Organizmlar va ularni o’rab turgan atrofidagi muhitda ro‘y beradigan xodisalarni kuzatish tasvirlash va tahlil qilish imkonini beradi. Bu metod fanning ilk rivojlanish davrida qo‘llanilgan. XVIII asrda bu metod yordamida biolog olimlar hayvonlar va o’simliklarni ta’riflash,tasvirlash va to’plagan materiallarini tartibga solish bilan shug’ullangan
|
Maxsus tashkil etilgan sharoitda turli organizmlar tuzilishi, hayot jarayonlarini o’rganish eksperimental metod orqali amalga oshiriladi. Bu metod organizmlar hatti harakati, tuzilishi xossalari mohiyatini tajribalar yordamida tadqiq qilish imkonini beradiG.Mendelning irsiylanish qonuniyatlarini o’rganishga bag’ishlangan ishlaritajriba usulini qo’llashning namunasidir. Zamonaviy asbob-uskunalarning paydo bo’lishi bu usuldan keng foydalanishga imkon berdi.Tirik tabiatdagi organizmlarda voqea–hodisalar, biologik tadqiqodlar olib boriladi.
|
Tirik tabiatdagi biror voqea hodisa yoki uning muhim jahatlari model tarzida qayta tiklab o‘rganishdan iborat. Tasvirli model matematik belgilarga aylantiriladi va ma’lum vaqtdan keyin unda qanday o‘zgarishlar ro‘y berishi mumkinligi elekron hisoblash mashinasi yordamida aniqlanadi. Bu metod orqali tabiatda kelgusida ro‘y beradigan voqea – hodisalarni oldindan bilish imkonini beradi.
|
Turli sistematik guruhlarning evolutsion jarayonda paydo bo’lishi takomillashishini dalillar yordamida tushunish va ularni avval mavjud bo’lgan dalillar bilan qiyoslash, organizmlarning paydo bo’lishi va rivojlanishi va ularning tuzilishi , funksiyalarining murakkablashib boorish qonuniyatlarini asoslab berish.Organizmlarni tarixiy jarayonda paydo bo‘lish qonuni-yatlarini o‘rganadi.
|
Hozirgi paytda turli sistematik guruhlar, tirik organizm jamoalari, organizmlar va ularning tarkibiy qismlaridagi o‘xshashlik va farqlarni taqqoslab o‘rganadi. Mazkur metoddan sistematika, morfologiya, anotomiy, paleontologiya, embriologiya fanlarida foydalanadi. Taqqoslash metodi yordamida hujayra nazariyasi, biogenetik qonun, irsiy o’zgaruvchanlik ning gomologik qatorlar qonuni kashf etilgan
XVIII asrdan boshlab keng qo’llanila boshlagan.
|