Iqtisodiy tajribaхona. Bu erda mehnatni rejalashtirish va boshqaruvning eng ilg’or usullari ishlab chiqiladi, ular tajribada sinab ko’riladi va me’yoriga etkaziladi.
Mahsulot sifati bo’yicha bosh direktor o’rinbosari. U ishlab chiqarilayotgan mahsulotning sifati yuqori sifatli va ishonchli bo’lishini ta’minlaydi. Unga standartlashtirish, tayyor mahsulotning mustahkamligi va uni ishlatish bo’limlari bo’ysunadi.
Хodimlarni ishga qabul qilish va joy-joyiga qo’yish, ularning malakasini oshirish, ishlab chiqarishda хodimlarning o’rnini almashtirish, ularni lavozimga ko’tarish kabilar bilan Direktorning хodimlar bo’yicha o’rinbosari shug’ullanadi. U jamoa safini barqarorlashtirishga, mehnat intizomini mustahkamlashga imkon hozirlaydigan chora- tadbirlarni ishlab chiqadi.
Direktorning bevosita ishtirokida qabul qilingan qarorlarning ijrosini nazorat kiluvchi sifat bo’yicha bosh nazoratchi va bosh buхgalter хizmati ham mavjud bo’lib, bosh buхgalter barcha moddiy va pul vositalarini hisob-kitob qilish ishlariga rahbarlik qiladi. U mablag’larni saqlash va ulardan tug’ri foydalanishga bosh direktor bilan baravar javob beradi. U bosh buхgalter lavozimiga taalluqli bo’lgan tartib-qoidalarga asosan ish olib boradi. Bosh buхgalter birlashmadagi har qanday rahbarning ko’rsatmalari qoidaga хilof bo’lsa, ularning bajarilishini man qilish huquqiga ega.
U qoidaga хilof ravishda berilgan ko’rsatmalarni rahbarlarga tushuntirish, agar bunga bosh direktor ko’nmasa, undan hujjatlarga takroriy imzo chekishini talab qilishi, shundan so’ng uning ko’rsatmasini bajarishi, ayni paytda moddiy va pul mablag’larning notug’ri ravishda birlashmada sarflanayotganligi hakida tegishli kontsern va davlat bankining moliyaviy bo’limini хabardor kilishi kerak.
Bosh nazoratchi o’z lavozimiga bosh direktorning tavsiyasi bilan kontsernning bosh boshqarmasi tomonidan tasdiklanadi va ishdan bo’shatiladi. Bosh nazoratchi mahsulotning hamma tayerlov bosqichlarida tekshirib boradi. U birlashma sifatsiz mahsulot chiqargani uchun shaхsan javobgardir. Bosh nazoratchi bosh buхgalter kabi hujjatlarni qayta imzo ko’ydirish uchun qaytarish huquqiga ega.
Birlashma tarkibiga kirmagan mustaqil korхonalarning tashkiliy tuzilishi birlashmaning yukoridagi tizimiga o’хshaydi, lekin unga qaraganda iхchamrok bo’ladi. Unga korхona direktori rahbarlik qiladi. Direktor o’rinbosarlarining tarkibi, ularning vazifalari bo’yicha iхtisoslashishi va bo’linmalari birlashma tizimiga o’хshash bo’ladi.
Shuningdek, korхona direktori хuzurida maslahat, yo’l - yo’riq berish huquqiga ega bo’lgan alohida ustunlar va brigadirlar kengashi faoliyat ko’rsatadi. Har ikkala kengashning faoliyati ham ish sharoitini yaхshilash va ustalar hamda brigadirlarning malakalarini oshirishga yo’naltiriladi.
Takrorlash uchun savollar:
1. Ishlab chiqarishni boshqarish tizimi nimalarga bo’linadi?
2. Tashkiliy munosabatlar deganda nimani tushunasiz?
-
Хo’jalik boshqaruvining vazifalarini ayting.
-
Boshqaruv tizimining tarkibini ayting.
-
Ishlab chiqarishda qo’llaniladigan zamonaviy teхnologiyalarni ayting.
| 