|
Tajriba mashg`ulot №5 Transformatorlarni ulanish sxemalari bo`yicha tavsiflarini tekshirish Mashg`ulotning maqsadi
|
| Sana | 24.11.2023 | | Hajmi | 283.75 Kb. | | #105124 |
Bog'liq 5-tajriba Buddaviylik va xristianlik, 140 WINDOWS OPERATS (1), 2.Covering letter of Christo Ananth, Mobil qurilmalarning dasturiy taminoti, MyFirstScan004, 64-mavzu, 6-mavzu O‘zbekistonda iqtisodiy islohotlar xususiy mulkchilikn, 1234, 33-mavzu tayyor.doc, buxgalteriya hisobi 1 курслар учун, Amaliyot mavzu, O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta\'lim vazirligi t, «Бабажанова публикация в сборнике Креативная лингвистика» 1, 01.11.2022 kundalik.com hisobot
Tajriba mashg`ulot №5
Transformatorlarni ulanish sxemalari bo`yicha tavsiflarini tekshirish
Mashg`ulotning maqsadi: Bir fazali transformatorlarni tuzilishi va ishlash printsipini o'rganish.
Kerakli asbob va uskunalar: Bir fazali transformator , raqamli multimetr, quvvat manbai, o'tkazgichlar.
Qisqa nazariy ma`lumotlar
Transformator turlarining ko‘p bo‘lishiga qaramay, ularda bo`ladigan elektromagnit jarayonlar umumiy o‘xshashlikka ega bo‘lib, ularning ishlash prinsipi bir xildir. 6.1- rasmda bir fazali ikki chulg‘amli transformatorning sxemasi va shartli belgilanishi ko‘rsatilgan. Transformator po‘lat o‘zak (magnit o‘tkazgich) 1 dan va ikkita mis chulg‘amlar 2 dan iborat Po‘lat o‘zakning induksion toklar hisobiga wizib ketishini kamaytirish maqsadida u qalinligi 0.35-0,5 mm bo`lgan elektrotexnik po‘lat plastinalardan yig‘iladi. Plastinalarning ikki tomoniga izolyatsion lak surtiladi yoki ular tegishlicha qizdiriladi.
Po‘lat o‘zak magnit zanjirini hosil qilish uchun xizmat qiladi va shu tufayli asosiy magnit oqimi po‘lat o‘zak bo‘ylab harakatlanadi. Po`lat o‘zakning mis chulg‘amlar o‘ralgan qismi sterjen deyiladi. Transformatorning manbaga ulangan chulg‘ami birlamchi, iste’molchiga ulangani ikkilamchi chulg‘am deyiladi.
Chulg`amlarning o`ramlarini kesib o`tayotgan bu asosiy magnit oqimi birlamchi chulg`amda o`zinduktsiya, ikkilamchi chulg`amda esa o`zaro induktsiya hodisasiga binoan tegishlicha va va elektr yurituvchi kuchlarni induktsiyalaydi. Mazkur EYUK larning ta`sir etuvchi qiymatlari:
6.1-rasm. Bir fazali transformator
Bu yerda f — o‘zgaruvchan tokning chastotasi, birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlarning o‘ramlari soni - asosiy magnit oqimi.
Demak, yuqoridagi ifodalardan ko`rinadiki, chastota va magnit oqimi o`zgarmas bo`lganda chulg`amlarda induktsiyalangan EYUK , va lar ularning o`ramlari soniga proportsional ekan, ya`ni
Bu nisbat transformatorning transformatsiya koeffitsienti hisoblanadi, ya`ni
Mazkur koeffitsient transformatorga berilgan kuchlanishning necha marta o`zgarishini ko`rsatadi Agar bo`lsa, transformator kuchlanishni pasaytirib beruvchi, agar bo`lsa, kuchlanishni orttirib beruvchi hisoblanadi.
Салт ишлаш тажрибасини ўтказишдан мақсад трансформаторнинг пўлат ўзагида магнит майдони ҳосил qилиш учун сарф бo`ладиган qувват исрофи ни ва трансформаторнинг трансформация коэффициенти ни аниqлашдир. Трансформаторнинг салт ишлаш тажрибасини ўтказиш схемаси 6.2-расмда кўрсатилган. Бирламчи чулғамга уланган ўлчаш асбоблари ёрдамида трансформаторнинг салт ишлаш вақтидаги токи ва qуввати ҳамдa кучланиш аниqланади. Тажриба вактида бўлиши керак. Иккиламчи чулғам учларига уланган вольтметр ёрдамида кучланиш аниqланади. Ток . Салт ишлаш ваqтидаги ваттметр кўрсатган qувват исрофи:
Мис чулғамларининг qизиши салт ишлаш токининг qиймаги билан чеклангани учун, ундаги qувват исрофини дейиш мумкин. У ҳолда бўлади.
Олинган маълумотлар бўйича трансформаторнинг трансформация коэффициенти ни ва салт ишлаш ваqтидаги параметрларини аницлаш мумкин:
; ;
6.2-rasm. Tajriba qurilmasining elektrik sxemasi
Булардан ва асосий исрофлар ҳисобланади. Мис чулғамлардаги қувват исрофлари нагрузкага боғлиқ бўлгани учун ўзгарувчан, пўлат ўзакдаги қувват исрофлари эса трансформаторпинг иш жараёнида ўзгармас (номинал кучланиш чегарасида) дир.
Трансформаторнинг фойдали иш коэффициенти
Ishni bajarish tartibi
Bir fazali transformatorning ishlash printsipi hamda konstruksiyasini o`rganing va uning pasport ma`lumotlarini hisobotga tushiring.
6.2-rasmda keltirilgan elektrik sxemani yig`ing va o`qituvchi yoki o`quv ustasiga tekshirishga bering.
Elektr tarmog'idagi kuchlanishni tugmasi yordamida transformatorning birlamchi cho`lg`amiga ulab, tajribani o'tkazing. Ikkilamchi cho`lg`amdagi tugmalar ochiq holatda bo`lishi kerak ( tugmalar "OFF" holatida bo'lishi kerak).
Quyidagi jadvalda pribor ko`rsatishi va koeffitsiyent transformatsiya hisoblangan qiymati hamda quvvat koeffitsiyentini tushiring.
bu yerda – birlamchi cho`lg`amdagi quvvat, kuchlanish va tok kuchi qiymatlari
Ikkilamchi cho`lg`amga ulangan tugmalarni bittadan ulab chiqing va pribor ko`rsatishlarini jadvalga tushirib boring.
Har bir pog`ona bo`yicha nagruzkalarni hisoblab boring va jadvalga tushiring.
Transformatorning ikkilamchi cho`lg`amdagi kuchlanish o`zgarishi
Bu yerda – ishlab turgan paytda transformatorning ikkilamchi cho`lg`amidagi kuchlanish
O`lchash va hisoblash bo`yicha jadval
Olingan ma'lumotlardan foydalanib, , transformatorning tashqi xarakteristikasini, , ifodalang.
Tajriba ishi natijalariga ko'ra, kuchlanish o'zgarishi , va transformatorining ikkilamchi cho`lg`amidagi yuklamalar oshishi asosida hisobot yozing.
Tajriba ishini bajarish bo`yicha vazifa
Ekspriment o`tkazish asosida jadvalni to`ldiring.
|
| |
