6-rasm. A nuqtadan V nuqtagacha nivelirlash
7-rasm. V nuqtadan A nuqtagacha nivelirlash
8-rasm. Trubaning ko‘rish maydoni
va reykadan sanoq 1257
Nivelirlash reykalari, ularning tuzilishi va tekshi rish. Texnik
nivelirlashda ikki tomonli yaxlit, uzunligi 3000 mm, qalinligi 2 - 3
sm, kengligi 8 - 10 sm bo‘lgan rN-10 reykalari (9-rasm, a) va uzunligi
3000-4000 mm buklanadigan rN-10 reykalari qo‘llaniladi (9-rasm, b).
Reyka egilmaydigan
va
chidamli
bo‘lishi
uchun
qo‘shtavir
kesimli
qilinib, sifatli yog‘ochdan yasaladi va ikki uchida metall
qoplanadi.
Reykalar bir tomonida santimetrli bo‘laklar shkalasimon
oq va qora, ikkinchi tomondagilari esa oq va qizil rang bilan
bo‘yaladi. Shuning uchun reykaning qora rangli tomoni - qora
tomon, qizil rangli tomoni - qizil tomon deb farqlanadi. Sanoq
olish qulay bo‘lishi uchun xar desimetrli bo‘lakning dastlabki
beshta santimetrli bo‘laklari «Ye» harfi ko‘rinishida birlashtiriladi.
Reykalarni qora tomonida sanoq, noldan (9-rasm, a), qizil
tomonida esa ixtiyoriy sanoqdan, masalan, 4697 mm (9- rasm, b)
dan boshlanadi. Natijada reykaning qora va qizil tomonlaridan
olingan
sanoqlar
farqi
doimiy
son
bo‘lib,
nivelirlashni
bekatda tekshirish uchun xizmat qiladi.
a
b
v
9-rasm. Nivelirlash reykalari:
a, b, — ikki tomonli butun reyka; v - ikki tomonli buklanadigan reyka
Sanoqlar reykaning quyi qismidan ortib boradi,
raqamlar har desimetrdan ag‘darilgan ko‘rinishda yoziladi, truba
ko‘rish maydonida esa ularning tasviri to‘g‘ri bo‘ladi. Reykalarni
tik holatga keltirish uchun ularga doiraviy adilak o‘rnatiladi.
Adilak bo‘lmagan taqdirda reykaga qaralganda u oldinga va
orqaga asta-sekin og‘diriladi, eng kichik sanoq, reykaning
vertikal holatiga tegishli bo‘ladi. Nivelirlash vaqtida reykalar
yog‘och qoziqlarga, metall boshmoqlarga o‘rnatiladi. Ishning
bajarilishidan avval po‘lat lenta yordamida oldin reykaning
metrli kesmalari, keyin desimetrli kesmalari tekshiriladi.
Detsimetrli bo‘laklar xatoligi 1 mm, reykaning hamma
uzunligi xatoligi 2 mm dan oshmasligi kerak
|
