|
Reja: kirish I. Bob maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tarbiyaviy soatlarni texnologiyalashtirish muammolari
|
| bet | 2/6 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 127,5 Kb. | | #244392 |
Kurs ishining obyekti:Maktabgacha ta`lim dasturlari va sohaga doir bo’lgan me’yoriyk- huquqiy hujjatlar.
Kurs ishining predmati:Maktabgacha ta`lim tashkilotida asosiy ta`lim faoliyatini tashkil etish doirasida maxsus dasturlar qo`llanilishi.
Kurs ishining vazifalari:Maktabgacha ta’lim tizimi faoliyatining pedagogik-psixologik asoslari, davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlari hamda ularning muqobil turlarini tashkil etishning pedagogik shart-sharoitlari, maktabgacha ta’lim tashkilotlari faoliyatini tashkil etishning huqukiy-me’yoriy asoslari, boshqarishda jahon tajribasi va uni ta’lim-tarbiya jarayoniga tatbiq etish texnologiyalarini o’rganish. Maktaabgacha ta`lim mazmuni va metodlarining variativligi.
Kurs ishining nazariy asoslari: Maktaabgacha ta`lim mazmuni va metodlarining variativligi, shuningdek, har bir yosh guruhlari rivojlanishini hisobga olgan holda pedagoglar ( tarbiyachilar) tomonidan ishchi dasturlari tayyorlashni o`z ichiga oladi.ishchi dasturlarni tayyorlashni o`z ichiga oladi.
Kurs ishining amaliy ahamiyati: Maktabgacha ta`lim tashkilotida asosiy ta`lim faoliyatini tashkil etish doirasida maxsus dasturlar qo`llanilishi mumkin.Ta`lim jarayonini tashkil etishda asosiy o`rinni korreksion yo`nalishdagi dasturlar egallaydi.
Kurs ishining tuzilishi:Kurs ishiga kirish, 2 bob har bir bob 4 rejadan iborat, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar, ilovalar iborat
I.BOB MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA TARBIYAVIY SOATLARNI TEXNOLOGIYALASHTIRISH MUAMMOLARI
1.1. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tarbiyaviy soatlarni
Yurtimiz taraqqiyoti har tomonlama barkamol shaxsni shakllantirish masalasi bilan bog’liq. Buning uchun esa avvalo ularning ongida yangicha dunyoqarashni, mustaqil fikrlashni, mustaqil yashashni, mustaqil ishlashni hamda axloqiy fazilatlarni yuksak darajada shakllantirish kerak. I.Karimov ’O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li’ asarida yoshlarimizning tarbiyasiga alohida to’xtalib, «Kattalarni hurmat qilish, oila va farzandlar to’g’risida g’amxo’rlik qilish, ochiq ko’ngillilik, millatidan qat’iy nazar odamlarga xayrihohlik bilan
munosabatda bo’lish, o’zgalar kulfatiga hamdard bo’lish va o’zaro yordam tuyg’usi kishilar o’rtasidagi munosabatlarning me’yori hisoblanadi. O’zbeklar diyoriga, o’z Vataniga mehr-muhabbat, mehnatsevarlik, bilimga, ustozlarga, ma’rifatparvarlarga nisbatan alohida hurmat-ehtirom O’zbekiston aholisiga xos fazilatdir” - degan edi.
Bizga ma’lumki, shaxsning shakllanishi tarbiya jarayonida amalga oshiriladi, tarbiya esa bola dunyoga kelgan kundan boshlab amalga oshiriladi. Rivoyat qilishlaricha, bir kishi ikki oylik farzadini Ibn Sino huzuriga olib boradi va bolasining tarbiyasi bilan qachondan boshlab shug’ullanish lozimligini so’raydi. Ibn Sino esa afsus siz ikki oyga kech qolibsiz, degan javobni beradi. Bu rivoyatdan qo’rinib turibdiki, bola tarbiyasi kechiktirib bo’lmas masaladir. 2
Mazkur ehtiyoj va bugungi zamon pedagogikasi oldiga qo’yilayotgan talablar asosida tarbiyaviy soat ’ tarbiyaviy ish shakli sifatida maktabgacha ta’lim tashkilotlarida texnologiyalashtirish zaruratini talab etmoqda.
Bolalarga sifatli ta’lim-tarbiya berish, ularni Vatanga muhabbat, yurtga sadoqat, milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalashda tarbiyaviy soatlarning o’rni beqiyosdir.
Bugungi kunda maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tarbiyaviy ishlarning ahamiyatini kuchaytirish, tarbiyaviy ishlarni texnologiyalashtirish e’tibor talab qilinayotgan sohaga aylanib boryapti. Bizga ma’lumki, tarbiyaviy soat - tarbiyaviy ish shakli sifatida asosan umumta’lim maktablarida olib boriladi. Maktabgacha ta’lim sohasida aynan tarbiyaviy soat tashkil qilish to’g’risida adabiyotlarda yetarlicha ma’lumot to’planmagan. Shuning uchun aynan tarbiyaviy soatlarni texnologiyalashtirish zarurati mavjud.
Pedagogik texnologiya - bu o’qitishga o’ziga xos bo’lgan yangicha (innovatsiya) yondashuvidir. Innovatsion texnologiyalar noan’anaviy usul asosida ta’lim berish bu avvalo bolalardagi mantiqiy tafakkurni yuksaltirishga xizmat qiladi. Hozirgi globallashuv jarayonida zarbiyaviy ongni yuksaltirish, bolalarning ma’naviy bilimlarini oshirish borasida samaradorlikka erishish imkoniyati zarurligi bois yangi pedagogik texnologiyalarga bo’lgan qiziqishlar va intilishlar kuchayib bormoqda.
Tarbiyachi pedagog zamonaviy usulni tanlar ekan avvalo, kerakli vositalarni oldindan tayyorlamog’i lozim. Hozirda amaliyotchilarda shunday fikr mavjudki, u ham bo’lsa:
interfaol usullarda ishlaganda pedagog kam harakatlanadi, bolalar ko’proq ishlab,
muammoning yechimini o’zlari topadi’. Bu qarash mohiyatan sayoz xulosadir. Chunki oddiy usulmi, yoki interfaol usulmi pedagog jarayonning egasidir. U mashg’ulotgacha bajargan ishining sifati, vositalarning to’g’ri tanlanishi jiddiy ahamiyatga ega. Agar vositalar ko’p talab etilgan usul qo’llanilsa, demak pedagog mashg’ulotgacha tegishli harakatini amalga oshirgan hisoblanadi. Agar jarayonda pedagog ko’p harakat qilsa, demak tanlagan usuli shuni taqozo etadi yoki kerakli jihozlarni o’z vaqtida tayyorlamagan hisoblanadi. Interfaol usullar pedagogni har doimdagidan ham ko’proq ijod qilishga, mas’uliyatli bo’lishga chorlaydi. Ya’ni ishtirokchilarning barchasi jarayonda faol bo’lishi taqozo etiladi.
Tarbiyaviy soat’ mashg`ulotlarini o`tish va mazkur mashg`ulot ishlanmalaridan foydalanishda tarbiyachi ijodiy yondoshgan holda yangi pedagogik texnologiyalarasosida har xil qiziqarli o`yinlar orqali noan’anaviy tarzda tashkil qilishi mumkin.
Tarbiyaviy soatlarda bunday mashqlarning misol sifatida shunday turlarini yaratish
mumkin:
«Ismlar» o’yini. Birinchi bola o’z ismini aytadi. So’ngra esa ismi qay harfdan
boshlansa, xuddi shu harf bilan boshlanadigan o’z fazilatlaridan birini aytib o’tadi. (masalan, Shoira-sho’x). Ayni paytda uning shu xarakterini ifodalaydigan harakatlar bilan aks ettirib berish mumkin. «Ism tarixi» bolalar navbat bilan nima uchun aynan shu ism va kim tomonidan qo’yilganligi haqida so’zlab beradilar. «Men o’n yildan so’ng» Har bir bola o’z ismini aytadi va o’n yildan keyingi hayoti
haqida so’zlaydi. «Sevimli jonivorlar» Har bir bola, agar iloji topilganda, qanday jonivorga aylanib qolishini xohlashini aytadi. Hayvonning nomi unga xos bo’lgan harakatlar bilan ko’rsatiladi. «Sizni tanishtirmoqchiman» Bolalar guruhi juftliklarga ajratiladi va shundan so’ng har bir bola o’z sherigini guruh ahzolariga tanishtiradi. «Bolalagimdan qolgan toshcha». Kichik tosh-guruh bo’ylab navbat bilan uzatiladi va uni tutib turgan bola ismini aytadi, hamda bolaligidan qolgan qiziq voqealarni so’zlab beradi. Innovatsion pedagogika tarbiya jarayonini pedagog va tarbiyalanuvchilar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir jarayoni sifatida ta’riflab, uning mohiyati tarbiya jarayoni sub’yektlariga o‘z qobilyatlarini qo‘llash uchun sharoit yaratib berilishi deb ko‘rsatadi. Bunda asosiy maqsad tarbiyalanuvchilarni o‘z-o‘zini tarbiyalash, o‘z-o‘zini rivojlantirish, o‘z qobilyatlarini qo‘llashga yo‘naltirish hisoblanadi.
Xulosa sifatida maktabgacha ta’lim tashkilotlarida quyidagi amaliy ishlarni tadbiq etish joiz deb topildi:
Birinchidan, tarbiyaviy soat mashg’ulotlarining mazmuni, turlari va yo‘nalishlarini tahlil qilish;
Ikkinchidan, maktabgacha ta’limda tarbiyaviy ish shakli sifatida tarbiyaviy soat mashg’ulotlaridan foydalanish texnologiyasini ishlab chiqish;
Uchinchidan, tarbiyaviy soat o‘tkazish jarayonida bola shaxsini shakllantirish omillarini aniqlash;
To’rtinchidan, ishlab chiqilgan tavsiyalar asosida tarbiyaviy tadbirlar o‘tkazish va samaradorlik jihatlarini ommalashtirish zarur.
Ko‘rinib turiptiki, ta’lim qanchalik rivojlanishning yuqori pog‘onalariga ko‘tarilmasin u tarbiyaning inson hayotidagi ahamiyatini o‘zida mujassamlashtira olmaydi. Shuning uchun yosh avlodga, avvalo tarbiya beriladi, ijtimoiy hayot va madaniy qadriyatlarga sadoqat ruhi uyg‘otiladi. Biz uchun balandparvoz tuyilishi mumkin bo‘lgan milliy odatlarimiz tub mohiyatida ham tarbiyaviy ta’sir ko‘nikmalari uyg‘unlashtirilgan.
|
| |
