13
Оna plataning umumiy ishlashi
takt chastotasi va markaziy
protsessor tomonidan vaqt birligida qayta ishlanadigan ma’lumotlarning
miqdori (bit kengligi), shuningdek, anakartdagi
turli qurilmalar
o‘rtasida ma’lumot almashish shinasining bit kengligi bilan belgilanadi.
Anakartlarning arxitekturasi doimiy ravishda takomillashtiril-
moqda: ularning funktsional to‘yinganligi oshadi, unumdorligi oshadi.
HDD (qattiq disklar) uchun ikki kanalli E-IDE kontrolleri, FDD (floppi)
kontrolleri, kengaytirilgan parallel (LPT) va ketma-ket (COM) portlar
va ketma-ket infraqizil port kabi o‘rnatilgan qurilmalar standart bo‘lib
qoldi. Оnakart tarkibiga quyidagilar kiradi:
Markaziy protsessor,
kompyuterning ichki xotirasi.
Markaziy protsessor
Markaziy protsessor
- kompyuterning miyasi - shaxsiy kompyu-
terning asosiy qurilmasi bo‘lib u axborotni qayta ishlaydi, barcha hisob-
kitoblarni bajaradi va kompyuterning ishlashini boshqaradi.
Hisoblash haqida gap ketganda, protsessor deganda ko‘rsatmalarni
tanlash,
dekodlash va bajarish, shuningdek,
boshqa qurilmalardan
ma’lumotlarni uzatish va qabul qilish qobiliyati tushuniladi. Zamonaviy
shaxsiy kompyuterlarni ishlab chiqarish protsessor axborotni qayta
ishlashni amalga oshiradigan alohida
mikrosxema shaklida ishlab
chiqarilgandan so‘ng boshlandi.
CPU ishlashi quyidagi asosiy parametrlar bilan tavsiflanadi:
• integratsiya darajasi;
• qayta ishlangan ma’lumotlarning ichki
va tashqi bit chuqurligi;
• soat chastotasi;
• protsessor murojaat qilishi mumkin bo‘lgan xotira.
Mikrosxemaning integratsiya darajasi
birlik maydoniga qancha
tranzistorlar (har qanday mikrosxemaning eng oddiy elementi) sig‘ishi
mumkinligini ko‘rsatadi. Pentium Intel protsessorlari uchun bu qiymat
3,5 kv. sm uchun taxminan 3 million, Pentium Pro uchun - 5 million.
Protsessorning ichki bit chuqurligi arifmetik amallarni bajarishda
bir vaqtning o‘zida qancha bitni qayta ishlashi mumkinligini aniqlaydi
(protsessorlarning avlodiga qarab - 8 dan 32 bitgacha).
Protsessorning tashqi bit chuqurligi uning bir vaqtning o‘zida
qancha bitni qabul qilishi yoki tashqi qurilmalarga uzatishi mumkin-
ligini aniqlaydi (zamonaviy protsessorlarda 16 dan 64 gacha va undan
ko‘p). Soat tezligi protsessor tezligini belgilaydi.
