Masala.
Sun’iy erga o‘tkazgich himoyasini hisobi
Turbaning diametri – d, m uzunligi – l
t
m
Erning solishtirma qarshiligi – S
Mavsumiy koeffitsisenti yil davomida yerning solishtirma qarshiligini
o‘zgartirish, K=1,3
Turbalarning yerga ko`milish chuqurligi t
0
=0,8
Yerning o‘tkazgichning yo‘l qo‘yilgan qarshiligi R
3
=10 Om
Masalani yechish uchun ko‘rsatmalar.
1. Yakka turbasimon yerga o‘lchash moslamasinig tok oqimi qarshiligining
tuzilishi quyidagicha.
ρ – tuproqning solishtirma qarshiligi
Om
l
h
l
h
d
l
l
R
т
т
т
т
тp
038
.
0
2
8
.
1
4
2
8
.
1
4
ln
2
1
035
.
0
2
2
ln
2
14
.
3
2
1
.
0
4
4
ln
2
1
2
ln
2
t – yer satxidan turbani o‘rtacha qismigacha bo‘lgan masofa
soat
l
t
t
m
8
.
1
2
5
.
0
8
.
0
5
,
0
0
2. Tuproq qarshiligini mavsumli o‘zgarishi bilan hisobi
76
049
.
0
3
.
1
038
.
0
с
тр
тр
К
R
R
Om
3. Erga o‘tkazgichni zaruriy miqdori 222 trubadan foydalanish koeftsienti
xisobga ogan holda
э
ekranlashtirish yordamida ularni xisobga trubalar orasidagi
(a) masofasiga nisbatan ularning uzunligi tanlab olinadi ularning uzunligiga (
т
l
)
2
т
l
а
bo‘lganda
6
,
0
45
,
0
э
3
т
l
а
bo‘lganda
8
,
0
6
,
0
э
008
.
0
6
.
0
10
049
.
0
3
э
тр
R
R
N
4. Qo‘shilgan palosalar uzunligi:
2
.
6
)
1
008
.
0
(
*
6
*
05
.
1
)
1
(
05
,
1
N
а
l
т
5. Qo‘shilgan palosalar tok oqimining qarshiligi
Om
t
b
l
l
R
n
n
n
025
.
0
81
.
0
02
.
0
2
.
6
*
2
ln
2
.
6
14
.
3
*
2
1
.
0
2
ln
2
2
1
2
soat
b
t
t
81
.
0
02
.
0
*
5
.
0
8
.
0
5
,
0
0
1
b – palosalar kengligi
06
,
0
02
,
0
b
t
1
– yer satxidan polosa yarmigacha chuqurlikdagi masofa
6. Tuproq qarshiigining sezon bo‘yicha o‘zgarishi xisobi
Om
К
R
R
с
n
n
325
.
0
3
.
1
*
025
.
0
7. Barcha yerga o‘tkagich qurilmalaridagi tok oqimini qarshiligi.
Om
R
R
R
R
R
t
n
n
тр
n
тр
зк
029
.
0
8
.
0
033
.
0
8
.
0
049
.
0
033
.
0
049
.
0
n
- qo‘shma polosa bilan yerga o‘tkazgich ekranirovkasini ijobiy
hisobi.
)
9
,
0
8
,
0
(
n
t
- yerga o‘tkazgich ekranirovkasini nisbiy koeffitsienti.
)
8
,
0
75
,
0
(
n
Berilgan:
l
m
=2m
77
a=6m
d=0.035m
ρ=0.1
t
0
=0.8
R
z
=10 Om
K
c
=1.3
b = 0.02
η
e
=0.6
η
n
=0.8
η
t
=0.8
YECHISH:
8
.
1
2
5
.
0
8
.
0
5
,
0
0
m
l
t
t
Om
l
h
l
h
d
l
l
R
т
т
т
т
тp
038
.
0
2
8
.
1
4
2
8
.
1
4
ln
2
1
035
.
0
2
2
ln
2
14
.
3
2
1
.
0
4
4
ln
2
1
2
ln
2
049
.
0
3
.
1
038
.
0
с
тр
тр
К
R
R
Om
008
.
0
6
.
0
10
049
.
0
3
э
тр
R
R
N
2
.
6
)
1
008
.
0
(
*
6
*
05
.
1
)
1
(
05
,
1
N
а
l
т
81
.
0
02
.
0
*
5
.
0
8
.
0
5
,
0
0
1
b
t
t
025
.
0
81
.
0
02
.
0
2
.
6
*
2
ln
2
.
6
14
.
3
*
2
1
.
0
2
ln
2
2
1
2
t
b
l
l
R
n
n
n
Om
325
.
0
3
.
1
*
025
.
0
с
n
n
К
R
R
Om
029
.
0
8
.
0
033
.
0
8
.
0
049
.
0
033
.
0
049
.
0
t
n
n
тр
n
тр
зк
R
R
R
R
R
Om
Xulosa.
Sun’iy yerga o‘tkazgich himoyasini qarshiligi 0.029 Omga teng chiqdi.
78
XULOSA
Axborot asrida insoniyat tarixida sanoat va fan olamida olamshumul
yutuqlar qo’lga kiritildi. Dunyoda axborot eng qimmat narsaga aylandi.
Kompyuter ixtiro qilinishi insonlar bajaradigan yumushlarni yengillashishiga olib
keldi. Fan, ta’lim sohalarida o’qitish o’rganishning zamonaviy vositalari joriy
qilindi. Anashu vositalarni biri va deyarli eng ko’p qo’llaniladigani bu elektron
darsliklardir.
Hozirda deyarli barcha sohaga barcha sohaning elektron qo’llanmalari
mavjud. Lekin hammasini ham foydali deya olmaymiz. Ma’lumot undan insonlar
foydalangandagina foydali bo’lishi mumkin. Shunday ekan elektron darsliklar
tayyorlashda ham anashu jihatga e’tibor qaratish zarur bo’ladi.
Elektron dasrliklar yatuvchi dasturlarning nomlari har xil, lekin ularni
boshqarilish tamoyillari deyarli bir xil bo’ladi. Ularning ba’zilari qo’shimcha
imkoniyatlari mavjudligi va ularda darslik tayyorlash qulayligi bilan farqlanadi.
Dastlab elektron darsliklar o’ta sodda ko’rinishga ega bo’lgan bo’lsa
endilikda turli inson ruhiyatiga ta’sir etadigan tasviriy vositalar bilan boyimoqda.
Bunday vositalarga turli animatsiya va video fayllarni kitish mumkin. Dastlab bu
imkoniyatlar mavjud bo’lmagan. Vaqt o’tishi bilan Flash, 3D Max dasturlarini
ishlab chiqilishi elektron darsliklar tayyorlashni yanada mazmundorroq va
foydalanuvchiga mazmuni tushinarliroq bo’lishiga olib keldi. Bularning barchasi
axborotlarni elektron usulda tezkor almashish va o’zlashtirish imkonini beradi.
Elektron darsliklar iqtisodiy tejamkorlikka olib keladi. Buning uchun
tayyorlangan ma’lumotlar foydalanuvchiga kerakli bo’lishligi ahamiyatlidir.
Dunyoda axborot ko’payib keganidan keraklilarini tanlab olish muammo bo’lib
bormoqda. Ana shu holatlardan qochish maqsadida ko’plab nufuzli muassalar
o’zlarining elektron darsliklarini imkon qadar asosiy va talaba o’zlashtirishi
muhim bo’lgan ma’lumotlar bilan boyitmoqda.
Albatta bu jarayonda elektron darsliklar yaratuvchi dasturlarning o’rni
ahamiyatlidir. Vaqt o’tishi bilan bunday dasturlarning imkoniyatlari kengaygan
ko’rinishdagilari amaliyotda qo’llanilmoqda. Bunday dasturlar bozorida arzon
79
bo’lgan, foydalanish uchun qulay va sifatli elektron darslik tayyorlovchi dasturlar
turli ko’rinishlarni olmoqda.
Internetda bepul tarqatiladigan elektron darsliklar yaratuvchi dasturlar
mavjud. Biroq hammasi ham sifatli bo’lgan elektron darslik yaratishda qo’l
kelavermaydi. Ba’zi bir zaruriy imkoniyatlar bepul versiyada ishlamaydi. Bunday
holatlarda o’sh dasturlarni sotib olgan yoki boshqa dastur qidirgan ma’qul.
Bitiruv malakaviy ishni bajarish davomida "PHP dasturlash tili" bilan puxta
tanishdim. Uning qachon yaratilgani, tarixi, operatorlari, massivlar imkoniyatlarini
puxta o’rgandim.
Kirish qismida elektron adabiyotlarning oliy ta’lim tizimida tutgan o’rni,
turlari, yaratish usullari bilan tanishdim.
Analitik qismda dasturlash tilining operatorlarini ko’rsatish bilan kichik
dasturlarni tuzishni o’rgandim. Dasturni tuzishning murakkab jixatlarini puxta
o’rganishga xarakat qildim. Zamonaviy web dasturlash tillariga kiruvchi PHP
dasturlash muxiti modullar bilan ishladim.
Zamonaviy dasturlash texnologiyalari PHP dasturlash muhitida dastur
yozish foydalanuvchilar ishini engillashtirishini bildim.
Dasturlarni mustaqil tuzishni o’rganmoqchi bo’lgan foydalanuvchilar uchun
yaratilgan PHP veb dasturlash tili elektron qo’llanmadan dars mashg’ulotlarda
foydalansalar maqsadga muvofiq bo’lar edi.
Bitiruv malakaviy ishni bajarish bilan men kelgusida murakkab dasturiy
mahsulotlar yaratishga xarakat qilish mumkinligini bildim. Kompyuterda mavjud
bo’lgan dasturlashtirish tillari yordamida informatsiyalarni qayta ishlash
mumkinligini bildim.
Ushbu bitiruv malakaviy ishini bajarish davomida axborotlarni elektron
usulda almashish iqtisodiy tejamkor va o’zlashtirishga qulay ekanligini, ayniqsa
elektron dasliklar o’quvchilarga o’qish jarayonida eng qulay ma’lumotlar to’plami
bo’lishi mumkinligini tushunib yetdim.
| 