• Ключевые слова: искусственный интеллект, обобщенные оценки, признак, номинальный признак, вес признака. Abstract.
  • Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming




    Download 15,84 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet507/551
    Sana15.05.2024
    Hajmi15,84 Mb.
    #234763
    1   ...   503   504   505   506   507   508   509   510   ...   551
    Bog'liq
    Asosiy oxirgi 17.05.2023 18.20

    Kalit so‘zlar: 
    sun’iy intellekt, umumlashgan baholar, alomat, nominal alomat, alomat 
    vazni. 
    Аннотация.
    В статье вес предметов, преподаваемых студентам, рассчитывался с 
    помощью метода «Расчет обобщенных оценок». 
    Ключевые слова: 
    искусственный интеллект, обобщенные оценки, признак, 
    номинальный признак, вес признака. 
    Abstract. 
    In the article, the weight of the subjects taught to students was calculated 
    using the method "Calculation of generalized estimates".
     
    Key words: 
    artificial intelligence, generalized estimates, feature, nominal feature
    feature weight. 
    Ushbu maqolada sun’iy intellekt sohasining usullaridan biri bo‘lgan “Umumlashgan 
    baholarni hisoblash” usulidan foydalanib talabalarning turli xil fanlardan olgan baholariga 
    ko‘ra ularning ushbu fanlarni o‘zlashtirish jarayonlari tahlil qilinadi. 
    Ko‘p hollarda tadqiqotchi o‘zi tadqiq qilayotgan parametrlarni sonli o‘lchash 
    imkoniyatiga ega bo‘lmaydi. 
    Masalan,
    insonning biror narsaga munosabati, nimanidir afzal 
    ko‘rish darajasi kabilar. Bunday hollarda o‘lchash usullari an‘anaviy usullardan farq qiladi 
    va obyektlarning sifat xususiyatlarini aks ettiruvchi belgilarga son qiymatlarni mos 
    qo‘yadigan ixtiyoriy usulni o‘lchash deb qarash mumkin bo‘ladi. Shuningdek belgilar va 
    ularni aks ettiruvchi sifatlar o‘rtasida o‘zaro turg‘un bog‘liqliklar bo‘lishi talab etiladi. 
    Boshqacha qilib aytganda, sifat xususiyatli obyekt klasterizatsiyasini amalga oshirish uchun 
    shkalalash texnikasi usullaridan foydalanish zarur bo‘ladi [1]. 
    Obyektlar uchun qo‘llaniladigan o‘lchov shkalalarini asosan quyidagilarga ajratish 
    mumkin: [2] 
    1. Nominal yoki nomlar shkalasi. Bu shkaladagi amallar: 
    B
    A


    B
    A

    ko‘rinishidagi 
    munosabatlar bilan taqqoslanadi [3]. 
    2. Tartib shkalasi. Bu shkaladagi amallar: 
    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A

    ko‘rinishidagi 
    munosabatlar bilan taqqoslanadi [4]. 
    3. Interval shkala. Bu shkaladagi amallar: 
    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A

    ko‘rinishidagi munosabatlar bilan ifodalanadi [5]. 


    628 
    4. Nisbiy yoki munosabatlar shkalasi. Bu shkaladagi amallar: 
    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A


    B
    A
    /
    ko‘rinishidagi munosabatlar bilan ifodalanadi. 
    Quyida bizga 86 ta talabaning 6 ta fandan o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari keltirilgan 
    tanlanma fayli (tanlanma) berilgan bo‘lsin. Bu yerda har bir talabani obyekt sifatida va har 
    bir fanni esa alohida alomat sifatida qaraymiz. Demak tanlanmamiz quyidagi ko‘rinishda 
    bo‘ladi: 
    Tanlanmadan ko‘rinadiki 1-ustunda talabalarning tartib raqami, 2-ustunda FIShi, mos 
    ravishda 3-8-ustunlarda esa har bir fandan o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari va nihoyat oxirgi 
    ustunda obyektlarning qaysi sinfga tegishliligi keltirilgan. Tanlanmada atiga 2 ta sinf 
    vakillari mavjud. PDV fanidan faqat 5 bahoga o‘qigan talabalar 1-sinfga, qolganlari esa 2-
    sinfga tegishli deb qaralgan. Dastlabki satrdagi 1(bir) raqamlari o‘sha ustundagi son 
    qiymatlarning nominal alomatlar ekanligidan dalolat beradi. 
    Shunday ekan quyida nominal alomatlar hisobi uchun algoritmni keltiramiz: 
    1. Tanlovda ishtirok etayotgan obyektlarning 


    Download 15,84 Mb.
    1   ...   503   504   505   506   507   508   509   510   ...   551




    Download 15,84 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming

    Download 15,84 Mb.
    Pdf ko'rish