Skanerlar
Kompyuterga matn yoki grafik ma’lumotlarni kiritish uchun
ko‘pincha skaner deb ataladigan qurilma ishlatiladi. Hujjatning
raqamlashtirilgan (analog tasvirni raqamliga aylantiradi) tasvirini
yaratadi va uni kompyuter xotirasiga joylashtiradi.
Hozirgi vaqtda skanerlarning ikkita asosiy turi mavjud: qo‘lda va
ish stoli. Biroq, birlashtirilgan modellar ham mavjud. Deyarli hamma
qo‘l skanerlariga duch keldi. Masalan, supermarketlarda ishlatiladigan
shtrix-kod skanerlari. Ammo uyda foydalanish uchun modellar mavjud.
60
Hujjatni kompyuterga qo‘lda skaner yordamida kiritish uchun skaner-
lash boshini keskin harakatlarsiz tasvir ustida harakatlantirish kerak.
Skanerning bir xildagi harakati sifatga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Ba’zi
modellarda oddiy kirishni tasdiqlash uchun o‘rnatilgan indikator
mavjud. Ko‘pgina zamonaviy qo‘lda ishlaydigan modellar kirish
tasvirining qismlarini avtomatik ravishda «yopishadi». Eng keng
tarqalgan turi ish stoli skanerlari bo‘lib, ular uchta turga ega: tekis,
rulonli va proyeksiyali. Roll-to-roll skanerlarida o‘qish boshi statsionar
bo‘lib, unga nisbatan alohida varaqlar yoki skanerdan o‘tkazilayotgan
hujjatning rulosi tortiladi. Tashqi tomondan, u faks mashinasining
ishlashiga o‘xshaydi. Proyeksiyalovchi skanerlarda hujjat harakatla-
nuvchi skanerlash bloki joylashgan ish yuzasiga tasvir yuqoriga qaragan
holda joylashtiriladi. Turning asosiy xususiyati uch o‘lchamli
obyektlarning proyeksiyalarini skanerlash qobiliyatidir.
Eng keng tarqalgan tekis skanerlar nusxa ko‘chirish mashinalariga
o‘xshaydi: qopqog‘i ochiladi, varaq shisha plastinka ustiga pastga
qaragan holda joylashtiriladi va qopqoq yopiladi. Skanerlash boshi
qog‘ozga nisbatan harakat qiladi.
Skanerning ishlash printsipi nisbatan oddiy. Skanerlangan sirt
ustida yorug‘lik nuri (skaner korpusida joylashgan maxsus chiroq)
«ishlaydi», yorug‘likka sezgir sensorlar esa aks ettirilgan yorug‘likning
yorqinligi va xromatikligini sezadi va uni ikkilik kodga aylantiradi.
Kompyuter skaner yordamida kiritilgan grafik va matn ma’lumotlarini
ham «rasm» sifatida qabul qiladi, shuning uchun tasvirni optik aniqlash
dasturlari grafik matnni odatiy belgilar formatiga aylantirish uchun
ishlatiladi. Skanerning sifati beshta asosiy parametrning sifati bilan
belgilanadi: ruxsat, bit chuqurligi, dinamik diapazon, yorug‘lik manbai
va shovqin.
Eng mashhur ofis skanerlari Epson, Hewlett-Packard, Canon,
BenQ (Acer), Mustek va Genius kabi kompaniyalardir.
|
