|
Spark avtomobil dvigatelining taqsimlash valining texnik xususiyatlari
|
| bet | 2/11 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 1,95 Mb. | | #239854 |
Bog'liq Vishlab chiqarish kursavoy mirjalol121.Spark avtomobil dvigatelining taqsimlash valining texnik xususiyatlari
Gaz taqsimlash mexanizmlarining fazalari . dviggatelining ishlashi tushuntirilganda , xar bir takt tirsakli val 180o ga burilganda sodir bolib , klapanlar porshen chetki nuqtalari borganda ochilishi yoki yopilishi mumkinligi shartlari ravishda olingan edi .Dvigatel oʻqi Taqsimlash val ning aylanish oʻqiga nisbatan biroz siljigan (narirokda)boʻladi.Dvigatel quvvatini oshirish uchun silindr yonuvchi aralashma yoki xavo bilan ko’proq to’ldirilishi va ishlatilishi gazlardan yaxshiroq tozalanishi zarur . Lekin kiritish va chiqarish jarayonlari juda qisqa vaqt ichida o’tadi. Bu vaqt , dvigatelining tezligiga bog’liq bo’lib , tirsakli valning aylanishishlar chastotasi 6000 min bo’lganda bo’lganda 0.0025 sekundni tashkil etadi. Bundan tashqari klapanlar darxol ochilmaydi, natijada silindr kiritish vaqtida yonuvc..hi aralashma yoki xavo bilan yetarli darajada to,lmaydi, chiqarish vaqtida esa ishlatilgan gazlardan to’la tozalana olmaydi . Bu jarayonning o’tishini yaxshilash uchun klapanlar porshen biror chetki nuqtaga yetmasdan oldini ochilishi va boshqa chetki nuqtadan o’tgandan keyin yopilishi kerak.Natijada klapanlarning ochiqlik tirsakli valning 180o burilishiga nisbatan ko’proq bo’ladi.Odatda, klapanlarning ochilish va yopilish xolati tirsakli valning aylanish burchagi bo’yicha porshenning chetki nuqtalariga nisbatan gradusli ifodalanadi. Shunday qilib, kiritish va chiqarish klapanlarning , porshen chetki nuqtalariga nisbatan turish davrini tirsakli valning aylanish burchakli orqali ifodalaniladi va u gaz taqsimlash fazalari deb ataladi. Ko’pincha gaz taqsimlash fazalari doiraviy diagrammasi deb ataladi. Chiqarish klapani tirsakli valning aylanishi bo’yicha porshen pastki chetki nuqta ga 50o yetmasdan ochiladi va porshen yuqori chetki nuqta ga 22o o’tgandan so’ng yopiladi. Demak , chiqarish klapanining ochiqlik davri 252o ga teng. Chiqarish klapani porshenning gazlarning silindrdan tezroq xarakatlanadi. Natijada chiqarish vaqtida porshen silindrdan ishlatilgan gazlarning qoldig’ni xaydashda kam kuch sarflanadi.
SPARK Avtomobil dvigateli gaz taqsimlash valining fazalarining doiraviy diagrammasi.
Diagrammaga nazar tashlansa, tirsakli valning aylanma yo’nalishi bo’yicha 46o davomida ikkala klapan ochiq turadi. Bu davr juda qisqa bo’lib yangi zaryad amalda ishlatilgan gazlar bilan aralashib tashqariga chiqib ketishga ulgurmaydi. Demak , bu davr davomida silindr puflanadi , yani u ishlatilgan gazlardan yana xam yaxshi tozalanadi. Klapanlarning bunday baravariga ochiq turishi dvigatelining ish jarayoniga ijobiy tasir ko’rsatadi. Gaz taqsimlash fazalarini to’g’ri o’rnatish uchun dvigatelni yig’ish paytida taqsimlash tishli g’ildiraklarning yulduzchalarining belgilangan joylarini aniq tutashtirish lozim.
Gaz taqsimlash mexanizimi (GTM) silindrlarga taktkga mos ravishda yonuvchi aralashma yoki havo kiritish va ishlatilgan gazlarni chiqarish uchun xizmat qiladi. Klapanlarning joylashgan GTM mavjud. Birinchi holatda klapanlar silindrlar kallagiga joylashgan bo’ladi. GTM 2.6- rasmda gaz taqsimlash mexanizimi ko’rsatilgan.
j
Gaz taqsimlash vali; 2- klapan ; 3- yo’naltiruvchi vtulkalar ; 4- prujina; 5-koromislo;8-shtanga; 9-turtgich; 10-11- shesternalar.
Klapanlar silindr bloki kallagidagi kiritish yoki chiqarish kanallarini yopish va ochish uchun xizmat qiladi. Vazifasiga ko’ra kiritish va chiqarish klapanlari mavjud. Kallak faska va silindrik belbog’dan tashkil topgan. Klapanlar va ulrning momentlarini qabul qilib, egilish va buralish deformatsiyalari,
shuningdek, dvigatelning ishlashida bo'ladigan eguvchi va buralma tebranishlar
deformatsiyalari ostida ishlaydi. Bularning hammasi tirsakli val elementlarining
toliqishdagi buzilishiga olib kelishi mumkin. Shu sabablarga ko'ra, zamonaviy
kuchaytirilgan dvigatelning tirsakli vali ko'proq shikastlanadigan detallardan biri
bo'lib hisoblanadi. Avtomobil va traktor dvigatellari gaz taqsimlash vallarining tayyorlash
uchun xomashyo sifatida 45, 45X, 40ХФА, 18X2H4BA po'latlar
ishlatiladi. Uchqundan o 't oldiriladigan dvigatellarning gaz taqsimlash vallari uchun kulrang bolg'alangan cho'yanlar yetarlicha keng miqyosda qo'llaniladi.
Cho'yandan tayyorlangan vallarning afzalliklariga narxining kamligi, mexanik
ishlov berish uchun ajratiladigan qatlamning kamayishi va po'lat prokatning tejalishi
hisoblanadi. Biroq ular hozirgi paytda dizellarda keng miqyosda qo'llanilmaydi,
chunki cho'yanning toliqish chegarasi po'latga qaraganda ancha kam, shuning uchun
val elementlarining cheklangan o'lchamlarida dizelda kerakli mustahkamlik
zahirasini ta’minlash murakkab masala hisoblanadi.
Taqsimlash valning asosiy elementlari quyidagilar:
1.Oʻzak boʻyincha – karter ichidagi oʻzak podshipniklar ustida joylashgan
boʻyincha.
2. Shatun boʻyinchasi – taqsimlash valni shatunlar bilan biriktiruvchi detal.
Shatun boʻyinchalarini moylash maxsus moy kanallar orqali amalga oshiriladi.
Oʻzak boʻyinchlardan farqli ravishda shatun boʻyinchalar doimo ikki tomonga
surilgan boʻladi.
3. Shchekalar – oʻzak va shatun boʻyinchalarni tutashtiruvchi detal.
4. Posangilar – porshenlar va shatunlar massasini muvozanatlash uchun
moʻljallangan detal.
|
| |
