|
Shuningdek, ifoda B, A nuqta, magnit oqim kuchiga proporsianal deb xulosa qilsak bo’ladi
|
| bet | 12/18 | | Sana | 18.01.2024 | | Hajmi | 3,85 Mb. | | #139939 | | Turi | Referat |
Bog'liq Dilshodbek — копияShuningdek, ifoda B, A nuqta, magnit oqim kuchiga proporsianal deb xulosa qilsak bo’ladi.
Bu yerda minus ishora, yopiq zanjirni kesib o’tuvchi oqim ortishi bilan induksiyaviy EYuK manba EYo’qiga teskari yo’nalgan bo’ladi, oqim kamayganda ikkala EYuK larning yo’nalishlari bir xil bo’ladi. Lents qoidasiga asoslanib induksiyaviy EYuKning yo’nalishini aniqlash mumkin: induksiyaviy EYuK va tok doimo shunday yo’nalishga ega bo’ladiki, u hosil qilgan magnit maydoni shu tokni vujudga keltiruvchi magnit oqimining o’zgarishiga qarshilik qiladi.
1-misol. O’tkazgichdan yasalgan halqaga magnitning shimoliy qutbini yaqinlashtirsak (15.2-rasm),
halqada I induksiyaviy tok hosil bo’ladi, uning magnit maydoni magnitning shimoliy qutbini itarishga harakat qiladi, ya‘ni uni yana yaqinlashishiga to’sqinlik qiladi. Natijada, bu induksiyaviy tokning magnit kuch chiziqlari halqada o’ngdan chapga tomon yo’nalgan bo’ladi, ya‘ni biz tarafda pastdan yuqoriga qarab yo’nalgandir.
2-misol. uzunlikdagi o’tkazgich, uning uzunligiga perpendikulyar yo’nalishda tezlik bilan harakatlansin (15.3 - rasm). B induksiyali magnit maydon harakat yo’nalishi o’tkazgich uzunligiga perpendikulyar bo’lsin. O’tkazgichdagi ye zaryadli erkin elektronlarning har biri o’tkazgich bilan tezlikda harakatlanadi. Ularning har biriga
eE= eB ga teng Lorents kuchi ta‘sir kiladi. Fikran, Lorents kuchini unga teng elektr kuchi bilan almashtiramiz.
E B kattalikni Lorents kuchi maydonining kuchlanganligi deb ataymiz. Bu kuchlanganlik xuddi o’tkazgichning uzunlikka teng kesmasiga
E B
potentsiallar farqi qo’yilganday tasavvur etamiz va u induksiyaviy elektr yurituvchi kuchga tengdir.
ɛu=- =-B
15.3 - rasm. Harakat yo‘nalishiga perpendikulyar bo‘lgan magnit maydonining o‘tkazgich elektronlariga ta’siri.
Shunday qilib, o’tkazgichda harakat qilayotgan erkin elektronlarga Lorents kuchining ta‘siri (15.1) - ifodasiga olib keladi.
Agar yopiq zanjir N - ta o’ramlardan iborat bo’lsa va magnit oqimining kuch chiziqlarining har biri shu o’ramlarni kesib o’tsa (15.4 - rasm), u holda bu oqimning o’zgarishi, zanjirda induksiyaviy EYuK ni hosil qiladi:
Boshlang’ich momentda (t=0), ramka tekisligi V yo’nalishga perpendikulyar bo’lsin. Bu ramkani kesib o’tuvchi magnit oqim.
0 BS
dan iborat. t momentda esa, u
BS cos
ga teng bo’ladi.
Ramkada magnit oqimining tutilishi
NBS cos
ga teng. Induksiyaviy EYuK esa, quyidagiga teng bo’ladi:
Magnit oqimi tutilishi 1 dan 2 qiymatgacha o’zgarishi uchun ketgan vaqtda zanjir orqali oqib o’tgan Q zaryad miqdorini hisoblab ko’ramiz: t - vaqt momentida induksiyaviy tok.
|
| |
