f L 1
1 Х Ч A M kXX NJ j r , , Drosellar a 0
a И
2.2-rasm. Gidrostatik tayanchning ishlash chizmasi. G idrodinam ik m oylanish m exanizm ining yassi tayanch (2.3-
rasm) va val tayanchlari (sirpanm a podshipnik)da hosil b o ‘lishi (2.4-
rasm) nazariyasini 1883-yilda N .P .Petrov isbot qilgan. Plastina A-A
q o ‘zg‘almas tekislik V-V ga nisbatan burchak ostida v tezlik bilan
harakat qiladi. Plastina va tekislik oralig‘i qovushqoq m oy bilan
to ‘lgan. M oyning A-A plastinani h o ‘llagan qatlam i qovushqoqlik
ishqalanish kuchlari tufayli urinm as ostidagi m oy qatlam ini ham
harakatlantiradi. Shu tarzda harakat qatlam dan qatlam ga o ‘tadi, faqat
V-V tekislikni ho'llagan m oy qatlam i harakatlanm aydi. N atijada, moy
ponasim on b o ‘shliqqa kirib unda bosim hosil qiladi. Ponasim on
b o ‘shliqda bosim pona uzunligi bo'yicha bir xil b o ‘lmaydi, bo'shliqqa
kirish va chiqish joylarida moy atm osfera bilan tutashgani uchu n u
bilan bir xil bosimga ega bo'ladi.
Sirpanm a podshipniklarda teshik diam etri val sapfasi diam etridan
katta b o ‘lganligi uchun ular orasida o ‘roqsim on tirqish mavjud bo'lib,
val aylanganda qovushqoqlik kuchlari tufayli m oy bu oraliqqa kiradi,
natijada, bosim ortib sapfa vkladishdan ajraladi. G idrodinam ik m oy
lanish tebranm a va tebranm a-sirpanm a harakatda ham hosil bo'lishi
m umkin. Suyuq m oylanish amalga oshishi uchun silliq tutash yuzalar
oralig'idagi
m oy
qatlam ining
qalinligi
suyuqliklarining
hajmiy
xossalari o 'rin li b o ‘ladigan qalinlikdan kam b o ‘lmasligi kerak.
2.3-rasm. K o ‘taruvchi ш оу qatlam ining ko'taruvchi kuch hosil qilish chism asi. 4 nnm
