c h o ' y a n ,
mis, alum in, rux, qalay, q o ‘rg‘oshin. Bu qatorda m ateriallar
yeyilishga chidam liligi b o ‘yicha ketm a-ketlikda keltirilgan.
3.4. VAKUUMDAGI ISHQALANISH VA YEYILISH.
3 .4.1. VAKUUMDAGI SHAROIT BELGILARI
Ishqalanish qism larining vakuumda ishlash sharoiti oksid va
adsborbsion pardalarning past tezlikda tiklanishi, m ateriallarning
bug‘lanishi va buzilishi, fazaviy holati va m exanik xususiyatlarning
o ‘zgarishi ham da issiqlik uzatishning susayishi bilan xarakterlanadi.
Vakuum lik darajasi
XI d
nisbat bilan baholanadi.
X —
gazning ikki molekulasining to ‘qnashishiga qadar bir
m olekula bosib o ‘tadigan o ‘rtacha masofa.
d
— m azkur jarayon uchun
ahamiyatli b o ‘lgan chiziqli o ‘lchov.
X I d
nisbatga ko ‘ra vakuum ni m a’lum bosimga m os tarzda
to ‘rtta darajaga b o ‘linadi (3.2-jadval).
3.2-jadval
Vakuum darajasi
Past
0
‘rtacha
Yuqori
0
‘ta
< 1
- 1
> 1
yuqon
B osim
d
, Pa
> 1 0 0
о 0
1
о
1
1 0
~‘ -
10~3
<
10~3
Vakuum dagi gazda uglevodorodli birikm alar b o ‘lsa «yoq‘li»,
bo‘lmasa «yoq‘siz» vakuum deyiladi.
Yerda yuqori va o ‘ta yuqori vakuum hosil qilish va ushlab turish
uihoyatda murakkab bo‘lib, o ‘ta qimmat nasos va apparatlardan foyda-
lanishga to ‘g‘ri keladi. Kosmik fazodagi vakuum tez hosil bo'ladi,
nurlanishli, o ‘ta past yoki o ‘ta yuqori haroratliligi bilan xarakterlanadi.
