Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming

106 

Android SDK (Android Software Development Kit); 

ADT (Android Development Tools). 
Java logotipi 
Java dasturlash tili-eng ommalashgan dasturlash tillaridan biri bo‘lib unda korporativ 
darajadagi mahsulotlarni(dasturlarni) yaratish mumkin. Bu dasturlash tili Oak dasturlash 
tili asosida paydo bo‘ldi. Oak dasturlash tili 90-yillarning boshida Sun Microsystems 
tomonidan platformaga (Operatsion tizimga) bog‘liq bo‘lmagan holda ishlovchi yangi avlod 
aqlli qurilmalarini yaratishni maqsad qilib harakat boshlagan edi. Bunga erishish uchun 
Sun xodimlari C++ ni ishlatishni rejalashtirdilar, lekin ba’zi sabablarga ko‘ra bu fikrdan voz 
kechishdi. Oak muvofaqiyatsiz chiqdi va kompaniya uning nomini Javaga almashtirdi 
hamda uni WWW rivojlanishiga xizmat qilishi uchun ma’lum o‘zgarishlar kiritishdi. 
Java dasturlash tilining tarixi 1991-yilga boradi. Sun Microsystems kompaniyasining 
muhandislari, Patrick Naughton va James Gosling, kabel televideniyasi qurilmalarida 
ishlatish uchun kichik dasturlash tilini yaratmoqchi bo‘lishadi. “Green” loyihasi 
muhandislari yaratayotgan dasturlash tilida virtual mashina va Paskal dasturlash tilidan 
farqli o‘laroq obyektlarga ihtisoslashish printsiplarini qo‘llab yangidasturlash tilini 
yaratdilar. Yaratilgan dasturlash tili Java deb nomlandi. 1996-yilda Sun kompaniyasi Java 
dasturlash tilining birinchi versiyasini chiqardi. Java 1.0 versiyasi imkoniyatlari unchalik 
ko‘p bo‘lmasada, 1998-yilda keyingi Java 1.2 versiyasida oldingi kamchiliklar to‘ldirilib 
qo‘shimcha imkoniyatlar qo‘shildi. 
Java Obyektga yo‘naltirilgan dasturlash (OOP-object oriented programming) tili va u C++ 
ga ancha o‘xshash. Keyinchalik eng ko‘p yo‘l qo‘yildigan xatolarga sabab bo‘luvchi qismlari 
olib tashlanib, Java dasturlash tili ancha soddalashtirildi. Java kod yozilgan fayllar (*.java 
bilan nihoyalanuvchi) kompilatsiyadan keyin bayt kod (bytecode) ga o‘tadi va bu bayt kod 
interpretator tomonidan o‘qib bajartiriladi. Java texnologiyasi o‘ta sodda, xavfsizlikni 
yuqori darajada ta’minlab bera oladigan, kuchli, to‘la obyektga yo‘naltirilgan dasturlash tili 
bo‘lib, muhit (platforma)ga bog‘liq bo‘lmagan holda ishlaydi. U bilan xatto eng kichik 
qurilmalarga ham dasturlar yozish mumkin. Java texnologiyasi to‘laligicha Java Virtual 
Machine (JVM) ga asoslangan. JVM ning vazifasi tarjimonlik ya’ni, dastlab biz yozgan *.java 
faylni compilyator yordamida bayt kodga o‘giriladi va JVM yordamida esa mashina tiliga 
o‘giriladi. 
Java SE-Java SE yoki Java Standart Edition, serverda, shaxsiy kompyuterda desktoplarda 
ishlovchi dasturlar, applet’lar yaratish uchun ishlatiladi. Bu texnologiya yordamida 
yaratilgan dasturlar deyarli barcha Operatsion tizimlarda ishlay oladi (Windows NT, 
Macintosh, Linux va Solaris). Shu bilan birga Java SE boshqa Java turlarining asosi 
hisoblanadi. 
Java EE-Java Enterprise Edition Java texnologiyalari orasida eng keng tarqalgan turi 
hisoblanib unda asosan serverda ishlovchi dasturlar yaratiladi. Masalan ko‘p 
foydalanuvchilarga mo‘ljallangan web-saytlar yaratishda keng qo‘llaniladi va asosan 
internetda ishlovchi dasturlarda qo‘llaniladi. Java SE ni Java EE dan eng asosiy farqi Java EE 
o‘z tarkibiga Java SE ni olibgina qolmay shu bilan birga ko‘pgina boshqa qo‘shimcha 
kutubxonalarni (odatda *.jar) ham o‘z ichiga oladi ya’ni: Servlet, JavaMail, JSF(Java Server 
Face) va boshqa ko‘pgina internetga asoslangan qo‘shimcha kutubxonalar. 

107 
Java ME-Java ME yoki Java Micro Edition Java SE ning ba’zi qismlarini o‘z ichiga oladi. 
JavaME yordamida kichik qurilmalar uchun dasturlar yozish mumkin. Masalan, mobil 
telefon uchun o‘yinlar va boshqa ilovalar yaratish mumkin. 
Java dasturlash tili asosida dasturlash muhitini ta’minlab beruvchi dasturiy 
ta’minotlardan biri sifatida Android Studioni tavsiya qilish mumkin. Ushbu dasturiy 
ta’minotni Windows OT o‘rnatilgan kompyuter ga o‘rnatish uchun Windows 7/8/10 (32-bit 
or 64-bit) versiyasi bo‘lishi, tezkor xotira hajmi kamida 3 GB bo‘lishi (odatda 8 GB bo‘lishi 
tavsiya etiladi, yana 1 GB Android Emulator uchun ham), xotiradan kamida 2 GB bo‘sh joy 
bo‘lishi (4 GB (tavsiya qilingan) (500 MB IDE plus 1.5 GB Android SDK uchun va emulator 
system image uchun), ekran o‘lchami kamida 1280 x 800 bo‘lishi talab etiladi. 
Bundan kelib chiqib, Core Java va Advanced Java bu Java SE ga tegishli bo‘lgan 
bilimlar deydigan bo‘lsak, ularni o‘rganmay Java EE ga o‘tish mantiqan noto‘gri. Shuning 
uchun dastlab Core Javani o‘rganish kerak. Qo‘shimcha ravishda shuni ham ta’kidlab 
o‘tishimiz mumkinki, hozirgi kunda juda keng tarqalgan Android OS asosida ishlovchi 
qurilmalari uchun ham aynan shu java tili texnologiyasi asosida dastur tuziladi. 

Download 15,84 Mb.