76
Yağda qövs yaranarkən karbohidrogenin güclü ayrılması ilə
yanaşı qazın əmələ gəlməsi də baş verir. Yağın bərk
dielektriklərə təsiri nominal temperaturda (95
0
S) onların
xüsusiyyətini çox az dəyişir. Bu zaman mis və onun ərintiləri
korroziyaya uğrayır və yağın dielektrik itkisi ( tg
) artır.
Yağın köhnəlməsi aşağıdakı hallarda sürətlənir:
► Yağa hava daxil olması;
► Yağın temperaturu 95
0
S-dən çox olduqda;
► Yağın, mis, qurğuşun, dəmir və sairə ilə əlaqəli olması;
► İşıq təsir etdikdə;
► Yüksək elektrik sahəsi təsir etdikdə.
Elektrik sahəsi təsirindən yağ köhnələrkən ionizasiya
mənbəyi kimi təhlükə yaradan qaz ayrılmamaq xüsusiyyəti
yağın qaza dayanıqlığı adlanır. Köhnəlməyə başlayan yağı re-
generasiya etmək, yəni ondan köhnəlməyə səbəb olan element-
ləri kənar etmək və yağı ilk təzə vəziyyətinə qaytarmaq prosesi
xüsusi adsorbentlərdən istifadə etməklə əldə olunur.
İşləyən transformatorda fasiləsiz reginirasiya etməklə
yağın köhnəlməsinin qarşısını almaq üçün onun gövdəsinə
quraşdırılan
termosifon
süzgəcdən
istifadə
edilir.
Transformatorun işi zamanı yağ qızarkən onun sıxlığı
azaldıqda, o çənin yuxarı hissəsinə
qalxaraq termosifon
süzgəcin borusuna daxil olur və adsorbent tökülən süzgəcdən
keçərək transformator çəninin aşağı hissəsinə daxil olur. Yağ
termosifon süzgəcdən keçərkən oradakı adsorbent maddəsi
onun nəmliyini udaraq yağın keyfiyyətini yaxşılaşdıraraq ilk
təzə vəziyyətinə çatdırır.
Adsorbent olaraq silikagel,
kalsiumxlorid
və
sairədən
istifadə
olunur.
İşləyən
tranformatorda yağın fasiləsiz olaraq termosifon süzgəc
77
vasitəsilə regerasiyasının sxemi aşağıdakı 2.24. nömrəli şəkildə
verilir.
