431.22-GURUH TALABASI
TURSUNOV ELBEKNING
“RADIOMATERIALLAR VA
RADIOKOMPONENTLARI “ FANIDAN
TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI.
MAVZU: KONDENSATORLAR ISHLAB CHIQARISHDA
FOYDALANILADIGAN DIELEKTRIK
MATERIALLAR.
REJA:
1.
KONDENSATIRLAR.
2.
KONDENSATORLARNING TUZILISHI ISHLASH
PRINSIPI.
3.
KONDENSATORLARNI ISHLAB CHIQARISH
UCHUN UMUMIY MATERIALLAR.
ELEKTR KONDENSATOR – ELEKTR ZARYADLARNI
YIG
ʻUVCHI QURILMA. DIELEKTRIKLAR BILAN AJRATILGAN
IKKI YOKI UNDAN ORTIQ ELEKTROD (QOPLAMA)DAN
IBORAT. KONDENSATORNING QOG
ʻOZLI, GAZSIMON
DIELEKTRIKLI, KERAMIK, PLYONKALI, YARIMO
ʻTKAZGICHLI,
ELEKTROLITIK VA BOSHQA XILLARI MAVJUD. ULAR
O
ʻZGARMAS, OʻZGARUVCHAN VA
YARIMO
ʻZGARUVCHAN ELEKTR SIGʻIMLI BOʻLADI.
KONDENSATORLAR ELEKTROTEXNIKA VA RADIOTEXNIKA,
TELEVIDENIYE, ELEKTRONIKA, HISOBLASH TEXNIKASI VA
BOSHQALARDA QO
ʻLLANILADI.[1]
KONDENSATOR (LOT. CONDENSARE – „IXCHAM“, „QALINLASH“ YOKI LOT.
CONDENSATIO – „YIG
ʻISH“ DAN) – SIGʻIMNING DOIMIY YOKI
O
ʻZGARUVCHAN QIYMATI [1] VA PAST OʻTKAZUVCHANLIKKA EGA BOʻLGAN
IKKI TERMINALLI KONTUR BO
ʻLGAN ELEKTRON KOMPONENT; ELEKTR
MAYDONINING ZARYADI VA ENERGIYASINI TO
ʻPLASH UCHUN QURILMA .
DC PALLASIDA JOYLASHGAN KONDANSATÖR KONTAKTLARNING
ZANGLASHIGA OLIB ULANGAN PAYTDA (KONDENSATOR
ZARYADLANMOQDA YOKI ZARYADLANMOQDA) OQIM O
ʻTKAZISHI MUMKIN,
O
ʻTISH JARAYONI OXIRIDA OQIM KONDANSATÖR ORQALI OʻTMAYDI,
CHUNKI UNING PLITALARI BIR-BIRIDAN AJRATILGAN. DIELEKTRIK.
O
ʻZGARUVCHAN TOK PALLASIDA U KONDANSATÖRNI TSIKLIK QAYTA
ZARYADLASH ORQALI O
ʻZGARUVCHAN TOK TEBRANISHLARINI OʻTKAZADI,
BU JOY ALMASHTIRISH OQIMI DEB ATALADIGAN BILAN YOPILADI .
KONDENSATOR – BU ELEKTR ZARYADINI YIG’ISHI MUMKIN
BO’LGAN QURILMA.
HUDDI SHUNDAY FUNKTSIYANI AKKUMULYATOR BATAREYALARI
HAM BAJARADI, LEKIN UNDAN FARQLI O’LAROQ, KONDENSATOR
BIR ONIY LAHZADA, BARCHA TO’PLANGAN ZARYADNI UZATISHI
MUMKIN.
KONDENSATORNING ISHLASH PRINTSIPI
KONDENSATORNING ISHLASH PRINTSIPINI YAXSHIROQ
TUSHUNISH UCHUN UNING KONSTRUKSIYASINI KO’RIB
CHIQAYLIK. IDEAL KONDENSATOR DIELEKTRIK BILAN AJRATILGAN
IKKITA O’TKAZUVCHI PLASTINKADAN IBORAT.
ZARYAD PLASTINKALARDA YIG’ILADI, LEKIN ULAR ORASIDAN
O’TISHI MUMKIN EMAS CHUNKI DIELEKTRIK IZOLYATSION
XUSUSIYATGA EGA, YA’NI AMALDA ELEKTR TOKINI
O’TKAZMAYDIGAN MATERIAL. BU IKKI PLASTINKALARNI
OBKLADKALAR DEB ATALADI. OBKLADKALAR, QOIDA SIFATIDA, BIR
XIL GEOMETRIK O’LCHAMLARGA EGA BO’LADI(KVADRAT,
TO’RTBURCHAK, DOIRA) VA YUZALARI HAM TENGDIR.
PLASTINKALAR ALYUMINIY, MIS YOKI QIMMATBAHO
METALLARDAN TAYYORLANADI. PLASTINKALAR TARKIBIDA
QIMMATBAHO METALLARNING MAVJUDLIGI, RADIOBOZORLARDA
USHBU RADIOELEKTRON ELEMENTNING SOVET NAMUNALARI,
SOTIB OLUVCHILAR ANCHAGINA TOPILADI.
PLASTINKALAR ORASIDA JOYLASHGAN DIELEKTRIK
SIFATIDA QURUQ QOG’OZ, KERAMIKA, CHINNI,
POLIPROPILEN, SHISHA, POLISTROL, ORGANIC SINTETIK
PLYONKA, EMAL, TITANIT BARIYA HAVO VA BOSHQA
TURLI OKSID MATERIALLAR QO’LLANILADI.
TUSHUNISH OSON BO’LISHI UCHUN UNING MODELINI
KO’RIB CHIQAYLIK. ENG ODDIY KONDENSATOR
DIELEKTRIK BILAN AJRATILGAN IKKITA METALL
PLASTINKADAN IBORAT. PLITALAR ORASIDAGI, HAVO
BO’SHLIG’I, DIELEKTRIK ROLINI O’YNASHI MUMKIN.
BUNDAY QURILMANING MODELI RASMDA KO’RSATILGAN.
UMUMAN OLGANDA, PAST
KUCHLANISHLI
KONDENSATORLARNING ASL
MA’LUMOTLARI UNING FUNKTSIYASI
VA ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI
VA SOTISH NARXINI ANIQLAB BERDI,
SHUNING UCHUN USHBU MAQOLA
BOZORDA KENG TARQALGAN BO’LIB
MAVJUD BO’LGAN KONDANSATÖR
MAHSULOTLARINI MODDIY
TANLASHGA IZOH BERADI VA YAXSHI
TUSHUNISH MUMKIN
KONDANSATÖRLERIN.
MA
ʼLUMOD 1 QATTIQ DELIKTRIK :
UMUMIY QUVVAT KONDANSATÖRLERININ MUSTAHKAM MUHITI
KONDANSATÖR QOG’OZI. KONDANSATKICH SANOATINING
UZLUKSIZ RIVOJLANISHI BILAN KONDENSATOR ISHLAB
CHIQARISHGA PLASTIK KINO HAM KIRITILDI. SO’NGGI YILLARDA,
NOZIK KINO MUHITI UCHUN QUVVAT KONDANSATÖRLERI ASTA-
SEKIN KONDANSATÖR BOZORIDAGI ASOSIY MAHSULOTLARGA
AYLANDI. ULARNING VAZIFALARI O’Z KUCHIGA EGA.
KONDANSATÖR QOG’OZ E KATTA VA EMPRENYE FUNKTSIYASI
YAXSHI, SHUNING UCHUN U KONDANSATÖRLER TOMONIDAN
TANLANGAN VA PLASTIK KINO QOBILIYATLARI TOBORA ETUK
BO’LIB KELMOQDA VA UNING KUCHLI TOMONLARI HAM
NAMOYISH QILINADI.
MA’LUMOT 2: SUYUQ DIELEKTRIK
SUYUQ VOSITA QATTIQ MUHITDA OCHIQ MAYDONNI TO’LDIRISH
UCHUN QUVVAT KONDANSATÖRLERINDE BIR EMPRENYE QILUVCHI
VOSITA SIFATIDA ISHLATILADI, KEYIN ESA DIELEKTRIK QAT’IY VA
MUHITNING ELEKTR KUCHINI YAXSHILAYDI. QISMAN OQIM
XUSUSIYATLARI VA ISSIQLIK TARQALISH SHAROITLARINI
YAXSHILASH. SO’NGGI YILLARDA KONDENSATORLARDA
DODESILBENZEN VA DIARILSÜLFID (S YOG ‘) NI TANLASH KENG
TARQALGAN. RAMI KATTA E-TURGA EGA VA IMPULS
KONDANSATKICHLARIDA ISHLATILGAN. BENZEN ELEKTR
FUNKTSIYASI ANCHA BARQAROR, AMMO UNING TOKSIKLIGI
TUFAYLI YO’QOLDI.
AXBOROT 3: ELEKTROD MATERIALLARI
ELEKTROD MA’LUMOTLARINING AKSARIYATI ALYUMINIY
FOLGA HISOBLANADI VA PARALLEL PAST KUCHLANISHLI
KONDANSATKICHLARDA METALLLASHMA ELEKTROD
SIFATIDA HAM QO’LLANILADI. BUNING HAQIDA HECH
NARSA YO’Q. ARZON NARXLARDAGI MUNOSABAT
TUFAYLI, ALYUMIN FOLGA HOZIRDA KENG
QO’LLANILMOQDA VA QUVVAT KONDANSATÖRLARINI
ISHLAB CHIQARISHDA KENG QO’LLANILADI.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
АБДУЛЛАЕВ А.М., АЛИМОВА Н.Б., БУСТАНОВ Х.Х.
РАДИОМАТЕРИАЛЛАР ВА
РАДИОКОМПОНЕНТЛАР. ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА.
ТОШКЕНТ. ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ
УНИВЕРСИТЕТИ НАШРИ, 2008. 5- 203 Б.
| 