➢
yo’naltirilgan raqamlashtirish.
Raqamli texnologiyalar segmentini rivojlantirish uchun rivojlangan axborot-
kommunikatsiya infratuzilmasini tayyorlash zarur. Raqamli iqtisodiyot oldida turgan
muammolarni hal qilish uchun tegishli bilim bazalari, axborot resurslari va interaktiv
jamoalar, integratsiyalashgan biznes platformalarining keng tarmog’i, raqamli muhit
va yangi sharoitlarda ishlashi mumkin bo’lgan kadrlar kerak. Bunday keng qamrovli
yondashuv raqamli ekotizimni yaratishga imkon beradi, unda har bir ishtirokchi ikki
tomonlama rol o’ynaydi - mijoz va ma’lumotlar serveri. Bu agrar raqamli ekotizimlar
faoliyat ko’rsatadigan mavzuga yo’naltirilgan klasterlar uchun asos yaratadi.
Raqamli texnologiyalardan foydalanish agrosanoat majmuasida mahsuldorlik va
rentabellikning o’sish sur’atlariga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Bunga yaqqol misol Isroil
bo’lib, unda yer resurslarining atigi 20 foizi qishloq xo’jaligi
faoliyati uchun mos
keladi va shu bilan birga aholining oziq-ovqat bilan ta’minlanishi 95 foizni tashkil
etadi. Bunday holda, qulay tabiiy-iqlim sharoitlarining yo’qligi innovatsion
texnologiyalar imkoniyatlari bilan qoplanadi. Agrosanoat majmuasiga raqamli
texnologiyalarni joriy etish samaradorligining yana bir misoli "aqlli"
fermer
xo’jaliklarini yaratishdir. Ushbu texnologiya sut ishlab chiqarishni o’rtacha 30-40%
ga oshirishga imkon beradi, transportni boshqarishning zamonaviy usullaridan
foydalanish yoqilg’i xarajatlarini 20% ga kamaytirishga imkon beradi
5
.
Qishloq xo’jaligini raqamlashtirishga sezilarli ta’sir ko’rsatadigan omillar
quyidagilar:
qishloq tuzilmalarining xususiyatlari;
mehnatni tashkil etish;
amaldagi boshqaruv texnologiyalari;
boshqaruv tizimini avtomatlashtirish darajasi;
qishloq xo’jaligi xodimlarining kasbiy shaxsiy fazilatlari;
fermer xo’jaligi faoliyati natijalariga xodimlarning qiziqish darajasi.
Raqamli texnologiyalar hamma joyda qo’llanilmaydi, faqat alohida xo’jalik
yurituvchi sub’ektlar tomonidan qo’llaniladi. Buning sababi,
agrosanoat majmuasi
ehtiyojlari uchun dasturiy ta’minot ishlab chiquvchilari ma’lum texnologiyalarni
yaratish va ishlashi uchun zarur bo’lgan to’liq ma’lumotlar bazalariga ega emaslar.
Innovatsion qishloq xo’jaligiga davlat siyosati va xususiy investitsiyalar strategiyasi
aniq qishloq xo’jaligini rivojlantirish, ma’lumotlar bazasini integratsiyasini joriy
etish, mobil yechimlar va boshqaruv va buxgalteriya sensorlarini
ommalashtirishga
qaratilgan bo’lishi kerak.
5
Afonina V.E. The impact of digitalization on the development of the agrarian sector of the economy // MSH. 2018.
№3. - With. 15-17.
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3.848
May 2023 / Volume 4 Issue 5
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
705
Qishloq xo’jaligi sanoatini raqamlashtirish samaradorligini nafaqat vositachilar,
balki oxirgi xaridorlar bilan ham bitimlar tuziladigan agrosanoat majmuasi tovarlarini
sotish uchun elektron platforma yaratish orqali oshirish mumkin.
Raqamli iqtisodiyot elementlari yerlarni, ekinlarni monitoring qilish, ishlab
chiqaruvchi va xaridor o’rtasidagi hisob-kitoblarni optimallashtirish,
investitsiya va
kredit tizimini ratsionalizatsiya qilish, ijtimoiy sug’urta uchun ishlatilishi mumkin.
Raqamlashtirish marketing usullaridan faol foydalanishni, monopoliyaga qarshi
turishni, iqtisodiyotning barcha ishtirokchilari o’rtasida elektron o’zaro ta’sir
o’tkazish uchun sharoit yaratishni ta’minlaydi.
Agrosanoat
majmuasining
raqamli
platformalari.
Texnologik
raqamli
platformalar innovatsion infratuzilmaning elementlari hisoblanadi. Ularning maqsadi
tezkor va samarali aloqani ta’minlash, fermerlarning
boshqa manfaatdor tomonlar
bilan bevosita o’zaro munosabatlarini rag’batlantirishdir.
Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, butun dunyoda bo’lgani kabi O’zbekistonda
ham raqamli iqtisodiyotni faol rivojlantirish, shuningdek, qishloq xo’jaligida
zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish juda muhim
va samarali natijalarga erishish imkoniyatini yaratadi.
