|
Международный научный журнал «Научный Фокус»
№ 9(100), часть 1 Января, 2024
ZAMONAVIY PROTSESSORLAR INTEL VA AMD PROTSESSORLARINI IMKONIYATLARI VA FARQLARI
Akbarova Sayyoraxon Odiljonovna Marg‘ilon shaxar 1-son kasb-hunar maktabi o’qituvchisi
Annotasiya: Zamonaviy protsessorlar Intel va AMD protsessorlarini imkoniyatlari va farqlari xaqida ma’lumotlar berilgan.
Kalit so‘zlar: Zamonaviy protsessorlar, Intel, AMD
Hozirgi zamonaviy davrda shaxsiy kompyuterlar imkoniyatlarini mikroprotsessorlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Bu mikroprotsessorlar imkoniyatiga qarab narx belgilanadi. AMD (Ryzen) va Intel (Core i9) mahsulotlari o‘rtasidagi farq ularning ishlashi va xususiyatlarida kuzatiladi. AMD va Intel ikkalasi ham amerikalik kompaniyalar bo‘lib, ular protsessorlar, chipsetlar va boshqalar kabi kremniyga asoslangan mahsulotlar ishlab chiqaradilar. Protsessorlar bozorida Intel eng mashhur hisoblanadi, ammo AMD protsessorlari ham Intel uchun qattiq raqobatni ta’minlaydigan darajada. Ushbu kompaniyalar boshqa turli xil mahsulotlarni ham ishlab chiqarayotgan bo‘lishiga qaramay, ushbu maqolada biz asosan Intel protsessorlari va AMD protsessorlari o‘rtasidagi farqni emas, balki kompaniyalar o‘rtasidagi farqni muhokama qilamiz.
Intel Core i seriyasi 2008 yilda ishlab chiqarilgan. Boshlang‘ich Core i seriyasi Core i9, Core i7, Core i5, va Core i3 modellardan iborat bo‘lib, ularning birinchi jeneratsiyasi "Nehalem" mikroarxitekturasiga asoslangan edi.
Keyingi yillarda, Intel Core i seriyasining yangi jeneratsiyalari chiqarilgan. Bu jeneratsiyalar quyidagilardir:
- 2nd Generation Intel Core i (Sandy Bridge): 2011 yilda chiqarilgan. - 3rd Generation Intel Core i (Ivy Bridge): 2012 yilda chiqarilgan.
- 4th Generation Intel Core i (Haswell): 2013 yilda chiqarilgan.
- 5th Generation Intel Core i (Broadwell): 2014 yilda chiqarilgan. - 6th Generation Intel Core i (Skylake): 2015 yilda chiqarilgan.
- 7th Generation Intel Core i (Kaby Lake): 2016 yilda chiqarilgan. - 8th Generation Intel Core i (Coffee Lake): 2017 yilda chiqarilgan.
- 9th Generation Intel Core i (Coffee Lake Refresh): 2018 yilda chiqarilgan. - 10th Generation Intel Core i (Comet Lake): 2019 yilda chiqarilgan.
- 11th Generation Intel Core i (Tiger Lake): 2020 yilda chiqarilgan. - 12th Generation Intel Core i (Alder Lake): 2021 yilda chiqarilgan.
Har bir jeneratsiya yangilanayotgan va takomillashtirilgan xususiyatlarga ega bo‘lib, yuqori ish-harakat va xavfsizlik darajasiga erishishni takomillashtiradi. Eng so‘nggi jeneratsiyalar ko‘p yadroli ishlab chiqarish, tiklanish tezligi, energiya samaradorligi va boshqa qo‘llanish xususiyatlari bo‘yicha muhim yangilanishlarga
296
Международный научный журнал «Научный Фокус»
№ 9(100), часть 1 Января, 2024
ega.Bu bilan birga, Intel Core i seriyasi hozirgi kunda ham yangilanib borayotgan va kelajakdagi jeneratsiyalarda ham yangi modellarga ega bo‘ladi. Bu jeneratsiyalar orqali, ishlab chiqaruvchilar moslashtirishda va iste'molchilar uchun yuqori darajadagi xususiyatlarga ega bo‘lgan yangi Core i processorlar taklif etilmoqda.
AMD va Intel
AMD protsessorlari va tegishli mahsulotlar
Amaldagi AMD Murakkab mikro qurilmalar, kompyuter protsessorlari va tegishli mahsulotlarni ishlab chiqaradigan Amerika kompaniyasi. U 1969 yilda Jerri Sanders tomonidan tashkil etilgan. AMD protsessorlar, grafik protsessorlar, chipsetlar, xotira va SSD kabi mahsulotlarni ishlab chiqaradi. Ushbu kremniyga asoslangan mahsulotlardan tashqari AMD noutbuklar, ish stollari, planshetlar va serverlarni ishlab chiqaradi. AMD protsessorlarini ko‘rib chiqsak, ular bir necha turdagi protsessorlarni, ya'ni ish stoli protsessorlarini, daftar protsessorlarini, ko‘milgan protsessorlarni va server protsessorlarini ishlab chiqaradi. AMD FX, AMD A seriyasi, AMD Athlon, AMD Sempron va AMD Phenom - ular ishlab chiqaradigan ish stoli protsessorlarining turlari uchun ba'zi misollar. Serverlar uchun ular Opteron deb nomlangan bir qator protsessorlarni ishlab chiqaradilar. Noutbuklar uchun AMD protsessorlarining turlari AMD FX, AMD A seriyasi, AMD Micro seriyali va AMD E seriyasidir.
Hozirgi vaqtda AMD ko‘p yadroli protsessorlarni ishlab chiqaradi va ba'zi AMD yuqori darajadagi protsessorlari hatto 8 yadroga ega. Masalan, AMD FX-9590
297
Международный научный журнал «Научный Фокус»
№ 9(100), часть 1 Января, 2024
protsessori - bu Octa yadroli ish stoli protsessori, bu erda har bir yadroda jami 8 ta ip mavjud. Bu 64 bitli protsessor va u 8 MB hajmdagi kesh hajmiga ega va 5 GGts gacha tezlikni qo‘llab-quvvatlaydi. TDP (Thermal Design Power) taxminan 220 Vt. Hozirda chiqarilgan AMD protsessorlarning aksariyati 28nm texnologiya asosida ishlab chiqarilgan va Intel bilan taqqoslaganda bu biroz orqada. Natijada, AMD protsessorining quvvat sarfi va isishi bir xil diapazondagi Intel protsessoridan yuqori bo‘ladi. Ko‘pgina ko‘rsatkichlar (masalan, protsessor ko‘rsatkichlari bo‘yicha benchmark testlari) ko‘rsatkichlari bo‘yicha ko‘rib chiqilganda, AMD protsessorlari orqada qolganday tuyuladi. Bundan tashqari, AMD energiya samaradorligi yana orqada qolmoqda. Ammo AMD protsessorlarining afzalligi shundaki, ularning narxi Intel protsessorining narxidan biroz pastroq.
Intel protsessorlari va tegishli mahsulotlar
Intel bu Amerika kompaniyasi kremniy asosida mahsulotlar ishlab chiqaradi. U 1968 yilda Gordon Mur va Robert Noys tomonidan tashkil etilgan. Intel asosan mikroprotsessorlarning dizayni bilan mashhur. Aynan Intel x86 asosidagi mikroprotsessorlarni ishlab chiqargan va u har qanday statsionar kompyuter uchun standart protsessorga o‘xshagan. Dan tashqari mikroprotsessorlar, Intel ishlab chiqaradi anakart chipsetlari, integral mikrosxemalar, grafik chiplar, flesh-xotira va chipsetlar. Ushbu mahsulotlarning barchasidan Intel kompaniyasi asosan mashhur bo‘lgan protsessorlarga mo‘ljallangan. Bozorda aksariyat kompyuterlar Intel protsessorlari bilan ta'minlangan protsessor bozorida u juda yuqori obro‘ga ega. Intel ish stollari, noutbuklar, ko‘milgan qurilmalar kabi mobil qurilmalar, shuningdek server uchun bir necha turdagi protsessorlarni ishlab chiqaradi.
Statsionar va noutbuklar uchun bu Intel Core i seriyali bu asosan bozorda mavjud. Bundan tashqari, bir necha oy oldin Intel mobil qurilmalar uchun maxsus past quvvatli protsessorni taqdim etdi Asosiy M. Atom deb nomlangan yana bir protsessor seriyasi noutbuklar, telefonlar va planshetlar kabi mobil qurilmalar uchun mavjud bo‘lib, ularning ishlashi i seriyali protsessorlar kabi yuqori emas. Shuningdek, byudjet protsessorlarining yana bir turi deyiladi Celeron bu erda ishlash biroz pastroq, ammo past narxlarda mavjud. Serverlar uchun Intel bir qator protsessorlarni ishlab chiqaradi Xeon. Bir necha oy oldin chiqarilgan Intel Core i7-5960X protsessorini ko‘rib chiqing. Unda 8 ta yadro bor, ularning har bir yadrosida jami 16 ta ipdan iborat 2 ta ip bor. Maksimal protsessor chastotasi 3,5 gigagerts va protsessorning kesh hajmi 20 MB ni tashkil qiladi. Protsessorning TDP 140 Vt quvvatga ega va u 22nm texnologiyasi asosida qurilgan. Ko‘pgina sinovlar ko‘rib chiqilganda, Intel boshqa protsessorlardan ancha oldinda turadi. Masalan, CPU Benchmarks-dagi ko‘rsatkichga ko‘ra, eng yaxshi ishlaydigan protsessorlar Inteldir. Shuningdek, so‘nggi beshinchi avlod Intel protsessorlari hozirda 14nm texnologiya asosida ishlab chiqarilgan va shu kichik o‘lcham tufayli Intel protsessorlarida quvvat sarfi juda kam.
AMD va Intel o‘rtasidagi farqlarni tahlil qilamiz. • Ishlash:
298
Международный научный журнал «Научный Фокус»
№ 9(100), часть 1 Января, 2024
• AMD protsessorlarining ishlash ko‘rsatkichlari biroz pastroqdan boshlanadi (CPU ko‘rsatkichlari).
• Ko‘pgina mezonlarga ko‘ra Intel eng yaxshi ishlashga ega protsessorlarga ega. • Quvvat sarfi:
• Ko‘pgina mezonlarga ko‘ra Intel protsessorlarining quvvat sarfi AMD protsessorlari (CPU ko‘rsatkichlari) ga qaraganda sezilarli darajada kam.
• Texnologiya:
• AMD protsessorlari 28nm texnologiyasi asosida qurilgan. (Bu tez orada 20nm texnologiya bo‘ladi).
• Intel hozirgacha 14nm texnologiyasiga o‘tdi. Shunday qilib, texnologiya oqilona Intel biroz oldinda ko‘rinadi.
Protsessorlarni o‘rnatish
Intel va AMD protsessorlarini o‘rnatish uchun quyidagi maslahatlar beriladi:
1. Protsessorlarni tanlash: Intel va AMD kompaniyalari o‘rtasidagi tanlovi o‘zingizning talablaringizga bog‘liq bo‘ladi. Har bir kompaniya o‘zining afzalliklari va kamchiliklari bilan ajralib turadi. Intel protsessorlari ko‘p ishlovchi va produktivlikni oshirishda yaxshi natijalar beradi, AMD protsessorlari esa o‘yinlar uchun yaxshi natijalar beradi.
2. Kompyuter turi: Protsessorlarni o‘rnatishdan oldin kompyuter turingizni aniqlang. Bu laptop yoki server bo‘lishi mumkin. AMD va Intel protsessorlari laptop va serverlar uchun ajralib turadi. Shuning uchun, sizning kompyuter turingizga mos protsessorlarni o‘rnatishingiz kerak.
3. Protsessorning to‘liq ma'lumotlari: Protsessorlarni o‘rnatishdan oldin, har bir protsessorning to‘liq ma'lumotlarini o‘rganing. Bu ma'lumotlar orqali sizning talablaringizga mos protsessorlarni tanlashingiz mumkin. Ma'lumotlar orasida narx, ishlab chiqarish yili, yadro soni, takt tezligi va boshqa xususiyatlar bo‘lishi mumkin.
4. Protsessorlarni o‘rnatishdan oldin, kompyuter turingizga mos bo‘lgan protsessorlarni aniqlang. Bu, sizning kompyuter turingizning materiylari va BIOS-i bilan bog‘liq bo‘ladi. Kompatibilitetni tekshirish uchun kompyuter turingizning qo‘llanmasiga murojaat qiling yoki kompyuter turingizning ishlab chiqarishchisi bilan bog‘laning.
5. O‘rnatish jarayoni: Protsessorlarni o‘rnatish jarayonini tushunib oling. Bu jarayon kompyuter turingiz va protsessor modellari bo‘yicha o‘zgaradi. O‘rnatish jarayonini to‘g‘ri bajargan holda, protsessorlarni o‘rnatishdan oldin qo‘llanmani o‘qib chiqing yoki professional yordam oling.
Xulosa. Hozirgi kunda Intel va AMD (Ryzen) mikroprotsessorlarni ko’p foydalanuvchi mavjud. Lekin kompyuter bozorida ko’proq Intel mikroprotsessorli shaxsiy kompyuterlar ko’p sotilmoqda. Bunga sabab oldin AMD mikroprotsessorlarni Rossiya davlati shaxsiy kompyuterlarida ko’p kuzatilgan. Sababi AMD mikroprotsessorlar nam xavoda yaxshi ishlagan. Respublikamizda esa bu turdagi mikroprotsessorlarni kuyish xolatlari kuzatilgan. Dastlabki AMD mikroprotsessorlar
299
Международный научный журнал «Научный Фокус»
№ 9(100), часть 1 Января, 2024
yuqori temperaturada xam ishlagan. Lekin O’zbekiston iqlimiga bu turdagi qurilmalar mos kelmagan deyilgan yani tez kuyib qolgan. Shuning uchun Respublikamizda hozirda intel core i7 mikroprotsessorlar ko’p sotuvda mavjud. Bu qurilma iqlim mos deyilgan yani intel core i7 mikroprotsessorlar maksimal ishlash temperaturasi 100 °C gacha ishlay oladi. Ushbu holatlatlardan kelib chiqib foydalanuvchi tanlash imkoniyatiga ega boladi.
|
