|
Sana ” yil Ma’naviyat fani Sinf: 11
|
| bet | 77/84 | | Sana | 10.04.2022 | | Hajmi | 21.87 Mb. | | #19566 |
Bog'liq 11-sinf-fizika-konspekt-2018 Buyrak mustaqil ish, Deontologiya 7 topshiriq, Презентация Microsoft PowerPoint (2), marafon, Javob, 7-mavzu. Servis extiyoj sifatida. Reja Ehtiyoj va uning servisn, I bob. Ekstremal masalalarni elementar usullar bilan yechish ten-azkurs.org, 01 DJ 2022-2023 ЎЙ 1-курс Физика узб (6), 01 DJ 2022 2023 ЎЙ 1 курс Физика рус био 4, Taqdimot, 2-kurs sirtqi, Презентация1, Dororo, informatika-oqitish-metodikasiUshbu nurlar radioaktiv nurlar (lotincha radius – nur so‘zidan olingan), radioaktiv nurlarni chiqarish esa radioaktivlik deb nomlandi.
Tabiiy radioaktivlik. Uran radioaktiv nur chiqaradigan yagona element emas. radioaktivlikni har tomonlama chuqur o‘rgangan er-xotin Mariya va Pyer kyurilar uran rudasidan ikkita radioaktiv element– poloniy (Po) va radiy (Ra)larni ajratib olish sharafga muyassar bo‘ldilar. Tabiiy radioaktiv elementlar yerning istalgan joyida mavjud. U havoda, suvda, tuproqda, jonli organizmning hujayralarida, oziq-ovqatlarda istalgancha topiladi. Tabiatda eng ko‘p tarqalgan radioaktiv izotoplar 40k, 14C, uran va toriy izotoplari oilasidir.
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, radioaktivlik izotopning sof holda yoki biror birikma tarkibiga kirishiga, qanday agregat holatda bo‘lishiga mutlaqo bog‘liq emas. shu bilan birga, na bosim, na temperatura, na elektr maydon va na magnit maydon tabiiy radioaktivlikka ta’sir ko‘rsata olmaydi. Demak, radioaktivlik yadro ichidagi jarayonlargagina bog‘liq, degan xulosaga kelishdan boshqa ilojimiz yo‘q.
Tabiiy radioaktivlik deb, nostabil izotoplar atomi yadrolarining turli zarralar chiqarish va energiya ajratish bilan stabil izotoplarga aylanishiga aytiladi.
Shunday qilib, radioaktivlik atom yadrosi va unda bo‘ladigan jarayonlar haqida ma’lumot beruvchi manbalardan biridir. radioaktiv yemirilish qonuni. Yadroning radioaktiv nur chiqarish bilan boshqa yadroga aylanishi radioaktiv yemirilish yoki soddagina yemirilish deyiladi.
Radioaktiv yemirilgan yadro ona yadro, hosil bo‘lgan yadro esa bola yadro deyiladi. Xo‘sh, bu yemirilish biror qonunga bo‘ysunadimi? ko‘plab tajribalarning ko‘rsatishicha, qaralayotgan hajmdagi radioaktiv atomlar soni vaqt o‘tishi bilan kamaya boradi. Ba’zi elementlarda bu kamayish minutlar, hatto sekundlar davomida ro‘y bersa, ba’zilarida milliardlab yil davom etadi. Umuman olganda, yadroning yemirilishi tasodify hodisadir. Shuning uchun, u yoki bu yadroning berilgan vaqt oralig‘ida yemirilishi statistika qonunlariga bo‘ysunadi. Radioaktiv elementning asosiy xarakteristikalaridan bittasi har bir yadroning bir sekund davomida yemirilish ehtimoli bilan aniqlanadigan kattalikdir. U λ harf bilan belgilanadi va radioaktiv yemirilish doimiysi deyiladi.
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Fanning metodologik poydevori, nima tashkil etadi?
2. Fanning maqsadini ta’riflab bering.
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish.
XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: FIZIKA 11-sinf darsligi, qo`shimcha adabiyotlar.
O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _____ __________.
Sana ___ ______”_________-yil FIZIZKA fani Sinf: 11_______
Mavzu: 42-mavzu. Yadro reaksiyalari. siljish qonuni
|
| |
