|
Úsh ólshewli modellestiriw” oqıw ámeliyatı páninen oqiw materiallar toplamí «tastíYÍqlayman»
|
| bet | 68/94 | | Sana | 19.01.2024 | | Hajmi | 7,58 Mb. | | #141565 |
Bog'liq 3 d modellestiriw OMK amelyat(1-qosımsha)
(2-qosımsha)
Baha
|
Kriteriya
|
5 –ayrıqsha
|
Juwmaq hám qarar qabıl etiw; unamlı pikirley alıw; óz betinshe pikir júrite alıw; alǵan bilimlerin ámelde qollana alıw; mazmunın túsiniw; biliw, aytıp beriw; kóz aldına keltire alıw.
|
4 – jaqsı
|
Óz betinshe pikir júrite alıw; alǵan bilimlerin ámelde qollana alıw; mazmunın túsiniw; aytıp biliw, kóz aldına keltire alıw
|
3-qanaatlanarlı
|
Mazmunın túsiniw; aytıp biliw, kóz aldına keltire alıw
|
2-qanaatlanarsız
|
Baǵdarlamanı ózlestirmegenligi; pánniń mazmunın bilmewi; anıq kóz aldına keltire almawı; óz betinshe pikir júrite almawı.
|
(3-qosımsha)
1. Texnika qawipsizligi haqqında ulıwma maǵlıwmatlar
Kompyuter grafikası hám dizayn operatorı qániygeligi II kurs 05-21topar oqıwshılarına oqıw ámeliyatı ushın texnika qáwipsizligi ótildi
№
|
F.A.Á
|
Oqıwshınıń qolı
|
Qol qoyılǵan sáne
|
1
|
Atamuratov Ótkir
|
|
|
2
|
Aybosınova Zulfiya
|
|
|
3
|
Babaniyazov Alawatdin
|
|
|
4
|
Bazarbaev Mıltıqbay
|
|
|
5
|
Edilbekova Hurliman
|
|
|
6
|
Esemuratov Ruslan
|
|
|
7
|
Xalmuratov Nietqayır
|
|
|
8
|
Xojamuratova Gulparshın
|
|
|
9
|
Izbanova Gulmiyra
|
|
|
10
|
Jadigerov Azizbek
|
|
|
11
|
Jumanazarova Saltanat
|
|
|
12
|
Kewlimjaeva Guljan
|
|
|
13
|
Qalbaev Qaharman
|
|
|
14
|
Qurbanbaeva Dilora
|
|
|
15
|
Maxsetbaev Berdax
|
|
|
16
|
Muxammedsadıkov Ikram
|
|
|
17
|
Muratbaev Hasılbek
|
|
|
18
|
Nuratdinov Dawran
|
|
|
19
|
Perdebaeva Móldir
|
|
|
20
|
Temirbekov Dawran
|
|
|
21
|
Tóremuratov Islam
|
|
|
22
|
Turdıbekova Nadıra
|
|
|
23
|
Turǵanbaev Jetker
|
|
|
24
|
Orazbaev Nurlan
|
|
|
25
|
Usnatdinova Dinara
|
|
|
26
|
Uzaqbergenova Nurxayat
|
|
|
Arnawlı pán oqıtıwshısı ___________________
(4-qosımsha)
Blic soraw
1. Jaqtiliq derekleri degenimiz ne?
2. Jaqtiliq derekleri menen islew qalay amelge asiriladi?
(5-qosımsha)
Paydalanılatuǵın adebiyatlar
Ш.А. Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Растр ва веkтор графика. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2007.
Ш.И.Раззоқов, Ш.С.Йўлдошев, У.М.Ибрагимов. Компьютер графикаси. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Талқин, 2006
3. Ш.А.Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Векторная и растровая графика. Министерство высшего и среднего специального образования РУз. Центр среднего специального профессионального образования. – Т.: Издательско-полиграфический творческий дом имени Чулпана, 2007
(6-qosımsha)
Tiykarǵı túsinikler
Tema: Jaqtılandıriw sisteması menen úsh ólshemli
saqna jaratıw hám kameraların ornatıw
Gúzetshi, jaqtılıq deregi, sırtlardı óz-ara jaylasıwın esapqa alǵan halda sáwleleniwshi jaqtılıq intensivligi boyınsha sırt súwreti pikselleri reńin anıqlawdı kórip shıǵayıq. Jaqtılıqtıń aynadaǵı sáwlesi. Túsiwshi nur hám nur túsip atırǵan sırt norması arasındaǵı θ (qaptal) múyesh qaytıwshı nur hám normal arasındaǵı múyeshke teń. Túsiwshi, qaytıwshı nurlar hám normal bir tegislikte jaylasqan (4.6 - súwret). 4.6 -súwret. Jaqtılıqtıń aynadaǵı sáwlesi. Sırt ayna sıyaqlı tegis esaplanadı, egerde onda hesh qanday, gedir-budırlıqlar bolmasa. Bunday sırtlarda jeke reńler baqlanbaydı. Túsiwshi nur jaqtılıq energiyası tek normal sırt gúzetshi nur jaqtılıq deregi 88 qaytıwshı nur sızıǵı boylap sáwlelendi. Bul sızıqtan tısqarıǵa hesh qanday jayılıw bolmaydı. Tábiyaatda júdá tegis sırt bolmaydı, sol sebepli egerde gedir-budırlıqlar shuqırlıǵı nurlanıw tolqını uzınlıǵınan jetkiliklishe kishi bolsa, ol halda tarqalıw baqlanbaydı.
Kóriniwshi spektrlar ushın, ayna sırtı gedir-budırlıǵı tereńligin júdá kishi 0,5 mkm dep qabıllaw múmkin. Eger ayna sırtı júdá teks bolmasa, ol halda qaytıwda jaqtılıq intensivligi tolqın uzınlıǵına baylanıslılıǵı gúzetiledi - tolqın uzınlıǵı qansha úlken bolsa, kerisinshe sonsha jaqsı boladı. Mısal ushın, qızıl nurlar kók nurǵa qaraǵanda kúshlilew sáwlelendi. Tegis emes bolǵanda, qaytıwshı jaqtılıq intensivliginiń túsiw múyeshine baylanıslılıǵı ámeldegi boladı. 90 gradusqa jaqın múyeshler ushın jaqtılıq qaytıwı maksimal boladı. Real aynanıń jeńil tegis emes sırtına túsken nur bir emes, bálki túrli jónelislerde tarqalǵan bir neshe qaytıwda nurlardı payda etedi. Tarqalıw tarawı tegisleniw sapasına baylanıslı hám qandayda bir-bir bólistiriliw nızamı menen ańlatılıwı múmkin. Tarqalıw tarawı forması aynadan qaytqan nur sızıǵına salıstırǵanda simmetrik boladı. Ápiwayı hám jetkiliklishe kóp isletiletuǵın modellerge Fong bólistiriwi emperik modeli kiredi. Bul modelge kóre aynalı hákis nurlanıwı intensivligi () ga proporsional boladı jáne bul jerde,- ideal hákis nurı sızıǵınan iyiw múyeshi. R kórsetkish tegislilik dárejesine baylanıslı hoda 1 den 200 ge shekem aralıqtan tabıladı. Onı quydagicha jazamız :. Bul jerde, I - derek nurlanıwı intensivligi; - proporsionnallik koefficiyenti. Diffuz qaytıwı. Bul kórinistegi qaytıw ashıq bolmaǵan sırtlarga xos bolıp tabıladı. Ashıq bolmaǵan dep sonday sırtqa aytıladıki, ol jaǵdayda g'a bolıp tabıladı budurlilik ólshemleri sonshalıq úlkenki, tushuvchi nur hámme tárepke tegis tarqaladı. Bunday taypalı qaytıw, mısal ushın, gips, qum, qaǵaz ushın xos bolıp tabıladı. Diffuz qaytıwı Lambert nızamı menen ańlatpalanadı. Buǵan kóre, qaytıwshı jaqtılıq intensivligi sırt normalı hám jaqtılıq noqatlıq deregi baǵdarı arasındaǵı múyesh kosinusiga roporsional boladı (4.7-súwret). 89 Bul jerde, I - jaqtılıq dáregi intensivligi; - sıirt materialı ózgesheligin esapqa alıwshı koefficiyent. baha 0 den 1 ge shekem aralıqtan tabıladı. Qaytıwshı jaqtılıq intensivligi gúzetshi jaylasıwına baylanıslı bolmaydı. Ashıq bolmaǵan sırt óz reńine iye. Ashıq bolmaǵan sırtından kuzatilayotgan reń sırtning óz reńi hám jaqtılıq dáregi nurlanıwı reńi kombinatsiyası menen anıqlanadı. 4.7-súwret. Gúńgirt sırt. Real súwretti jaratıwda tábiyaatan ideal tegis yamasa ideal ashıq bolmaǵan sırt joqlıǵın esapqa alıw kerek.
K ompyuter grafikası jardeminde obiektlerdi súwretlewde ádetde anıq material ushın xarakterli bo'lga tegislik hám diffuz tarqalıw proporcionallıǵı muwapıqlıǵı modellestirıledi. Bul jaǵdayda qaytıw modeli diffuz hám tegislik koefficiyentleri jıyındısı kórinisinde jazıladı : (). Bul jerde, ózgermeytuǵınlar materialdıń qaytarıwshılıq ózgeshelikin belgileydi. Bul formulaǵa kóre ayırım múyeshler ushın qaytıwshı jaqtılıq intensivligi nolǵa teń boladı. Negizi, real jaǵdayda tolıq qaraytırılǵan obektler joq, usınıń sebebinen fon reńin, basqa obektlerden qaytıwshı tarqalǵan jaqtılıq jaqtılandıriwin esapqa alıw kerek. Bul jaǵdayda intensivlik tómendegi formulada empirik ańlatıladı: () bul jerde, intensivligi; ózgermeytuǵın. Egerde jaqtılıqnıń noqatlıq derek energiyası aralıq kvadratına proporsional azayıwı esapqa alınsa, qaytıw modelin taǵı jetilistiriw múmkin boladı. Bul qaǵıydadan paydalanıw jaqtılıq deregi normal sırt 90 ayırım quramalılıqlardı keltirip shıǵaradı. Sol sebepli ámeliyatda tómendegi empirik formulada ańlatpalanıwshı model isletiledi: (). Bul jerde proeksiya orayından sırtqa shekem bolǵan aralıq; K- ózgermeytuǵın. Berilgen modelge uqsas halda obekt noqatların boyaw reńi qanday anıqlanadı? Kúlreń reńiniń gradaciyasında esaplaw jumısları talay ápiwayı atqarıladı. (Mısal ushın, kúlreń obektler hám aq reńli jaqtılıq dárekleri ushın). Bul hal ushın qaytıwshı jaqtılıq intensivligi ayqınlıqqa sáykes keledi. Reńli sırtlardı jarıtıwshı jaqtılıqtıń reńli derekleri menen jumıs quramalı boladı. Mısal ushın, () hár túrlı reń komponentleri ushın qaytıwshı jaqtılıq intensivligin esaplawdıń modelinde ush formula dúziledi. koefficiyentler hár túrlı komponentalar ushın hár túrlı boladı - olar sırtningo'z reńin ańlatadı. Ashıq nur qaytıwdıń reńi jaqtılıq deregi reńine teń bolsa, ol jaǵdayda koefficiyent reń modelliniń barlıq komponentaları ushın birdey boladı. Jaqtılıq dуregi reńi uyqas reń komponentası ushın intensivlik bahalarında ańlatpalanadı. 4.8-súwret. Radius vektor. vektorlar algebrasi 91 Bul jerde temadan azmaz sheginiw orınlı bolıp tabıladı. vektorlar algebrasi elementlerin kóremiz. vektor dep keńisliktiń qanday da A hám B noqatların birlestiruvchi jóneliske iye tuwrı sızıq kesimine aytıladı. Vektor baǵdarı - baslanǵısh A noqattan aqırǵı М noqatqa qaray jóneledi. radius vektor - bul baslanǵısh noqatı koordinatalar basında bolǵan vektor bolıp tabıladı. Radius vektor koordinataları vektordıń aqırǵı noqatı koordinataları boladı. Radius vektor uznligi modul dep da ataladı, / / sıyaqlı belgilenedi hám tómendegishe esaplanadı : / / √. Birlik vektor - bul uzınlıǵı birge teń bolǵan vektor. vektorlar ústindegi tiykarǵı ámellerin sanap óteylik.
|
| |
