Ozon tuynugi
Ekologiya buzilishining yana bir salbiy
oqibatini Ona sayyoramizning o‘ziga xos
himoya qalqoni – ozon qatlami
yemirilishida ham ko‘rish mumkin. Ozon
tuynugi dastavval, 1985 yil Antarktida
ustida, keyinroq Avstraliya tomon
silijiyotgani, 1992 yil esa Arktika ustida
kuzatilgan.
Eng dahshatlisi, bundan 20 yillar
muqaddam Shimoliy qutb tepasida ozon
qatlamidagi tuynuk hajmi rekord darajaga
– 26 mln. kv. km.ga yetganligi aniqlandi.
Buni bemalol Afrika qit’asi hududiga
tenglashtirsa bo‘ladi.
Bu o‘z navbatida, ekologiya
muhofazasiga har qachongidan ko‘proq
va jiddiyroq e’tibor qaratish hozirgi
davrda g‘oyat muhim ekanligini
ko‘rsatmoqda.
Ozon qatlami atmosferaning muxim tarkibiy qismi
xisoblanadi, u iqlimga va yer yuzasidagi barcha tirik
organizmlarni nurlanishdan saqlab turadi. Ozon quyosh
nurlari ta'sirida kislorod, azod oksidi va boshqa gazlar
ishtirokida xosil bo'ladi. Ozon kuchli ultrabinafsha
nurlarni yutib qolib, yer yuzidagi tirik organizmlarni
ximoya qiladi. Ultrabinafsha nurlarning ortishi tirik
organizmlarga salbiy ta'sir etadi. Ultrabinafsha nurlar
ta'sirida nurlanish odamlarda terining kuyishiga olib
keladi. Bugungi kunda teri raki bilan kasallanish ushbu
nurlar ta'sirida kelib chiqayotganligi aniqlangan.
SANOAT KORXONALAR
Is
gazi
asosan
sanoat
korxonalaridan,
avtotransport va o’rmonlarni chiqadi.
Mutaxassislarning
fikricha
atmosfera
tarkibidagi ushbu gaz miqdori XX asr mobaynida
10-1yonishidan 5% ortgan. XXI asr o’rtalariga
borib, 40% ga etishi bashorat qilinmoqda.
Is gazi Quyoshdan kelayotgan qisqa to’lqinli
nurlarni ko’p qaytarib, ayni vaqtda Yerdan qaytgan
uzun
to’lqinli nurlarni tutib qolishi tufayli
atmosfera havosini isishiga sabab bo’ladi.
Bundan tashqari SN4, N2O gazlar ham havo
haroratini isishiga ta'sir etadi.
|
