TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG’ONA
FILIALI
“KOMPYUTER INJINIRING” FAKULTETI
"TABIIY FANLAR"
KAFEDRASI
FIZIKA FANIDAN
3-MUSTAQIL ISHI
REAKTIV HARAKAT
FARG’ONA – 2015
3
–MAVZU: REAKTIV HARAKAT.
REJA:
1 REAKTIV HARAKAT TUSHINCHASI.
2 KOSMIK TEZLIKLAR.
3 DINAMIKANING ASOSIY QONUNLARI.
Reaktiv harakat tushinchasi.
Reaktiv harakat deb – jisimning biror qismi undan qandaydir
tezlik bilan otilib
chiqqanda jismning olgan qarama-qarshi yo’nalgan harakatiga aytiladi.(1-rasm)
mgvg+mrvr=0
mg—otilib chiqayotgan gazning
massasi
vg-- otilib chiqayotgan gazning tezligi.
1-rasm
mr-raketa massasi
vr-raketa tezligi.
Bunadan raketaning tezligini topadigan bo’lsak
Shu ifoda hosil bo’ladi.
KOSMIK TEZLIKLAR
Kosmik parvozlarni
amalga oshirishni Rossiyada
K.E.Siolkovskiy, yevropada nemis olimi G.Obert va
Amerikada R.Goddar birinchi bo’lib ko’rib chikkanlar.
Bu olimlarning hisoblashlariga ko’ra yerdan kosmosga
uchirilgan jismlarning
harakati uch xil tezlikka bog’liq, ularni kosmik tezliklar deyiladi. Birinchi kosmik
tezlik
V
км c
км с
л1
7 93
8
.
/
/
ga teng bo’lib, sun’iy yo’ldosh bunday tezlikka ega bo’lganda, u yer atrofida
doira bo’ylab harakatlanadi. Ikkinchi kosmik tezlik
V
км c
л2
112
.
/
ga teng bo’lib, kosmik jism
V
K1
dan katta, ammo V
K2
dan kichik tezlikka ega
bo’lsa, uning harakati ellips bo’yicha amalga oshadi.
Jism tezligi V
K2
ga teng
bo’lsa, u parabola bo’yicha harakatlanadi.
Jism V
K2
dan
katta tezlik bilan