Тармоқда маълумотларни узатишни ташкил етиш
Бугунги кунда ИТ соҳаси ва телекоммуникация каби фаолият йўналишлари фаол ривожланмоқда. Тармоқлар жуда кўп ва уларнинг таърифи алоқа каналлари ва манбаларига мултиплексли кириш тизимидир.
Ахборотни узатувчи барча жараёнлар, шунингдек уларни таъминловчи воситалар ахборотни алмаштириш деб аталади. Маълумотлар тармоғининг ўзи ташкилий ва техник тузилмадир. У маълум коммутация тугунлари ва алоқа каналларидан иборат. Улар алоқа тугунларини бир-бирига улаш ва бир-биридан узоқ нуқталар ўртасида маълумотларни узатиш учун хизмат қилувчи қурилмаларни тугатиш учун ишлатилади.
Алоқа каналининг ўзи техник воситалар мажмуаси ва тарқатиш муҳитидир. Унинг ёрдами билан телекоммуникация сигналларининг ўзи маълум бир частота ва тезликда тармоқ тугунлари ва станциялари, шунингдек якуний ускуналар ўртасида узатилади.
Тармоқларда маълумотларни узатиш усуллари учта усулда амалга оширилади:
Ярим дуплекс узатиш. Маълумотларни қабул қилиш ва узатиш навбатма-навбат амалга оширилади.
Икки томонлама (дуплекс). Бундай ҳолда, станцияларнинг ҳар бири бир вақтнинг ўзида маълумот олади ва узатади.
Бир томонлама (симплекс). Бунга radio ва телевидение киради.
Ахборот тизимларида маълумотларни узатиш учун кўп ҳолларда тармоқдаги маълумотларни узатишнинг биринчи ташкилоти қўлланилади.
Маълумотларни узатиш иккита асосий усулга бўлинади:
Асенкрон. У маълумотлар алмашинуви вақти-вақти билан амалга ошириладиган ва юқори узатиш тезлигини талаб қилмайдиган тизимларда қўлланилади.
Синхрон. Бундай ҳолда, маълумотлар маълум блокларда узатилади. Бу ерда нафақат белгилар, балки битлар оқими ҳам узатилиши мумкин. Компютер тармоқларида маълумотларни узатишнинг ушбу усуллари ўрнатилган ишончли хатоларни аниқлаш механизми билан енг самарали ҳисобланади.
Мансублиги бўйича тармоқлар маҳаллий, минтақавий, шаҳар ва глобал тармоқларга бўлинади. Иккинчисининг бошқалардан фарқи шундаки, бу ерда кўплаб фойдаланувчилар мавжуд.
Internet қандай ишлайди
Келинг, ўз тармоқларини бирлаштиришга қарор қилган уйдагиларимизни яна еслайлик. Вақт ўтди ва уларнинг умумий тармоғи ФТТБ технологияси орқали global Интернетга уланди. Маълум бўлишича, улар тармоқнинг янги мижозларига айланишган! Ва янги мижозлар қаердан маълумот олишлари, файлларни юклаб олишлари ёки video томоша қилишлари мумкин? Албатта, серверларда-катта хотира дўконларига ега бўлган ва катта ҳажмдаги маълумотларни сақлаш ва қайта ишлаш учун мўлжалланган компютерлар. Бироқ, тармоқнинг ҳар қандай мижози ўзи серверга айланиши мумкин — дастурий таъминотни ўрнатиш кифоя. Серверни жойлаштириш орқали у ўз сайтини умумий Internet тармоғига юклаши мумкин. Маълум бўлишича, барча тармоқ объектлари фақат мақсади билан фарқ қиладиган компютерлардир: кимдир маълумот беради, кимдир уни истеъмол қилади.
Ип-манзилга уланиш орқали тармоқ мижозлари ва серверлари ўртасида маълумот алмашилади. Ҳар бир фойдаланувчи, сайт ёки серверда тармоқдаги ноёб идентификатор бўлган бундай манзил мавжуд. ИП-манзилларнинг ўзаро таъсири туфайли тармоқ қурилмалари маълумотлар пакетларини бир-бирига узатиши мумкин. ИП-манзил тўрт рақамлар мажмуи каби кўринади, мисол учун, 192.168.0.0.
| 