59
bo‘yicha yoki soat sohasi farqli ravishda aylanishi mumkin, bu to‘pning
o‘zboshimchalik bilan harakatini ikkita o‘zaro perpendikulyar yo‘na-
lishda (X va Y) harakatga aylantiradi. Sichqonchani qat’iy gorizontal
yoki qat’iy vertikal ravishda harakatlantirganda, roliklardan faqat bittasi
harakatga o‘rnatiladi, bu harakatni mos ravishda X yo‘nalishida yoki Y
yo‘nalishida ko‘rsatadi. Sichqonchaning elektron sxemalari roliklarning
harakatini shaxsiy kompyuterga uzatiladigan impulslar ketma-ketligiga
aylantiradi. Optik sichqoncha, mexanikdan farqli o‘laroq, harakat-
lanuvchi elementlarga ega emas va harakatni tuzatish uchun optik
qurilmalardan foydalaniladi. Funktsional tuzilishi boʻyicha trekbol
mexanik sichqonchaga oʻxshaydi, yagona farqi shundaki, foyda-
lanuvchi toʻpni aylantirish uchun sichqonchani harakatlantirish oʻrniga
qoʻl bilan tananing yuqori qismiga oʻrnatilgan toʻpni oʻzi aylantiradi.
Sichqonchadan farqli o‘laroq, trekbol kompyuter atrofida bo‘sh joyni
talab qilmaydi, uni avtomobil korpusiga o‘rnatish mumkin.
Kompyuter o‘yinlarida qo‘llaniladigan keng tarqalgan manipulya-
torlardan biri bu joystikdir. Odatda bu novda tutqichi bo‘lib, uning
vertikal holatdan og‘ishi kursorning monitor ekranida mos keladigan
yo‘nalishda harakatlanishiga olib keladi. Ba’zi modellarda joystikga
o‘rnatilgan bosim sensori mavjud. Bunday holda, foydalanuvchi
tutqichni qanchalik qattiq bossa, kursor displey ekrani bo‘ylab tezroq
harakatlanadi.
