|
Radioto‘lqinlar. Masofaga ma’lumot uzatish tushunchasi – soat. Radiotoʻlqinlar, turlari, ishlash printsipi Radiotoʻlqinlar
|
| bet | 2/8 | | Sana | 14.08.2024 | | Hajmi | 1,3 Mb. | | #269491 |
Bog'liq Мавзулар 1452Ultra qisqa toʻlqinlar (UQT)
Uch poddiapazonga boʻlinadi:
Metrli toʻlqinlari (MT) – toʻlqin uzunligi 10 dan 1 metrgacha, chastotasi 30 dan 300 MHz gacha. MT radiotoʻlqinlari yirik shaharlarda televideniya va radioeshittirish uchun ishlatiladi.
Detsimetr toʻlqinlari (DMT) – toʻlqin uzunligi 1 dan 0,1 metrgacha, chastotasi 300 dan 3000 MHz gacha. DMT radio toʻlqinlari televizor va simsiz Internetga kirish uchun moʻljallangan.
Santimetr va millimetr toʻlqinlari - radar, sun’iy yoʻldosh aloqasi, radioastronomiya va boshqa sohalarda qoʻllaniladi.
Shunday qilib, radiotoʻlqinlarning turlari toʻlqin uzunligi va chastotasi boʻyicha farqlanadi, bu ularning xususiyatlarini va qoʻllanilishini belgilaydi.
Ishlash printsipi
Radiotoʻlqinlarning ishlash printsipi 3 kHz dan 300 GHz gacha boʻlgan chastota diapazonida elektromagnit toʻlqinlar orqali ma’lumot uzatishdir. Ushbu jarayon bir necha bosqichlarni oʻz ichiga oladi:
Radio signalini ishlab chiqarish: jarayonning boshida uzatiladigan ma’lumotlar radio signaliga aylanadi. Bu amplituda modulyatsiyasi (AM), chastota modulyatsiyasi (FM) yoki fazali modulyatsiya (PM) kabi turli xil texnikalar yordamida amalga oshirilishi mumkin.
Radio signalini uzatish: Radio uzatuvchi keyin ma’lumotni olib yuradigan radio toʻlqinlarni hosil qiladi. U antenna, radiochastota generatori va modulyatordan iborat. Radiochastota generatori ma’lum chastotali radio toʻlqinlarini yaratadi va modulyator ularga ma’lumotlar manbasidan olingan ma’lumotlarni kiritadi.
Radio qabul qilish: radiotoʻlqinlar qabul qiluvchining antennasiga нetib kelganida, ular kuchaytirgich va demodulyator orqali oʻtadigan elektr signalini yaratadilar. Demodulyator radio signalidan ma’lumotni ajratib oladi va uni qabul qiluvchining chiqishiga uzatadi.
Axborotni qayta ishlash: Oxirgi bosqichda axborot qayta ishlanadi va foydalanuvchiga tovush, tasvir yoki matn shaklida taqdim etiladi. Bu karnay, televizor yoki kompyuter kabi tegishli qurilma yordamida amalga oshiriladi.
Radio toʻlqinlari kosmosda yorugʻlik tezligida tarqaladi. Ular devorlar, togʻlar va hatto Yerning ionosferasi kabi turli toʻsiqlardan oʻtishlari mumkin. Biroq, radiotoʻlqinlar yoʻlidagi toʻsiqlar qanchalik koʻp boʻlsa, ularning kuchi va signal sifati shunchalik past boʻladi.
Radio toʻlqinlari turli xil ilovalarda qoʻllaniladi, jumladan:
- Aloqa: Radio to'lqinlari radio, televizor, mobil telefonlar, Wi-Fi, Bluetooth va sun'iy yo'ldosh televideniesi kabi turli xil aloqa vositalari orqali ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladi.
- Navigatsiya va joylashuv: Shuningdek, GPS (Global Positioning System), GLONASS (Глобалная Навигационная Спутниковая Система), Galileo va Beidou kabi navigatsiya tizimlarida Yerdagi yoki kosmosdagi jismlarning joylashishini aniqlash uchun ishlatiladi.
- Radarlar va radiolokatsiya: Radarlar samolyotlar, kemalar, raketalar va meteorlar kabi obyektlarni aniqlash va kuzatish uchun radio toʻlqinlaridan foydalanadi. Radiolokatsiya aviatsiya, dengiz transporti, meteorologiya va boshqa sohalarda qoʻllaniladi.
Sun’iy yoʻldoshli eshittirish: Aloqa sun’iy yoʻldoshlari televizion signallarni, Internet-trafikni va boshqa turdagi ma’lumotlarni antennalar yoki Wi-Fi qurilmalari kabi yer usti qabul qiluvchilariga uzatish uchun radio toʻlqinlaridan foydalanadi.
Tibbiy asbob-uskunalar: Elektrokardiograflar kabi ba’zi tibbiy asboblar bemorlarni tashxislash va kuzatish uchun radiotoʻlqin texnologiyasidan foydalanadi.
UUA: Radioto‘lqinlar UUA larni boshqarishda asosiy rol oʻynaydi, bu esa dronlar va ularning operatorlari oʻrtasidagi aloqani ta’minlaydi.
Sanoat va avtomatlashtirish: Radiochastotani identifikatsiyalash (RChID) teglari sanoatda elementlarni kuzatish va jarayonlarni avtomatlashtirish uchun ishlatiladi.
Kosmosni tadqiq qilish: Radio toʻlqinlari kosmik kemalar va yerosti stansiyalari oʻrtasidagi aloqani ta’minlaydi va kosmik tadqiqotlarda muhim rol oʻynaydi.
Meteorologiya va iqlimshunoslik: Radiozondes atmosfera parametrlarini oʻlchash va ob-havoni bashorat qilish uchun radio toʻlqinlarini uzatishdan foydalanadi.
Ilmiy tadqiqotlar: Radiotoʻlqin spektroskopiyasi moddalarning tuzilishi, kimyoviy reaksiyalari va energiya oʻtishlari kabi molekulyar xususiyatlarini oʻrganish uchun ishlatiladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Radioto‘lqinlar. Masofaga ma’lumot uzatish tushunchasi – soat. Radiotoʻlqinlar, turlari, ishlash printsipi Radiotoʻlqinlar
|
