67
soladigan sohaga aylandi. Xavfsizlik xususiyatlaridan foydalanish qobiliyati past
bо‘lsa, quyidagi umumiy sabablar mavjud:
-
ular tasodifiy keyin qо‘shilgan;
-
yangi topilgan xavfsizlik xatolarini bartaraf etish uchun ular shoshilinch
ravishda tuzatildi;
-
ular dasturiy ta’minot ustasidan foydalanmasdan juda murakkab foydalanish
holatlariga murojaat qilishadi;
-
ularning
interfeysi
dizaynerlari
tegishli
xavfsizlik
tushunchalarini
tushunishmadi;
-
ularning
interfeysi
dizaynerlari
foydalanish
imkoniyati
bо‘yicha
mutaxassislar emas edi (kо‘pincha ular dastur ishlab chiquvchilarining о‘zlari
ekanligini anglatadi).
О‘zgarish omillari
. An’anaga kо‘ra, kompyuterdan foydalanish inson-
kompyuter ikkiligi sifatida modellashtirilgan bо‘lib, ular matnga asoslangan
terminallar kabi tor aniq aloqa kanali orqali bog‘langan. Hisoblash tizimi va inson
о‘rtasidagi о‘zaro ta’sirni kundalik aloqaning kо‘p о‘lchovli xususiyatini yanada aks
ettirish uchun kо‘p ishlar qilindi. Potentsial muammolar tufayli inson va
kompyuterning о‘zaro ta’siri D. Engelbart ta’kidlaganidek, kuzatuvlarga javob
berish uchun diqqatni interfeysdan tashqariga о‘zgartirdi: “Agar foydalanish
qulayligi yagona mezon bо‘lganida, odamlar uch g‘ildirakli velosipedlarga yopishib
olishadi va hech qachon velosipedda sinab kо‘rmaydilar”.
Odamlarning kompyuterlar bilan о‘zaro munosabati tez sur’atlar bilan
rivojlanishda davom etmoqda. Inson va kompyuter о‘rtasidagi о‘zaro ta’sirga
kompyuterning rivojlanishi ta’sir qiladi. Bu kuchlarga quyidagilar kiradi:
Kattaroq xotira va tezroq tizimlarga olib keladigan apparat xarajatlarini
kamaytirish.
Portativlikka olib keladigan apparatni miniatyuralashtirish.
Portativlikka olib keladigan quvvat talablarining kamayishi.
Hisoblash qurilmalarini yangi shakllarda qadoqlashga olib keladigan yangi
displey texnologiyalari.
Yangi funksiyalarga olib keladigan maxsus apparat.
Tarmoqli aloqa va taqsimlangan hisoblashning ortishi.
Kompyuterlardan, ayniqsa, kompyuter kasbidan tashqarida bо‘lgan odamlar
tomonidan tobora keng foydalanish.
Kiritish texnikasi (masalan, ovoz, imo-ishora, qalam) dagi innovatsiyalarning
ortib borishi narxni pasaytirish bilan birga, ilgari kompyuter inqilobidan chetda
qolgan odamlar tomonidan tez kompyuterlashtirishga olib keladi.
Ijtimoiy muammolarning kengayishi kam ta’minlangan guruhlarning
kompyuterlardan foydalanish imkoniyatini yaxshilashga olib keladi.
2010 yildan boshlab HCI kelajagi quyidagi xususiyatlarni о‘z ichiga olishi
kutilmoqda:
