Raqamli multimediya axborotlarni nashr qilish

bosqich 
(30-daq.) 
e`lon qiladi
3.2 
Keyingi 
mavzu 
bo‘yicha 
tayyorlanib kelish uchun savollar 
beradi. 
3.3. Mavzu bo‘yicha bilimlarni 
chuqurlashtirish uchun adabiyotlar 
ro‘yhati beradi
Yozadilar 
Tinglaydilar 
 

YO`RIQLI TEXNOLOGIK XARITA 
Kasb kodi va nomi: 3.52.01.01.Raqamli multimediya axborotlarni qayta ishlash va 
yaratish ustasi  
O’quv amaliyot nom: Raqamli multimediya axborotlarini nashr qilish 
Mavzu: Total commander dasturida ishlash 
Amaliy masg’ulot maqsadi: O’quvchilarda amaliy ish bajarish ko’nikmalarini 
shakllantirish 
 
Bajariladiga
n ishlar 
mazmuni 
 
Moslamalar, 
asboblar va 
uskunalar 
 Eskizlar,chizmalar, 
rasmlar
Bajarish tartibi 
I 
II 
III 
IV 
1. 
Kompy
uterga 
total 
comander 
dasturini 
o’rnatish va 
dastur 
bilan 
tanishtirish.. 
Kompyuter, 
noutbuk, 
proyektor 
-brauzerdan 
total 
commander pragrammasini 
o’rnatadi. 
-Total commander dasturi 
ochilganda 
oynada 
dowunland qismiga otadi. 
-pusk bilan E tugmasini 
bosib mening kompyuterim 
dasturiga 
kiradi 
-va 
operatsion 
sistemasining 
kuchini ko’rib shunga mos 
hajimdagi dasturni o’rnatadi 
2 
Dasturda 
fayllarni 
o’zlashtirish 
yashirishni 
o’rganadilar. 
Kompyuter, 
noutbuk 
proyektor 
-fayillarni guruhlarga bo’lib 
belgilaydi. 
-tanlanishi kerak bo’lgan 
fayl tiplarini bir xil qilib 
belgilaydi. 
-natijada bir xil fayllar 
belgilanib ajralib qoladi. 

3Dasdurda 
fayllarni 
virusdan 
saqlash 
va 
qayta ishlash. 
Kompyuter, 
noutbuk, 
proyektor 
-fayllarni virusdan saqlash 
uchun ularni skrit papka 
qiladi 
 

16-Mavzu: Total commander dasturida ishlash 
Reja: 
3. 
Total commander
dasturini afzallik va kamchiliklari
 
Total Commander dasturi Windows bilan ishlashni yengillashtirishdan iborat. Bu dastur 
fayllar va papkalar bilan asosiy amallarni qidirish, nusxa olish, qayta nomlash, o`chirish 
kabilarni soddaroq, qulayroq va yaqqolroq bajaradi. 
Total Commander turli funksiyalarni bajaradi, xususan: 
-Diskdagi kataloglar ro`yxatini yaqqol ko`rsatadi. 
-Diskdagi kataloglar daraxtini ko`rsatish, kataloglarni yaratish, qayta nomlash, o`chirish 
imkoniyatlariga ega. 
- Fayllar ustida nusxa ko`chirish, qayta nomlash, joyni o`zgartirish va o`chirish 
komandalarini qulayroq bajaradi. 
-Turli matnli fayllar, hujjatlar, arxiv fayllar, ma`lumotlar bazasimatnlarini ko`rish, 
matnli fayllarni tahrir qilish imkoniga ega. 
Total Commander (Windows Commander) dasturi WINDOWS operatsion tizimi bilan 
ishlash uchun eng ommaviy dastur-qobiqlardan biridir, u Windows tizimida 
foydalanuvchi disklarni va disklardagi ma`lumotlarni, papkalarni (kataloglarni) ko`radi, 
fayllarni o`chiradi, nusxa oladi, qayta nomlaydi, dasturni ishga tushiradi va h.k. 
Total Commander ekranda buyruqni yoki faylning nomini tanlash yetarli, Enter 
tugmasini, funksional tugmasini yoki sichqonchani shiqirlatish kerak va kerakli jarayon 
bajariladi. 
Total Commander bilan birgalikda matnli fayllarni va boshqa hujjatlarni tahrir qilish va 
ko`rib chiqish uchun dasturlar yetkazib beriladi. 
Total Commander dasturini yuklash uchun “Pusk” menyusidan “Programm” –Total 
Commander dasturi tanlanadi. 
Total Commander dasturi ishga tushirilgandan keyin oynaning yuqori qismida menyular 
qatori, disklarni tanlash tugmalari, ikkita ramka bilan chegaralangan to`g`ri 
to`rtburchakli oyna paydo bo`ladi.(3.1 rasm) 
Ekranning pastki satrlarida buyruqli satr va F3-F8, Alt+F4 boshqarish tugmalari 
joylashgan: 
_ F3 o`qish (View)- kursor bilan tanlangan faylni ko`rib chiqish. 
1. 
Total commander 
dasturi 
2. 
Total commander 
dasturidan foydalanish 

_ F4 to`g`rilash (Edit)- kursor bilan tanlangan faylni tahrir qilish. 
_F5 nusxa(Soru)- kursor bilan tanlangan papkani (katalogni) yoki fayllarni nusxalash. 
Total Commander oynasining tuzilishi. 
_F6 nom(RenMov)- kursor bilan tanlangan papkani (katalogni) yoki fayllarni qayta 
nomlash yoki siljitish(siljitish boshqa panelda ochilgan papkada amalga oshiriladi). 
_F7 katalog(Mkdir) - yangi papka (katalog) yaratish. 
_F8 o`chirish(Delete)- kursor bilan tanlangan faylni (bo`sh katalogni) o`chirish. 
_Alt+F4 chiqish(Quit)- Total Commander dasturidan chiqish. 
Total Commander panellarini boshqarish. 
[Tab]- Joriy panelni o`zgartiradi. 
[Ctrl]+[U]- Panellarning o`rnini almashtiradi. 
[Alt]+[F1]- Chap panelda disklar ro`yxatini chiqaradi. 
[Alt]+[F2]- O`ng panelda disklar ro`yxatini chiqaradi. 
Paneldagi fayl va papkalar (kataloglar) ro`yxati 
[Ctrl]+[F3]- fayl va papkalarni nom bo`yicha tartiblaydi. 
[Ctrl]+[F4]-fayl va papkalarni kengaytma bo`yicha tartiblaydi. 
[Ctrl]+[F5]-fayl va papkalarni vaqt bo`yicha tartiblaydi. 
[Ctrl]+[F6]-fayl va papkalarni hajm bo`yicha tartiblaydi. 
[Ctrl]+[F7]-kataloglarning tartiblanmagan ro`yxatini beradi. 
Funksional tugmachalardan foydalanish 
[F1]-Total Commander dasturi haqida qisqacha ma`lumotni beradi 
[F2]-foydalanuvchi ko`rsatgan komandalar ishini taxminlaydi 
[F3]-fayl matnini ekranga chiqaradi 
[F4]-faylni tahrir qilish imkoniyatini beradi 
[F5]-faylning nusxasini ko`chiradi 
[F6]-faylni qayta nomlaydi yoki boshqa katalogga ko`chiradi 

[F7]-yangi papka tashkil etadi 
[F8]-tanlangan fayl yoki papkani o`chiradi. 
[Alt]+[F3]-matnli faylni tezroq chiqaradi 
[Alt]+[F4]-total commander dasturidan chiqadi 
[Alt]+[F5]-ajratilgan fayllarni arxivga joylaydi 
[Alt]+[F6]-arxivdagi faylni qayta tiklaydi 
[Alt]+[F7]-diskda faylni chiqaradi 
[Alt]+[F9]-arxivdagi faylni qayta tiklaydi 
[Alt]+[F10]-kataloglar daraxtini ta`minlaydi. 
Total Commander matn muharriri 
Operatsion qobiqda so`zlangan matnli muharriri bor, u uncha murakkab bo`lmagan 
hujjatlarni tuzish va tahrir qilish uchun juda qulaydir. 
Muharrirlar bilan ishlashda bajariladigan asosiy jarayonlar quyida tushuntirilgan: 
. ajratilgan matnli fayl bilan ishlash uchun muharrirni chiqarish-F4 tugmasini bosish 
kerak. 
. yangi faylni yaratish va tahrir qilish Ctrl+N tugmalarini bosish kerak. 
. tahrir qilingan faylni saqlash F2 tugmasini bosish kerak. 
. muharrirdan chiqish Esc tugmasini bosish kerak 
. ajratilgan blokni kursorning joriy holati bilan ko`rsatilgan joyga nusxalash F5 
tugmasini bosish kerak. 
. ajratilgan blokni o`chirish F8 tugmasini bosish kerak 
. matnni namuna bo`yicha kursordan keyin qidirish Shift+F3 tugmasini bosish kerak 
. matnni namunalar bo`yicha kursordan oldindan qidirish va almashtirish Ctrl+R 
tugmasini bosish kerak. 
. belgilangan satrni o`chirish delete yoki F8 tugmalarini bosish kerak. 
. yangi satrga qo`yish-Enter tugmasini bosish kerak. 
. matn ichida kursorni harakatlantirish kursorni boshqarish tugmalari bilan amalga 
oshiriladi. 

Download 8,84 Mb.