Yer sirti vertikal qirqimining kichraytirilgan masshtabda tasvirlanishi profil
deyiladi. Profil ikki xil: boʻylama va koʻndalang boʻladi. Nivelirlangan nuqtalar
otmetkasi topilib, nivelirlash jurnali toʻldirilgandan keyin boʻylama va koʻndalang
profil chiziladi. Buning uchun yoʻlning uzunligini va tanlangan masshtabni koʻzda
tutib ma’lum oʻlchamda millimetrli masofalar soʻzi vertikal chiziqdan chap tomonga
yoziladi. Bosh chiziqlar kesishga nuqtadan 0-piket boshlanadi.
Zamonaviy optik lazerli nivelir
Masofalar grafasidan jurnaldagi barcha nuqtalar oʻrni tik chiziqlar yordamida
belgilanadi. Avval piketlar belgilanib, chiziq tagiga ularning nomerlari yoziladi.
Soʻngra piketlar orasidagi qoʻshma nuqtalar oʻrni jurnalga koʻra belgilanadi.
Xulosa:
Hozirgi kundagi takomillashib borayotgan zamonaviy geodezik
asboblar va shular qatori raqamli nivelirlar ham turli firmalarda, turlicha
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3,848 (SJIF)
February 2023 / Volume 4 Issue 2
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
636
imkoniyatlarga ega boʻlib ishlab chiqilmoqda. Bu raqamli nivelirlarning afzalliklari
ham juda kop mutaxasis ishchiga vaqt jihatdan, moddiy tomonlama qilayliklarni
taminlab beradi.
Raqamli nivelirlarni amaliy bajarilayotgan ishlarda mutaxasis oʻlchash
ishlaridagi hisoblashlarni avtomatik tarzda hisoblashi, avtomatik markazlashtirishlar
barchasini zamonaviy nivelirning oʻzi bajaradi mutaxasis faqat nivelirdagi funksional
klavishlardan toʻgʻri foydalanishni bilsa boʻldi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Toshpo‘latov S.A., Avchiyev Sh.K., Kovalyov N.V. Oliy geodeziya.
2. O‘tanov O‘. “Geodeziya” o‘quv qo‘llanma Toshkent “Bilim” 2005
3. Avchiyev Sh.K Amaliy geodeziya “Voris nashriyot” 2010
4. Oxunov Z.D. Geodeziyadan proktikum. Toshkent, “Universitet”, 2009
"Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3,848 (SJIF)
February 2023 / Volume 4 Issue 2
www.openscience.uz / ISSN 2181-0842
637
|
