Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarining tarkibiy jihatlari. Tashkilotni boshqarishning mavtomatlashtirilgan axborot tizimi-tashkilotning
maqsadidan kelib chiqadigan talablarga muvofiq axborotlarni yig‟ish, qayta ishlash,
taqsimlash, taqdim etish uchun mo‟ljallangan standart protseduralar, xodimlar, dasturiy
vositalar, asbob-uskuna, ma„lumotlarning o‟zaro bog‟langan majmuidir.
Konseptual nuqtai nazardan qaraganda, axborot tizimi - bu operatsiyani
bajaruvchi tizim va boshqaruvchi tizim o‟rtasidagi vositachi sanaladi.
Axborot tizimining funksional modeldan ko‟rinib turibdiki, axborot tizimining
sohasi axborot obyektlari majmuidan iborat axborot makonini ifodalaydi. Umuman
olganda axborot makoni bir xilda emas, chunki unda axborotlarning yuzaga kelishi,
tashkil etilishi va joylashtirilishi jihatidan farqlanuvchi axborot obyektlarini o‟zida
saqlaydi.
Tizim orqali barcha axborotlarning yuzaga kelishini quyidagi
asosiy
protseduralarga ajratish mumkin: saqlash, qidirish, qayta ishlash, kiritish va chiqarish.
Birinchi uchtasi ichki bosqich sanaladi, to‟rtinchi va beshinchilari esa mazkur tizim
bilan axborot manbai va tashqi muhit o‟rtasidagi aloqani ta„minlaydi.
Axborot muhiti o‟zaro bog‟langan uchta tarkibiy qismni o‟z ichiga oladi. Bular:
foydalanuvchining
axborot
tuzilmasi,
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalari,
boshqaruvning ishtirok etuvchi obyektlari.
Axborot infratuzilmasi axborotlarni o‟z maqsadlariga erishish uchun foydalanadi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari foydalanuvchilarni zarur texnologiyalar
bilan ta„minlash vositasi sanaladi.
Axborot
infratuzilmasi
doirasida
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalari
foydalanuvchilari ham o‟zaro harakatlanuvchi o‟ziga xos muhit sifatida ko‟rib
chiqiladi.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimiga quyidagilar kiradi: odam (xodim), texnik
vositalar, axborot va dasturiy ta„minot. Ular birgalikda boshqaruv usullari uchun
ma„lumotlarni qayta ishlaydi.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimi ta„minlovchi va funksional qismlarga ega.
Ta„minlovchi qism axborot, texnik, matematik, dasturiy, tashkiliy, xuquqiy, uslubiy,
ergonomik, psixologik va lingvinistik ta„minotdan iborat bo‟ladi.
