80
bo‘lgan to‘lov tizimlari ancha avval paydo bo‘lgan. Blokcheynga asoslangan
yangi tizimlar eksilarining davomi bo‘lishi kerak.
Biz esa kelajakda xosil
bo‘lishi mumkin bo‘lgan muammolarni oldindan bilish imkoniyatiga ega
bo‘lishimiz lozim.
Shunday qilib,
IBM
kompaniyasining nuqtai-nazaridan,
xozirgi davrda
blokcheyn texnologiyasi o‘z rivojlanishining boshlang’ich bosqichida turibdi va u
xozircha bank-moliya sektorining talablariga to‘liq javob bera olmaydi. Asosiy
muammolar
sifatida
blokcheynda
xozircha
«
masshtablashtirish
»
va
tranzaksiyalarning konfidensiallagi ta’minlanmagan. Shunga qaramasdan,
IBM
kompaniyasining
mutaxassislari
joriy
xolatni
tahlil
qilgan
xolda
blokcheyndan foydalanish faqatgina bank sektori bilan
chegaralanib qolmasligini
va uning
B2B, G2C, G2B
kabi biznes olamining barcha sohalariga tadbiq qilinishi
mumkinligini tan oldilar. Bulardan tashqari, ko‘p ishtirokchilarga ega bo‘lgan bank
loyihalarida tizimlarning o‘zaro muloqotida kelishuvlarni moslashtirish ham
nazarda tutilishi kerak. Ammo, xozirgi davrdagi bank tizimlarining bir turda
emasligi xuddi shu talablarning bajarilishiga mone’lik qiladi.
Shu xolat bilan
bog’lik xolda Den Millmanning quyidagi fikrini keltirish mumkin: «
Har qanday
o‘zgarishlarning sir-asrori eskilik bilan kurashish emas, balki barcha kuch-
quvvatni yangilik yaratish uchun safarbar qilishdir
».
E
ndi esa ketma-ket ravishda turli davrlarda xosil bo‘lgan va o’ziga xos
ekosistema yaratgan blokcheyn texnologiyalarining bir qancha variantlarini ko‘rib
chiqamiz. Buni avvalo bitkoin blokcheyni va uning
yaratilish tarixi bilan
tanishishdan boshlaymiz. Bitkoin 1999 yilda
