Taqqoslash ko`rsatkichlari
|
Bozor uy xo`jaligi
|
Buyruqbozlik iqtisodiyotida uy xo`jaligi
|
O`tish iqtisodiyotidagi uy xo`jaligi
|
Maqsadli funksiya
|
To`lovga qodir talabning chegaralanganligi sharoitida foydalalikni ko`paytirish. Byudjet cheklovlari yagona chegaralovchi omil sifatida
|
Resurslar tanqisligi sharoitida foydalalikni ko`paytirish. Byudjet cheklovlaridan tashqari, vaqt va ijtimoiy cheklovlar ham muhim
|
Yashovchanlik qobiliyatini yo`qotmaslik
|
Resurslar
|
Asosiy ishdagi maosh
|
Asosiy ishdagi maosh Q bo`sh vaqtning mavjudligi (asosiy ishga bog`liq) Q aloqalar Q tarnsfertlar
|
Rasmiy, norasmiy va kriminal bandlikdan va renta daromadlari sifatida olinadigan resurslar “portfeli”
|
Byudjet cheklovlarining qat’iyligi
|
Mutlaq qat’iy: uy xo`jaligi maoshdan tashqari boshqa daromad manbalariga ega emas
|
Davlat uy xo`jaliklariga transfertlar shaklida daromadlarning katta qismini olish imkonini beradi
|
Daromadlar turli manbalari o`rtasidagi chegaralarning egiluvchanligi farovonlik va pul daromadlari miqdorlari o`rtasidagi qat’iy bog`liqlik olib tashlashga imkon beradi
|
Jamg`armalarning muhimligi va ularning miqdori
|
Jamg`armalar miqdori jamg`arishga bo`lgan moyillik chegarasi miqdori va jamg`armaning maqsadi bilan izohlanadi
|
Jamg`armalar ham majburiy (tanqislik va barcha daromadni sarflash imkoniyatining yo`qligi tufayli), ham ixtiyoriy xususiyatga ega, bunda majburiy jamg`armalar tanqislik intensivligining o`sishiga qarab o`sadi
|
Jamg`armaga nisbatan “sug`urta” yuklamasi maksimal darajada, ular muhim, lekin ularning miqdori ikki tendensiya-mumkin qadar ko`proq jamg`armaning zaruriyligi va jamg`armarish uchun joriy daromadlarning yetishmasligi kabi ikki tendensiyaning qarama-qarshi harakati natijasida aniqlanadi
|
Iqtisodiy resurslarni birlashtirishning maqsadga muvofiqligi
|
Uy xo`jaligi a’zolarining har biri noyob resurslarga ega, shuning uchun oila qurish uzoq muddatli investitsiyalash to`g`risidagi qaror bilan aynan bir xil
|
Oila asosida alohida turdagi noyob resurslarni birlashtirish yotadi-aloqalarga, ma’muriy huquqlarga (propiska, partiyaga a’zolik) ega bo`lish
|
Har bir oila a’zosidan mustaqil daromad manbalarining mavjud bo`lishi xatarni kamaytirishga imkon beradi
|
Uy xo`jaligining optimal hajmi (shu jumladan, bolalar to`g`risida qaror qabul qilish)
|
Uy xo`jaligining o`sishi noyob resurslar ishlab chiqarish imkoniyatining pasayishiga qarab to`xtatiladi
|
Uy xo`jaligining hajmi o`ta noyob resurslarni olish xarajatlari bilan cheklangan-aloqalar, turar-joy va h.k.
|
Uy xo`jaligi a’zolarining o`xshash turdagi bandligi tufayli xatarlar diversifikatsiyasining chegaralanganligi bilan belgilanadi
|
Ichki tuzilma
|
Oddiy pag`onali, bunda “boshliq” mavqeini egallagan jins ahamiyatga ega emas (eng noyob aktivga ega bo`lgan shaxs boshliq hisoblanadi)
|
Oddiy pag`onali, partiya-davlat tizimida eng yuqori o`rninin egallagan oila a’zosi “Oila boshlig`i” hisoblanadi, ko`proq bu erkaklardir
|
Oddiy pag`onali, jinsi va oiladagi o`rnidan qat’i nazar eng barqaror daromadga ega bo`lgan uy xo`jaligi a’zosi “boshliq” hisoblanadi
|
Davlatga nisbatan munosabat
|
Davlat bozor “xato”larini to`g`rilash mexanizmi sifatida ko`rib chiqiladi, o`z navbatida soliqlarning to`lanishi ratsional tarzda amalga oshadi
|
Davlat uy xo`jaligi farovonligining so`nggi bosqichidagi kafolat sifatida qabul qilinadi, o`z navbatida, soliqlarni to`lash burch hisoblanadi
|
Uy xo`jaligi davlat faoliyatida o`zining yashovchanlikni yo`qotmaslik uchun to`sqinlikni ko`radi (uy xo`jaligi faoliyati sektorlari o`rtasidagi to`siqlar manbasi, o`z navbatida soliqlarni to`lash o`lpon sifatida qabul qilinadi)
|
Uy xo`jaligi uchun eng muhim bo`lgan ijtimoiy siyosat sohasi
|
Mehnat munosabatlari sohasidagi siyosat, soliq siyosati, ta’lim sohasidagi siyosat uy xo`jaligi uchun ustivor hisoblanadi. Barcha ushbu yo`nalishlar uy xo`jaligining bozordagi daromadlariga taalluqli
|
Pensiya, uy-joy-kommunal siyosati, ijtimoiy ta’minot siyosati, ta’lim sohasidagi siyosat ustivor soha hisoblanadi. Barcha ushbu yo`nalishlar o`ta noyob resurslarga ega bo`lishga taalluqli
|
Sog`liqni saqlash sohasidagi siyosat, ijtimoiy ta’minot tizimi va pensiya tizimi siyosati ustivor hisoblanadi. To`g`ri ma’noda uy xo`jaligining yashovchanligi ushbu sohalardagi davlat siyosatiga bog`liq.
|
