Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o‘rganish orqali o‘quvchilar tarix fanining o‘rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro‘y bergan voqealar haqida ma’lumot bera oladi
Tarixiy manba va adabiyotlar bilan ishlash kompetensiyasi.
Tarixiy illustrasiyalar asosida kichik hikoyalar tuza oladi, tarixiy joylarni xaritadan ko‘rsata oladi
Darsning blok sxemasi:
№
|
Darsning qismlari
|
Belgilangan vaqt.
|
1.
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2.
|
O`tilgan mavzuni takrorlash
|
12 daqiqa
|
3.
|
Yangi mavzu bayoni
|
14 daqiqa
|
4.
|
Mustahkamlash
|
12 daqiqa
|
5.
|
Baholash
|
2 daqiqa
|
6.
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tashkiliy qism: Salomlashish, davomat aniqlanadi ,sinf tozaligi kuzatiladi, o`quvchilar bugunning Jahonda va O`zbekistondagi siyosiy yangiliklari bilan tanishtiriladi.
II.O`tilgan mavzuni takrorlash: O`qituvchi o`tilgan darsni uyga vazifasini tekshiradi, o`tilgan mavzuni mustahkamlash uchun o`quvchilarga jadvalli test topshiriq beriladi. To`g`ri keladiganini belgilang.(Ekranda ishlaydilar)
1.
|
Mo`g`ullarning asosiy mashg`uloti
|
A
|
Ibtidoiy diniy shakllaridan biri
|
2.
|
Shomonlik nima
|
B
|
Ko`chmanchi xo`jalik
|
3.
|
Mo`g`ul zadagonlari bu …
|
C
|
Xonlar
|
4.
|
Ayllar nima
|
D
|
1206-yilda
|
5.
|
Qabila ittifoqlarini kimlar boshqargan
|
E
|
Maxsus gvardiya
|
6.
|
Chingizxon davlatiga qachon asos solgan
|
F
|
Bahodir,botir,mergan,sechan,no`yonlar
|
7.
|
Keshik nima
|
J
|
No`yonlar ,bahodirlar,botirlar
|
8.
|
Kimlar mo`g`ul harbiy zadagonlarini tashkil etgan
|
K
|
Ko`chmanchi chorvachilik
|
Jadvalli testing javobi ekranda chiqadi o`quvchilar o`zlarini tekshirib baholaydi.Tog`ri ishlagan o`quvchilar baholanadi.
III.Yangi mavzu bayoni: Reja:1.Yangi bosqin. 2.Boshqaruv tizimi. 3.Soliqlar. 4.Tashqi siyosat. 5.XIV-XV asrlarda Oltin O`rda
Oltin o`rda xonligi XIII asrning 40- yillarida Chingizxonning nabirasi Botuxon (Jo`jining o`g`li) tomonidan tashkil etilgan. Bu davlat Rus manbalarida ,,Oltin o`rda", sharq manbalarida esa ,,Jo`ji ulusi" deb atalgan. Botuxon keyinchalik olib borgan istilochilik urushlari natijasida Dashti Qipchoqni, Volga, Qrim va g`arbiy Sibirni Jo`ji ulusiga qo`shib olgan. Shu tariqa Oltin o`rda davlati tashkil topgan. Quyi Volga Oltin o`rdaning markaziga, xon qarorgohiga aylantirilgan. Botuxon tez orada o`z davlati poytaxti - Saroy Botu shahrini bunyod ettirgan. Botuxon o`ta tadbirkor, uddaburon va uzoqni ko`ra oluvchi chingiziy hukmdor edi. U imperiyada Buyuk xondan so`ng ikkinchi shaxsga aylangan. Botuxon 1255yilda 48 yoshida vafot etgan. o`g`illarining qisqa vaqt hukmronliklaridan so`ng Oltin o`rda taxtini Botuxonning ukasi Berkaxon egallagan (1257 - 1266). Berkaxon tez orada yangi poytaxt - Saroy Berka shahrini qurdirgan. Berkaxon davrida Oltin o`rda to`la mustaqil davlatga aylangan.
Buyuk xon Munke vafot etgach, (1259- y.) imperiyada ichki kurash yanada avj oldi. Bundan foydalangan Chig`atoy va o`qtoy xonadonlari o`z uluslarini yana qaytarib olishga erishganlar. Oltin o`rdaning Movarounnahrga ta'siri butunlay barham topgan. XIV asrda O`rdanmg gullab-yashnashi o`zbekxon (1312 - 1342) nomi bilan bog`liq. U Oltin o`rda taraqqiyotiga xizmat qilishi mumkin bo`lgan barcha ishlarni amalga oshirgan. Saroy Berka shahrini obod qildirib, poytaxtni shu shaharga ko`chirgan.
Mo`g`ullarning o`zi aholi tarkibida ko`pchilikni tashkil etmagan. Ular nihoyatda oz bo`lganliklari sababli hatto bora-bora o`z tillarini ham yo`qotganlar. Aholi tarkibida turkiy xalqlar ko`pchilikni tashkil etgan. Shahzodalar eng katta yer-mulk egalari edi. Beklar va noyonlar ham katta yer egalari bo`lgan. O`zbekxon vafotidan so`ng tushkunlik davri boshlandi. Toj-taxt uchun kurash avj oldi. Oqibatda 1360- yildan 1380-yilgacha 25 marta xon almashgan. 1380- yilda Mamayning Rusdan yengilishidan so`ng toj-u taxt uchun kurash kuchaydi. Amir Temur To`xtamishxonga qarshi uch marta yurish qilgan. 1395- yildagi uchinchi yurishda To`xtamishxonning qo`shinini to`la tor-mor etgan. XV asrda Sibir, No`g`oy, Qozon, Qrim, Qozoq va Astraxan xonliklari ajralib chiqdi.Oltin o`rda XVI asr boshlariga kelib butunlay barham topdi.
|
