631
Biznesning raqamli transformatsiyasi quyidagilarga imkon beradi:
biznes jarayonlarini optimallashtirish va yaxshi foyda olish;
kompaniyaning hayotiyligini va raqobatbardoshligini oshirish;
kompaniyani yo‘q bo‘lib ketishdan qutqarish.
Raqamli biznes transformatsiyasi kompaniyaning barcha
sohalarini qamrab oladi va
ularni optimallashtirish imkonini beradi. Natijada, xodimlarning mijozlar bilan
munosabatlarida, balki jamoa ichidagi muloqotda ham o‘zgarishlar yuz beradi.
Raqamlashtirish tushunchasi bilan ko‘pchilik korxonalarga axborot texnologiyalarni
joriy etishni sinonim sifatida ko‘rishadi. Axborot tizimlari va biznes-jarayonlarni
avtomatlashtirishni raqamli transformatsiyani bildirmaydi. Bu axborot tizimlarini joriy
qilishdan ham yuqori.
“Transformatsiya” so‘zini biznesni to‘liq almashtirish sifatida ham ta’riflash mumkin.
Bunda tashkilotni rivojlantirish strategiyasi, uning maqsadi va yondashuvlari, mahsulotlari
va
xizmatlari, mijozlar bilan o‘zaro aloqasi, tuzilmasi, madaniy munosabati to‘liq o‘zgaradi.
Umuman, biznes-model tubdan o‘zgargan holda tashkilot raqamli relslarga o‘tishini
bildiradi. Bunda raqamlashtirish asosida quyidagi platformali yechimlar yotadi:
tashkilotning butun servisini integratsiyalaydigan va tashkilot ichki jarayonlarini kompleks
o‘zgarishini ta’minlaydigan raqamli ekotizim yaratiladi.
Raqamli transformatsiya bilan biznesning qanday masalalarini yechish mumkin?
Tashkilot ishining samaradorligini oshirish. Raqamli texnologiyalar yordamida turli
operatsiyalarni tezlashtirish, kerakli ishlarni olib tashlash va muhim ishlarni
tartiblashtirish, resurslarni qo‘llashni optimallashtirish mumkin. Bu mahsulot narxini
pasaytiradi, samaradorlikni oshiradi va pulni tejaydi.
Mijozlar bilan hamkorlikni mustahkamlash. Axborot texnologiyalari xizmat ko‘rsatish
darajasini, tovarlar va xizmatlar sifatini yaxshilashga yordam beradi. Raqamli
transformatsiya tubdan yangi xizmatlarni yaratishga imkon beradi.
Boshqaruvni optimallashtirish. Avtomatlashtirilgan ma’lumotlarni yig‘ish va tahlil qilish
korxona faoliyati ustidan nazoratni soddalashtiradi, to‘g‘ri qarorlarni tezda qabul qilishga
yordam beradi.
Raqobatbardoshlikni oshirish. Bunga biznes
jarayonlarini jadallashtirish, resurslardan
foydalanish samaradorligini oshirish, mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini oshirish, yangi
mahsulotlar va yechimlarni yaratish orqali erishiladi. Raqamli kompaniya bozor
sharoitidagi o‘zgarishlarga zudlik bilan javob beradi va bu ham raqobatbardoshlik
uchun
muhim hisobalanadi.
Yuqoridagilardan raqamli biznes transformatsiyasining imkoniyatlarini ko‘rish mumkin.
Raqamlashtirish mahsuldorlik va samaradorlikni oshirishga yordam beradi.
Asosiysi, u mijozlarga yangi mahsulotlarni taklif qilish, ularning ehtiyojlarini
qondiradigan tovar va xizmatlardan foydalanish yo‘llarini zamon talablariga mos ravishda
taklif qilish imkonini beradi.
Raqamli bozorlar, taksi agregatorlari, oziq-ovqat yetkazib berish xizmatlari,
onlayn
banking – bu texnologiyaning biznesni o‘zgartirayotgani va yetakchilik imkoniyatlarini
oshirayotganiga bir necha misollar hisoblanadi.
Raqamlashtirish davrida raqobatga chidaydigan kompaniyalar uchun raqamli
transformatsiya judayam muhim. Ammo bu har tashkilot o‘z biznes-modeliga qandaydir
o‘zgartirishlar kiritmasdan raqamlashtirish sharoitiga o‘tsin degani emas. O‘zgarishlar
raqamli transformatsiya shartlariga rioya qilgan holda amalga oshirilgandagina
muvaffaqiyat olib keladi.
Ushbu shartlarning eng muhimi raqamli yetuklik deb ataladi. Bu raqamli
transformatsiyalarga
tayyorlik, strategiyaning mavjudligi, taktikani belgilash, jamoaning
malaka darajasi va boshqa jihatlarni aks ettiradi. Ham joriy, ham kutilayotgan raqamli
yetuklikni o‘lchash mumkin: buning uchun aniqlangan baholash mezonlari mavjud.
632
Kompaniya transformatsiyaga tayyor yoki tayyor emasligini aniqlash uchun bir nechta
sohalar o‘rganiladi:
Raqamli infrastrukturaning rivojlanish darajasi. Kompaniya juda ko‘p
miqdordagi
ma’lumotlarni samarali saqlash va qayta ishlash uchun zarur bo‘lgan uskunalardan iborat
zamonaviy biznes jarayonlarini avtomatlashtirish tizimlaridan foydalanish imkoniyatiga
ega bo‘lishi muhim. Bu xususiy yoki bulutli infrastruktura va himoya tizimlaridan iborat
bo‘lishi kerakligiga aniqlik kiritilishi kerak. Kamida raqamli transformatsiya
texnologiyalarini tanlash va platformani ishga tushirish rejasi mavjud bo‘lishi kerak.
Jarayonlar va maqsadli xizmatlarni tushunish. Raqamli transformatsiyaning
boshlang‘ich davrida jarayonlarni belgilash va tavsiflash kerak. Har bir jarayon va
xizmatlar mas’ul shaxsga biriktirilgan bo‘lishi kerak.
Ma’lumotlarni yig‘ish, qayta ishlash va saqlash usullari.
Agar axborot tartiblanmagan,
tahlil qilish qiyin, uni yig‘ish qo‘lda bajarilsa, tashkilot o‘zgarishga tayyor emas.
Muvaffaqiyatli raqamlashtirish ma’lumotlarga real vaqt murojaat qilish, katta hajmdagi
ma’lumotlarni xavfsiz saqlash va avtomatlashtirilgan qayta ishlash imkoniyatini nazarda
tutadi.
Mutaxasssislarni tayyorlash. Xodimlarni raqamli transformatsiyaga jalb etish jarayonini
tashkil etish, ularga o‘zgarishlar, yangi vositalar va texnologiyalarni
ishlab chiqish
zarurligini yetkazish, zarur ko‘nikmalarga o‘rgatish muhim ahamiyatga ega.
Korporativ madaniyat. O‘zaro ta’sirning moslashuvchanligi, ochiq muloqot,
hamkorlikdagi ijodkorlik — bu madaniy qadriyatlar raqamli transformatsiyaning yangi
paradigmasiga mos keladi.
Umuman olganda, raqamli transformatsiya hozirgi kunda korxonalarning ishlash
jarayonini raqamlashtirishning muhim omili hizoblanadi.
