|
Terminning kelib chiqishi va rivojlanishi
|
| bet | 2/2 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 63,36 Kb. | | #126668 |
Bog'liq AQLLI SHAXAR 1Terminning kelib chiqishi va rivojlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Ekotizim" atamasi birinchi marta 1935-yilda ingliz ekologi Artur Tanslining maqolasida ishlatilgan. Tansli kontseptsiyani organizmlar va ularning atrof-muhit oʻrtasida materiallar oʻtkazish muhimligiga eʼtibor qaratish uchun ishlab chiqdi[4]. Keyinchalik u bu atamani yanada takomillashtirib, uni „Butun sistema, … shu jumladan, nafaqat organizm-kompleks, balki biz atrof-muhit deb ataydigan narsani tashkil etuvchi fizik omillarning butun majmuasi“ deb taʼriflagan[1]. Tansli ekotizimlarni shunchaki tabiiy birliklar sifatida emas, balki „aqliy izolyatsiya“ sifatida koʻrgan[1]. Keyinchalik Tansli „ekotop“ atamasi yordamida ekotizimlarning fazoviy darajasini aniqladi.
Tanslining zamondoshi boʻlgan limnolog G. Evelin Xatchinson Charlz Eltonning trofik ekologiya haqidagi gʻoyalarini rus geokimyogari Vladimir Vernadskiy gʻoyalari bilan birlashtirdi. Bu, oʻz navbatida, suv oʻtlari bilan oziqlanadigan hayvonlarning turlarini cheklaydi. Raymond Lindeman koʻl orqali energiya oqimi ekotizimning asosiy harakatlantiruvchisi ekanligini koʻrsatish uchun bu gʻoyalarni davom ettirdi. Xatchinsonning shogirdlari, aka-uka Xovard T. Odum va Eugene P. Odum, ekotizimlarni oʻrganishda „tizimli yondashuv“ni yanada rivojlantirdi. Bu ularga energiya va materiallar oqimini ekologik tizimlar orqali oʻrganish imkonini berd
|
| |
