|
Televizor 3 ta fizik jarayonga asoslanadi
|
| bet | 4/59 | | Sana | 13.08.2023 | | Hajmi | 9.93 Mb. | | #78480 |
Bog'liq МАЖМУА Студ ЛОТИН (2) Sillabus komp.arx sirtqi, Сайлов участкаси учун, Ilk o\'spirinlikning psixologik xususiyatlari by Yusupova Hilola, Abduqodir Qurolov, Qanday o’zbek piravayderlarini bilasiz, Dasturiy injinering 1-mustaqil ish, Qo\'llanma tarjima, KIRISIW omir qawipsizligi, Qawplerdi kvantifiaciylardin sani, 30D535HB, Ketma-ketlik limiti-fayllar.org (2), Ariza (javob olish), 4, ma\'navyat soati bayonnoma tayyorTelevizor 3 ta fizik jarayonga asoslanadi:
Yoruglik energiyasini elektr signallariga aylantirish;
Aloqa kanali orqali elektr signallarini uzatish va qabul qilish;
Elektr signallarini optik tasvirga aylantirish va 2 tamoyil:
1. Tasvirni elementlarga ajratish - element bo‘yicha tahlil qilish
2. Tasvir elementlarini joylashtirish yoki skanerlash
1.1-rasm. Berda diskdagi televizor kamerasi
1.2-rasm. Elektromexanik televizor qurilmasi
1.3-rasm. Birinchi Sovet mexanik televizori V-2
1.4-rasm. Televizor qabul qiluvchilarining dizayni (1928)
1.5-rasm. Takayanagi elektron televizori (1937)
1.6-rasm. Birinchi seriyali rangli televizor RCA CT-100 (NTSC)
Kadr razvyortkasi
1.7-rasm. Chiziqni skanerlash
§2 Televizorning signali tarkibi va shakli
Eshittirish standartining to‘liq televizion signalining tarkibi quyidagi komponentlarni o‘z ichiga oladi:
Video (yorqinlik) signali.
Gorizontal va vertikal skaynerlash(razvertka) impulslari (ShI va KGI).
Chiziqli va vertikal sinxronlashtiruvchi impulslar (FSI va KSI).
CSI ikki qatorli chastotada qo‘shimchalar.
Impulslarni tenglashtirish.
Doimiy (yorqinlik) komponenti.
Televizion markazdan tarqatilgan elektr signallarini toʻlqinlarni qabul qiluvchi antenna tutib, kabel orqali televizorga uzatadi. Bunda tebranishlar kuchayadi, tasvir va tovush signallariga ajraladi, soʻngra kineskop va radiokarnayga oʻtadi. Generatorlar (satr yoyish va kadr yoyish generatorlari) vositasida kineskop ekranida televizion rastr hosil qilinadi. Oqqora televizorda tasvir signallari qora va yorugʻ elementlar koʻrinishida namoyon boʻladi. Qabul qilinadigan dasturlar soniga qarab, televizorlar bir, uch, besh, oʻn ikki, oʻttiz bir va boshqa kanalli boʻladi. Televizorda qabul qilish uchun metrli toʻlqinlar diapazonida ishlaydigan televizion kanallardan foydalaniladi. Detsimetrli diapazondagi dasturlarni qabul qilish uchun televizorlarga alohida moslama — konvertor qoʻyiladi. U detsimetrli signalni qabul qilib, chastotasini birinchi, ikkinchi yoki boshqa televizion kanal chastotasiga moslab beradi. Televizorlarning tuzilishi standartlashtirilgan. Ularning soddalashtirilgan sxemasi kanalning almashlab ulash bloki, tasvir va ovoz kanallari, sinxronlash kanallari, yoyuvchi blok va elektr quvvati bilan taʼminlovchi blokdan iborat. Telestudiyalar bir necha dasturni bir vaqtda uzatadi. Ulardan keragini koʻrish uchun televizorda sozlash blokidan foydalaniladi. Bu blok yuqori chastotali kuchaytirgich bilan tutashtirilgan boʻladi. Tasvir va tovush signallari bir-biridan farq qiladigan chastotalarda uzatilganligi uchun bu signallar kuchaytirilganidan soʻng yuqori chastotali tebranishlar ajraladi va boshqa-boshqa mustaqil kanallar boʻyicha ketadi. Tovush signallari tebranishlari tovush blokiga tushadi. Tasvir blokida detektor yuqori chastotali tebranishlardan tasvir signallarini ajratib oladi. Rangli televizorlarning tuzilishi ancha murakkab, ular oqqora televizorlardan ranglar kanali bloki va rangli kineskopi bilan farq qiladi. Rangli televideniye tizimi 3 kanalli boʻladi. Monoxrom tashkil etuvchilar — qizil (Q), koʻk (K) va zangori (3) ranglar rang qorgichida aralashadi, soʻngra uzatgich modulyatoriga oʻtadi. Tebranishlar qabul qilgichda qaytadan 3 chastota (Q, K va 3) kanaliga boʻlinib, rangli kineskopga oʻtadi. Sifat koʻrsatkichlari, ekranining oʻlchami va foydalanishga qulayligi boʻyicha televizor 4 sinfga boʻlinadi:
I — III sinfdagisi — statsionar televizorlar,
IV sinfdagisi — portativ (koʻchma) televizorlar.
Odatda, televizor bosma montajdan keng foydalanilgan alohida konstruktiv bloklardan tuziladi.
Televizorlarda, asosan, yarim oʻtkazgichli asboblar, integral platalar, tranzistorlar qoʻllaniladi. Ekrani tekis va elektrolyuminoforda ishlaydigan, juda katta va mitti ekranli televizorlar yaratilgan.
Rangli analog televizorning to'liq televizion signali uchta signalning kombinatsiyasi: tasvirning yorqinligi haqida ma'lumotni olib yuruvchi video signal, tasvirning rangi haqida kodlangan ma'lumotga ega rangli subtashuvchi va audio signal. Masofadan uzatish uchun sanab o'tilgan signallarning har biri o'ziga xos televizion eshittirish standarti va foydalaniladigan kanal soni bilan belgilanadigan o'z tashuvchi chastotasidan foydalanadi. Video va audio tashuvchilar chastotalari o'rtasidagi farq har bir mamlakatda qat'iy standartlashtirilgan va foydalaniladigan eshittirish kanali raqamiga bog'liq emas. Rossiyada 6,5 MGts chastotali video va audio tashuvchilar o'rtasidagi qat'iy farqni ta'minlovchi analog eshittirish standarti qabul qilindi.
1961 yilda Stokgolmda bo'lib o'tgan xalqaro konferentsiyada har bir tizim uchun televizion signalning asosiy xususiyatlarini belgilovchi televizion eshittirish tizimlari uchun standartlar qabul qilindi. Har bir standartga A dan M gacha bo'lgan harflar berilgan bo'lib, u qo'llaniladigan ranglarning parchalanishi va kodlash standartlari bilan birgalikda butun dunyo bo'ylab analog televizion tizimlarning xususiyatlarini to'liq tavsiflaydi. Video signal modulyatsiyasining qutbliligi signalning qaysi darajasi qora tasvirga, qaysi biri oq rangga mos kelishini aniqlaydi. Qutblilik eshittirish standartiga qarab "salbiy" yoki "ijobiy" bo'lishi mumkin. Salbiy qutblilik bilan maksimal yorqinlik (oq daraja) minimal tashuvchining modulyatsiya amplitudasiga[1], ijobiy qutblilik bilan maksimal modulyatsiya amplitudasiga to'g'ri keladi. Birinchi televizion standartlar ijobiy modulyatsiyadan foydalangan, ammo bunday tizim zaif shovqin immunitetiga ega edi. Har qanday impulsli shovqin (masalan, avtomashinani yoqishdan) ekranda juda sezilarli yorqin nuqta va chiziqlar sifatida ko'rsatildi. Salbiy modulyatsiya bilan bir xil shovqin qora nuqta sifatida ko'rsatiladi, ular kamroq seziladi, shuning uchun zamonaviy eshittirish standartlarining aksariyati salbiy modulyatsiya polaritesini ta'minlaydi. Rossiyada salbiy kutupluluk qabul qilinadi.
1960-yillarda ijobiy modulyatsiyali televizion tizimlardan foydalangan Buyuk Britaniya va Frantsiyada televizorlar maxsus sxemaga ega bo'lib, ularni kamroq seziladigan qora nuqta sifatida ko'rsatish uchun ularni teskari aylantirish imkonini beradi. Inverting chegarasi maxsus kontroller yordamida o'zgartirilishi mumkin. Agar yorug'lik chegarasi juda past o'rnatilgan bo'lsa, tasvirlar ekranda negativ sifatida ko'rsatilishi mumkin edi.
|
| |
