• Turkumlanishi 1 • autentifikatsiya
  • Referat mavzu: Mutaxassislik bo‘yicha Bajardi: Aliyev Azizbek 072-22 Tekshirdi: Komila Goyubova




    Download 193,57 Kb.
    bet2/3
    Sana08.07.2024
    Hajmi193,57 Kb.
    #267030
    TuriReferat
    1   2   3
    Bog'liq
    072-22 Azizbek Aliyev

    Konfedensial axborothujjatlashtirilgan axborot, undan foydalanish qonun hujjatlariga muvofiq chegaralanadi.


    Axborotni ximoyalashning maqsadlari
    - axborotning kelishuvsiz chikib ketishi, ugirlanishi, yo’qotilishi, o’zgartirilishi, soxtalashtirilishlarning oldini olish;
    - shaxs, jamiyat, davlat xavfsizliligiga bulgan xavf – xatarning oldini olish;
    - axborotni yo’q qilish, o’zgartirish, soxtalashtirish, nusxa kuchirish, tusiklash buyicha ruxsat etilmagan xarakatlarning oldini olish;
    - xujjatlashtirilgan axborotning mikdori sifatida xukukiy tartibini ta’minlovchi, axborot zaxirasi va axborot tizimiga xar kanday nokonuniy aralashuvlarning kurinishlarining oldini olish;
    - axborot tizimida mavjud bulgan shaxsiy ma’lumotlarning shaxsiy maxfiyligini va konfidentsialligini saklovchi fukarolarning konstitutsion xukuklarini ximoyalash;
    - davlat sirini, konunchilikka mos xujjatlashtirilgan axborotning konfidentsialligini saklash;
    - axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta’minlovchi vositalarni yaratish, ishlab chikish va kullashda sub’ektlarning xukuklarini ta’minlash.
    Axborotni ximoyalashning maqsadlari
    Axborot xavfsizligi nuktai nazaridan axborotni quyidagicha turkumlash mumkin:
    • maxfiylik — aniq bir axborotga fakat tegishli shaxslar doirasigina kirishi mumkinligi, ya’ni foydalanilishi qonuniy xujjatlarga muvofik cheklab qo’yilib, xujjatlashtirilganligi kafolati. Bu bandning buzilishi o’g’irlik yoki axborotni oshkor qilish, deyiladi;
    • konfidentsiallik — inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi kafolati;
    • yaxlitlik — axborot boshlang’ich ko’rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va uzatishda ruxsat etilmagan o’zgarishlar qilinmaganligi kafolati; bu bandning buzilishi axborotni soxtalashtirish deyiladi;

    Turkumlanishi
    1
    autentifikatsiya — axborot zaxirasi egasi deb e’lon qilingan shaxs xaqiqatan xam axborotning ega­si ekanligiga beriladigan kafolat; bu bandning buzilishi xabar muallifini soxtalashtirish deyiladi;
    apellyatsiya qilishlik — yetarlicha murakkab ka­tegoriya, lekin elektron biznesda keng qo’llaniladi. Kerak bo’lganda xabarning muallifi kimligini isbotlash mumkinligi kafolati.
    2
    Yukoridagidek, axborot tizimiga nisbatan quyidagicha tasnifni keltirish mumkin:
    ishonchlilik — tizim meyoriy va g’ayri tabiiy xollarda rejalashtirilganidek o’zini tutishlik kafo­lati;
    aniqlilik — xamma buyruqlarni aniq va to’liq bajarish kafolati;
    tizimga kirishni nazorat qilish — turli shaxs guruxlari axborot manbalariga xar xil kirishga egaligi va bunday kirishga cheklashlar doim bajarilishlik kafolati;
    3
    nazorat qilinishi — istalgan paytda dastur majmuasining xoxlagan kismini tulik tekshirish mumkinligi kafolati;
    identifikatsiyalashni nazorat qilish — xozir tizimga ulangan mijoz aniq o’zini kim deb atagan bulsa, aniq o’sha ekanligining kafolati;
    qasddan buzilishlarga to’sqinlik — oldindan kelishilgan me’yorlar chegarasida qasddan xato kiritilgan ma’lumotlarga nisbatan tizimning oldindan kelishilgan xolda o’zini tutishi.

    Download 193,57 Kb.
    1   2   3




    Download 193,57 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Referat mavzu: Mutaxassislik bo‘yicha Bajardi: Aliyev Azizbek 072-22 Tekshirdi: Komila Goyubova

    Download 193,57 Kb.