Rоbоt оdаm o`rnigа turli XIL mаnipulyatsiyalаrni qilа оlаdigаn mаshinа аvtоmаtdir. Rоbоtlаr mаnipulyatоrlаr dеb аtаlаdigаn mаshinalаr sinfigа kirаdi

Download 1 Mb.
bet	2/2
Sana	20.05.2024
Hajmi	1 Mb.
	#245525

1 2

Bog'liq
Andijon mashinasozlik instituti elektratexnika fakulteti EEE yo’nalish

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Bogʻlovchi organ - Topshiriq beruvchi organdan Ijrochi organga signallar va harakatni uzatrishga moʻljallangan. Ishchi organ - Manpulyator Ijrochi organining texnologik moʻljalni realizatsiya qiluvchi qismi (ushlovchi asboblar va sh.oʻ. sifatida bajariladi). Topshiriq beruvchi organlarning tiplariga bogʻliq holda biotexnik manipulyatorlar uch xil koʻrinishlarda boʻladi. Nusxa oluvchi manipulyatorda ishchi organ harakati operator kafti koʻchishini takrorlaydi. Topshiriq beruvchi organ kinematik ravishda ijrochi organga oʻxshaydi (odatda kuchlar masshtabida operatorga ijrochi organga taʼsir qiluvchi kuchlarni sezishga imkon beruvchi qurilma bilan taʼminlanadi). Komanda beruvchi (nusxa oluvchi emas) manipulyatorda ishchi organ harakati topshiroiq beruvchi qurilma bilan kinematik bogʻlanmagan. Boshqaruv har bir harakatchanlik darajasini alohida knopka, dastak va sh.oʻ. orqali boshqariladi. Yarim avtomat manipulyatorda Topshiriq beruvchi organ ijrochi yoki ishchi organlar harakatlarini boshqaruvchi signallarni oʻzgartiruvchi turli harakatchanlik darajalarini boshqaruv dastaklari, kichik EHM yoki maxsus hisoblagichlarni oʻz ichiga oladi.
Manipulyator deb, inson qo`lining funksiyasini bajarish uchun mo`ljallangan texnik qurilmaga aytiladi. Manipulyatorning asosiy mexanizmi bir qancha erkinlik darajasiga ega bo’lgan ochiq kinematik zanjirli, pushangli fazoviy mexanizmdir. Manipulyatorlar yordamida inson uchun havfli yoki zararli sharoit bilan bog`liq bo`lgan ishlar, shuningdek ko`p mehnat talab qiladigan va bir zayldagi ishlar bajariladi.
Birinchi to‘liq avtomatlashtirilgan manipulyatorlar 1960-1961-yillarda AQSH da ishlab chiqildi. 1961-yilda kontaktli va fotoelektrik datchikli ushlab olish qurilmasiga ega va EHM bilan boshqariladigan manipulyator yaratildi. Bu manipulyator MN-1 muallifi nomi bilan “Ernst qo‘li” (Heinrich Ernst) deb ataldi. “Ernst qo‘li” stol ustida sochilib yotgan kubiklarni yig‘ib yashikka terib qo‘yardi. Eng birinchi sanoat robotlari 1962-yilda AQSH da yaratildi. Bular «Unimation Incorporated” firmasining «Unimate» sanoat robotlari edi. Bu robotlar ishlash jarayonida o‘zgarmaydigan dasturlar asosida harakatlangan va holati o‘zgarmas muhitlarda uncha murakkab bo‘lmagan operatsiyalarni avtomatlashtirish uchun foydalanilgan.
Agarda to’liqroq qilib aytadigan bo’lsak u holda quydagicha tariflashimiz mumkin. Mаnipulyatоrlаr - ko`p zvеnоlаrdаn ibоrаt mеxаnizm bo`lib, оdаm qo`li hаrаkаtlаrini imitаtsiya qilishgа mo`ljаllаngаn qurilmаdir, u mаsоfаdаn оpеrаtоr yoki prоgrаmmаli bоshqаrish sistеmаsi tоmоnidаn bоshqаrilаdi.
Manipulyator - 1) mashinasozlikda zagotovka yoki buyumning vaziyatini oʻzgartirib turish bilan bogʻliq boʻlgan qoʻshimcha operatsiyalarni bajarish uchun muljallangan mashina yoki qurilma. Asosan shtativlar, richag va tutqichlardan iborat. Prokatlash, bolgʻalash, presslash va payvandlash ishlarida koʻproq qoʻllaniladi; 2) ishlash qiyin va xavfli joylarda odam kuli bilan qilinadigan operatsiyalarni bajarish uchun muljallangan moslama, qurilmalar va mashina (sanoat roboti). Suv ostida bajariladigan tadqiqotlarda, kimyo labaratoriyalarida yadro reaktorlarida (xavfli radioaktiv moddalar bilan ishlashda) qoʻllaniladi; 3)geologiyada burg‟ulash agregatining asosiy mexanizmi. Uning yordamida burg‟ulovchi bolgʻali avtomatik uzatkich zarur yoʻnalishlarda uzatib turiladi.
Rоbоtlаrni аvtоmоbilning turli qismlаrini bo‟yash uchun ishlаtilishi hоzirgi vаqtdа kеng qo‟llаshdа аmаlgа оshirilmоqdа. Bu sоhаdа ishlаtilаdigаn rоbоtlаrgа quyidаgi tаlаblаr qo’yilаdi:  Mаnipulyatоr 6-7 tа hаrаkаt dаrаjаsigа egа bo‟lishi kеrаk;  Gidrо vа pnеvmа yuritmа qo‟llаsh hаvfsizlik bo‟yichа mаqsаdgа muvоfiq bo‟lаdi;  Rоbоtning to‟xtаsh аniqligi 0,3 mm bo‟lishi lоzim;  Rоbоtning gаbаrit o‟lchаmlаri kichik bo‟lishi kеrаk;  Аvtоnоm rаqаmli prоgrаmmаli bоshqаrish imkоniyati mаvjudligi аmаlgа оshirish lоzim.
Rоbоt tеxnikаsi tаrkibigа kiruvchi аsоsiy elеmеntlаr. Sаnоаt rоbоti ikkitа аsоsiy qismdаn ibоrаt: 1. Ijrо qismi, u mаnipulyatоr vа rоbоtning hаrаkаtlаnish qurilmаsidа tаshkil tоpаdi; 2. Bоshqаrish qurilmаsi, u bоshqаrish pultidаn, xоtirа qurilmаsidаn, hisоblаsh qurilmаsidаn vа yuritmаlаrni bоshqаrish qurilmаsidаn tаshkil tоpаdi.

Xulosa:

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak robotlarni hozirgi kunda turli ishlarni qilishga o’rgatishadi, masalan uy yumushlarini ammo ular haligacha biror ishda boshlang’ich ko’nikmalardan nariga o’ta olgani yo’q. bu muammoni esa robotni inson tomonidan boshqarish mumkin. Bundan tashqari internet tarmog’idagi uzilishlardir.

Foydalanilgan adabiyotlar

http://www.ziyonet.uz/
http://www.ref.uz/

E’tiboringiz uchun raxmat

Download 1 Mb.

1 2

Download 1 Mb.