paketlar xabga yetib bordi va uning har bir portlari, qaysi paketlar to‘g‘risida gap
ketayapdi, xatoli paketlar bo‘lganmi, qancha kollizitlar paydo bo‘ladi va h.k.
to‘g‘risida ma’lumotlar olish mumkin.
Xabarlarni ishlab chiqaruvchilar qurilmalar bilan birga menejment – paketlarni
taklif qilishadi. Agar yig‘ilishi mumkin bo‘lgan, axborotlar soni bo‘yicha,
shuningdek foydalanadigan komandalar bilan va axborot qanday ko‘rinishda tarmoq
adminstratoriga taqdim etilish bilan farqlanadi.
Dualspeed – Xab (Hub)
10 yoki 100 Mbit li xablar qatorida ko‘plab ishlab chiqaruvchilar bir vaqtda ikki
tezlikni ushlab turuvchi qurilmalar taklif qilmoqda. Nazariy nuqta tomonidan bu
shubhali: bir segmentdagi barcha qurilmalar ma’lumotlarni bir xil tezlikda jo‘natish
va qabul qilishligi kerak.
Bunday qurilmalar quyidаgi xolda ishlatiladi: ular
ichida ikki segmentlarni
boshqaradi – bittasi 10 li qurilmalar uchun, ikkinchisi – 100 Mbit/c uchun. Ular
orasida vositachi bo‘lib mini-svitch joylashgan, u ma’lumotlar
paketlarining
tezligiga moslashib segmentlarga yo‘naltiradi. Bu svitch faqat ikki segmentlarni
boshqarish sababli, bunda u, MAC – Adreslar va ma’lumotlar paketlari uchun yana
minimal (eng kam) xotiraga ham ega.
Unumdorligiga kelsak, xab ko‘rsatkichlari, svitchlar borligiga qaramasdan,
ancha sust. Sababi: agar tarmoqli oqim ikki stansiya oralig‘ida
bir xil uzatish
tezligida oqadigan bo‘lsa, svitch ishga tushmaydi. Faqat har xil tezlik bilan
stansiyalar orasida uzatish bo‘lganda svitch aktivlashadi.
Umuman, agar tarmoqga faqat 10 Mbit/s dan ishlay oladigan ancha eski
qurilmalar ulanadigan bo‘lsa, Dualspeed – Hubs ishlatiladi.
1.12. Switches
Xablarga qaraganda svitchlar ancha intelektualroq. Agar xabga qaraganda tashqi
ko‘rinish farqlari uncha bo‘lmasa ham, ammo svitchlar
ichida mutloq boshqa
texnika ishlatilgan. Xabda barcha kompyuterlar tarmoq polosasini umumiy enini
o‘zaro bo‘lib olishga majburdirlar, svitchga ulangan kompyuter esa polosani hamma
enini ishlatishi mumkin. Shuning uchun svitchlarni qo‘llaydigan tarmoqlar ham
ancha tezroq.
16-Port Switch 10/100 Mbit/chiqishlari RJ-45 Ports. 5.3-rasmda ko‘rsatilgan.
5.3-rasm.
Xabga qaraganda Svitch– portga paketlarni tezroq jo‘natadi, unda qabul qiluvchi
joylashgan.
Kompyuter “B” ga adreslangan kompyuter “A” ning paketini barcha portlariga
jo‘natiladi, butun tarmoq yuklatish o‘rniga, jo‘natish faqat kompyuter “B” ulangan
portda sodir bo‘ladi.
Kommunikatsiya bo‘yicha ikki sherik o‘rtasida virtual ulanishga o‘xshash narsa
paydo bo‘ladi. Shunday qilib, boshqa segmentlar bilan yuklanish bo‘lmaydi va tezlik
oshadi.
5.4-rasm da Switch 4-x/10/100/1000 Mbit/chiqishlari 4 RJ-45 Ports ko‘rsatilgan.
5.4-rasm.
Svitch bu intellektual xabni o‘zi. Svitch ma’lumotlar
paketlarini hamma
portlarga yubormaydi, qaysi portga qaysi kompyuter joylashganini eslab qoladi.
Adresli yozuvlarni ishlatib, svitch ma’lumotlar paketini portga yuboradi, shu portga
haqiqatga ham kompyuter – adresat joylashgan bo‘ladi.
MAC – adreslar va adresli yozuvlarni avtomatik ravishda eslab qoladi va adresli
jadvalga yozadi. Jadval o‘lchamlari – bu svitchning zarar sifat belgilaridan biri.
Portga kompyuterdan tаshqаri Xab yoki svitch ulanishi mumkin. Buning uchun
adresli jadval portga murojaat qilganlarini barcha oxirgi
qurilmalarini adreslarini
eslab qolishi uchun etarli quvvatga ega bo‘lishi kerak. Agar jadval etmasa yoki
svitch o‘zining xotirasidan MAC – adresini topa olmasa,
hamma portlarga
ma’lumotlar paketlarini yuborib, u xabga o‘xshab ishlaydi.
Ideal holatda har bir kompyuter o‘zining shaxsiy svitchiga ulanadi va juda
bo‘lmaganda svitchgacha bo‘lgan masofada polosaning to‘liq eni (10 yoki 100
Mbit/s) o‘z ixtiyorida bo‘ladi. Kichik tarmoqlarda barcha ish stansiyalar bilan bitta
serverga
murojaat
qiladi.
Bunday
holatda
ma’lumotlar paketlarining hammasi svitchdan
serverga bo‘ladigan ulanishdan foydalaniladi, bu esa
butilkа bo‘yniga
aylanadi, chunki barcha ishchi
stansiyalar polosa enini o‘zaro bo‘lib o-lishga majbur
(5.5-rasm).
Tartibsizlik chiqmasligi uchun,
svitchlarni bufer
shaklida joylashtirilishi kerak. Ularda ma’lumotlar
paketlari
shu
momentda
yuborilishi
kerak
bo‘lmaydigan bo‘lsa, oralig‘da saqlаsh kerak bo‘ladi.
Agardaki bufer to‘lib ketsa, svitch kolliziyasi kelib chiqaradi va yuborayotgan
ma’lumotlarni stansiyani qaytadаn uzatishga majburlaydi.
