Tuzuvchi: Mirishkor tuman 1-son kasb-hunar maktabi. Beknazarov Jamoliddin Bekturdiyevich
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 55%dan
kam o‘zlashtirgan o‘quvchilarga
2
2-ilova
Og‘iaki savol javob savollari?
1. Ko‘priklarning vazifasi nima?
2. Ko‘priklarning qanday turlari mavjud?
3. Oldingi boshqariluvchi ko‘priklar qanday avtomobillarda qo‘llaniladi?
3-ilova
4-ilova
"
Ko‘priklar" mavzusi bayoni
Reja:
1. Ko‘priklarning vazifalari;
2. Ko‘priklarning turlari;
3. Oldingi boshqariluvchi ko‘priklar.
Avtomobillarda ikki xil ko‘priklar mavjud bo‘lib, ular quyidagilar:
etaklovchi ko‘priklar va boshqariluvchi ko‘priklardir. Hozirgi dvigateli oldinda
joylashgan old g‘ildiraklari etakchi bo‘lgan avtomobillarda, old ko‘priklar ham
boshqariluvchi, ham etaklovchi ko‘priklar hisoblanadi.
4x4 g‘ildirak formulali avtomobillarning klassik komponovkalilarida old
g‘ildiraklari boshqariluvchi, orqa g‘ildiraklari esa etaklovchi ko‘priklar
hisoblanadi. Bunday g‘ildirak formulali avtomobillarning dvigateli oldinda
Tuzuvchi: Mirishkor tuman 1-son kasb-hunar maktabi. Beknazarov Jamoliddin Bekturdiyevich
joylashgan, old g‘ildiraklari etakchi bo‘lgan komponovka
sxemalilarida esa old
ko‘priklar ham etaklovchi, ham boshqariluvchi bo‘lib hisoblanadi.
Boshqariluvchi ko‘priklarda asosan rul boshqarmasining yuritmasi, ya’ni rul
trapesiyalari o‘rnatolgan bo‘lib avtomobillar burilish vaqtida burilish radiusi
ichkarisida bo‘lgan
gildirakni sekinroq, burilish radiusi tashqarisida bo‘lgan
g‘ildirakni esa, tezroq aylanishiga yordam berib, burilish radiusi tashqarisid
bo‘lgan g‘ildirakni shataksiramasdan harakatlanishiga yordam beradi.
Etaklovchi ko‘priklarda
esa asosiy uzatma, differensial va yarim o‘qlar
joylashtirilgan bo‘lib ular dvigateldan kelayotgan burovchi momentni o‘zgartirgan
holda etakchi g‘ildiraklarga uzatib berish vazifalarini bajaradi.
Avtomobillarning osmalari ham ko‘priklarga mahkamlangan bo‘ladi.
6x4, 6x6 g‘ildirak formulali avtomobillarda uchta ko‘prik mavjud bo‘lib,
6x4 g‘ildirak formulali avtomobillarda ikkita etaklovchi va bitta boshqariluvchi
ko‘priklar joylashtirilgan. 6x6 g‘ildirak formulali avtomobillarda esa,
ikkita
etaklovchi va bitta ham etaklovchi, ham boshqariluvchi ko‘prik joylashtirilgan.
Ham boshqariluvchi, ham etaklovchi ko‘priklarda
rul trapetsiyasi, asosiy
uzatma, differensial va yarim o‘qlar ham joylashtirilgan bo‘ladi. Bunday ko‘priklar
hozirgi kunda zamonaviy engil avtomobillarda keng qo‘llanilib kelmoqda.
