S. M. Q o d ir o V, M. O. Q o d ir X o n o V

0 ‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA 0 ‘RTA 
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
0 ‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI
S . M . Q O D IR O V , M . O . Q O D IR X O N O V
DVIGATELLAR VA 
AVTOMOBIL 
NAZARIYASI
Kasb-hunar kollejlari uchun о ‘guv qo‘llanma 
Ikkinchi nashri
Cho Upon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi 
Tashkent — 2013

U O ‘K : 6 2 9 .3 3 1 :6 2 6 .8 3 2
К В К
Oliy va о ‘rta maxsus kasb-hunar ta Timi о ‘quv metodik 
birlashmalar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi Kengash 
nashrga tavsiya etgan
Taqrizchilar:
M.Ori/jonov - texnika fanlari doktori, dotsent;
0. G‘anixo]ayev — professor.
Professor Sh.Sh. Muhamedjonovning tahriri ostida. 
Qodirov S.M.
Q - 5 3
D v i g a t e l la r v a a v to m o b i l n a z a r iy a s i: k a s b - h u n a r k o lle jla r i u c h u n
o ‘q u v q o M l a n m a / S .M . Q o d i r o v , М .О . Q o d i r x o n o v ; 0 ‘z b e k i s t o n
R e s p u b l i k a s i O l i y v a o ‘r t a m a x s u s t a ’lim v a z i r l i g i ; o ‘ r t a m a x s u s , 
k a s b - h u n a r t a ’l i m i m a r k a z i . — T o s h k e n t : С Н о Ч р о п n o m i d a g i
n a s h r i y o t - m a t b a a ij o d i y u y i , 2 0 1 3 . — 3 2 8 b .
K a s b - h u n a r k o lle jla rin in g a v to m o b ils o z lik , a v to m o b illa r g a te x n ik
x iz m a t k o ‘rsatish va t a ’m irla sh y o 'n a lis h i ta la b a la ri u c h u n m o 'lja lla n g a n
o 'q u v
q o ‘lla n m a n in g b irin c h i q ism id a ichki y o n u v d v ig a te lla rid a so d ir 
b o 'la d ig a n ja r a y o n la r n in g n azariy asi h a m d a u la r n in g ish sik li, q u w a ti 
v a y o n il g 'in in g k a m s a r fla n is h ig a ijo b iy t a ’s i r e tu v c h i o m i ll a r ta h lil 
q ilingan; yonilgM va u n in g kim yoviy reaksiyalari b a y o n etilg an . K arb u rato rli 
d v ig a te lla rd a y o n il i va h avo a ra la sh tirish a p p a ra tin in g ishlash p rin sip i, 
d iz e l la r d a y o n il g ‘i b e ris h a p p a r a t l a r i n i n g is h la s h i h a m d a y o n u v c h i 
a ra la sh m a hosil qilish ja ra y o n la ri k o ‘rib c h iq ilg a n . D v ig atellarn i sin ash 
u s u lla ri v a b u m a q s a d d a q o M la n ila d ig a n a s b o b la r , s in a s h n a tija s id a
o lin a d ig a n x a ra k te ris tik a la r (ta v sifla r), s h u n in g d e k , d v ig atel k o n s tru k - 
siy alarin in g k elajak d a riv o jlan ish i b ay o n etilg an .
O 'q u v q o 'IIa n m a n in g ik k in c h i q ism id a a v to m o b iln in g e k sp lu a ta tsio n
x u s u s iy a tla ri n a z a riy a s i, s h u n in g d e k , e k s p lu a ta ts io n x u s u s iy a tla rn in g
k o 'rs a tk ic h la rin i h iso b lash va e k sp e rim e n ta l a n iq la s h u su llari k o 'rsa tilg a n . 
A v to m o b iln i e k s p lu a ta ts iy a q ilis h s h a r o itl a r i n i u n in g e k s p lu a ta ts io n
x usu siy atlarig a t a ’siri va bu x u su siy atlarn i y a x sh ila sh u su llari y o ritilg an .
I S B N 9 7 8 - 9 9 4 3 - 0 5 - 5 3 2 - 2
IS B N 9 7 8 -9 9 4 3 -0 5 -5 3 2 -2
U O ‘K: 629.331:626.832 
KBK 
39.33