|
Axborotlashtirilgan jamiyat haqida umumiy tushunchalar
|
| bet | 3/81 | | Sana | 07.06.2024 | | Hajmi | 3,49 Mb. | | #261130 |
Bog'liq Axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlarAxborotlashtirilgan jamiyat haqida umumiy tushunchalar
Axborotlashtirish jarayonlari jamiyatni industirialdan axborotlash-ganga o‘tishini ta’minlab bermoqda. Axborot bozori iste’molchilarga barcha kerak bo‘lgan axborot mahsuloti va xizmatlarini taqdim etib, ularni ishlab chiqishni esa informatika industriyasi ta’minlaydi. Lekin, hozirgi kungacha axborotlashgan jamiyat tushunchasining to‘liq ta’rifi mavjud emas.
Jamiyat taraqqiyotining tarixida bir nechta axborot inqiboli bo‘lib o‘tdi.
Birinchi inqilob yozuvning kashf etilishi bilan bog‘liq bo‘lib, miqdor va sifat jihatdan ilgarilab ketishga olib keldi. Avloddan avlodga bilimlarni uzatish imkoniyati paydo bo‘ldi.
Ikkinchi inqilob (XVI asrning o‘rtalari) kitobni chop etish bilan bog‘liq bo‘lib, u tubdan industrial jamiyatni, madaniyat va inson faoliyatini tashkil etishni o‘zgartirib yubordi.
Uchinchi inqilob (XIX asrning oxirlari) elektr tokining kashf etilishi bilan bog‘liq bo‘lib, telegraf, telefon va radioning vujudga kelishiga olib kelib, turli hajmdagi axborotlarni tezkor yig‘ish va uzatish imkonini yaratdi.
To‘rtinchi inqilob (XX asrning 70 yillari) mikroprotsessor texnologiyalari va shaxsiy kompyuterlarning yaratilishi bilan bog‘liqdir. Mikroprotsessor va integral chizmalar asosida kompyuterlar, kompyuter tarmoqlari va ma’lumotlarni uzatishning axborot tizimlari yaratilgan.
Oxirgi axborot inqilobi texnik vositalarni ishlab chiqish, yangi bilimlarni yaratishning texnologiya va usullari bilan bog‘liq bo‘lgan a x b o r o t i n du s t r i ya s i n i oldingi qatorga surmoqda.
Yaponiyalik olimlarning fikricha, axborotlashgan jamiyatda kompyuterlashtirish jarayonlari insonlarga axborotlarning ishonchli manbalariga kirish imkoniyatini yaratib, ularni mehnattalab ishdan ozod qiladi va ishlab chiqarish va ijtimoiy sohalarda axborotlarni avtomatlashtirilgan usulda qayta ishlashni yuqori darajada tashkil qiladi. Jamiyatning taraqqiy etib borishining asosiy kuchi bo‘lib, material ko‘rinishdagi mahsulotni emas balki a x b o r o t m a h su l o t l a r i n i yaratish hisoblanadi.
Axborotlashgan jamiyatda nafaqat ishlab chiqarish, balki butun turmush tarzi va qadriyatlar tizimi ham tubdan o‘zgaradi. Tovarlar ishlab chiqarish va iste’mol qilishga yo‘naltirilgan industrial jamiyatga nisbatan axborotlashgan jamiyatda esa intellekt, bilimlarni ishlab chiqish va iste’mol qilishga yo‘naltirilgan bo‘lib, tovarlarda aqliy mehnat ulushining oshib borishiga olib keladi. Bunday jamiyatda bilimga bo‘lgan talab ortib boraveradi.
Hozirgi kundga kelib, rivojlangan davlatlarda fan va texnikaning rivojlanib borishi bilan axborotlashgan jamiyatning shakllanib borishi bo‘yicha nazariyotchilarning aytgan fikrlari amalda namoyon bo‘lmoqda. Barcha dunyo borlig‘ining bir yagona kompyuterlashtirilgan va axborotlashtirilgan elektron xonadon va kottejlardagi insonlar hamjamiyatiga aylanib borishi bashorat qilinmoqda. Hohlagan yashash joyi turli xildagi elektron asboblar va kompyuter vositalari bilan jihozlangandir.
|
| |
