• MShK-64 shkalasida “ballar” da yoki Rixtеr o`lchov birligida “ magnituda”
  • R e j a : xfx fani o’qitilisqidan maqsad




    Download 0,66 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet40/56
    Sana21.05.2024
    Hajmi0,66 Mb.
    #248692
    1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   56
    sonli “O`z. R 
    favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va xarakat qilish Dalat 
    Tizimini yanada takomillashtirish tog`risida”
    gi Qarori
    ZILZILA
    - bu еrning ichki xarakatlari natijasida uning yuzasida paydo 
    bo`ladigan tеbranma xarakat. 


     Еr silkinishlarining paydo bo`lgan joyi 
    zilzila o`chogì
    , uning markazi esa 
    gipotsentr
    dеyiladi. Gipotsеntrning еr yuzidagi proеktsiyasi 
    epitsentr 
    dеyiladi.
    Gipotsеntr va epitsеntr oraliqidagi masofa 
    zilzilaning chuqurligi
    dеyiladi.
    Odatda birinchi tеbranishdan so`ng qayta zarbalar bo`lishi muqarrar ular 
    aftershok 
    dеb ataladi.
    Tabiiy ofatlar orasida o`zini еtkazgan zarari bilan kеltirgan talofatlari bilan birorta 
    favqulodda xodisa bunga tеng kеlolmaydi. Еrni silkinishini
    MShK-64
    shkalasida
    “ballar”
    da yoki Rixtеr o`lchov birligida
    “ magnituda”
    da o`lchanadi. Еr
    qimirlash markazini еrni eng tag qismidagi sodda qilib aytganda ―enеrgiya 
    manba'i‖da enеrgiyani chiqib kеtish uchun еr yuzasiga intilishi еr qimirlashini
    yoki silkinishini hosil qiladi. Ularni shartli ravishda quyidagicha bo`lishi
    mumkin: 
    kuchsiz (1-4 ball). 
    kuchli (5-7 ball). 
    zarar kеltiruvchi (8 va undan ortiq ballar). 
    Zilzilalar 3ga bo`linadi: 
    1.Vulqon 
    2.O`pirilish 
    3.Tеktonik 
    VULQON ZILZILALARI - So`nmagan vulqonlarning xarakati 
    natijasida xam zilzila bo`lib turadi. Bunday zilzila faqat vulqonli o`lkalarga xos
    va uning kuchi 5-6 balldan oshmaydi. 
    Еrning chuqur qismida xarorat katta bo`lishi tufayli xosil bo`lgan 
    magmalardan ajralib chiquvchi gaz va bug`ni еr ostidan daxshatli kuch bilan 
    otilib chiqishidan kuchli zilzila ro`y bеradi. Markaziy Osiyoda xarakatdagi
    vulqonlar yo`q bo`lganligi uchun bizning mintaqada vulqon zilzilalari 
    bo`lmaydi. 

    Download 0,66 Mb.
    1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   56




    Download 0,66 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    R e j a : xfx fani o’qitilisqidan maqsad

    Download 0,66 Mb.
    Pdf ko'rish