2-rasm Raqamli sinf afzalliklari
Raqamli sinflarda o'quvchilarga o'rganish tajribasini yaxshilashda yordam berish
uchun ta'lim dasturlari va veb-saytlar qo'llaniladi. Video taqdimotlar, elektron ta’lim
usullari, onlayn treninglar va boshqa raqamli yondashuvlar ta’lim-tarbiya jarayonida
tobora ko‘proq foydalanilmoqda. Talabalar endi internet resurslari va raqamli
sinfxonalardan foydalangan holda ko'plab mavzularni mustaqil o'rganishlari mumkin.
Raqamli texnologiyalar ta'limni turli yo'llar bilan yaxshilashga yordam beradigan
kuchli vosita bo'lib, o'qituvchilarga o'quv materiallarini ishlab chiqarishni
170
osonlashtiradi va odamlarga o'rganish va hamkorlik qilish uchun yangi usullarni taqdim
etadi. Shunday qilib, samarali ta'lim hamma uchun va hamma joyda mavjud bo'lishi
uchun ilg'or raqamli texnologiya imkoniyatlaridan foydalanish o'quv dizaynerlari va
pedagoglarga bog'liq bo'ladi. Texnologiya bolalarga sinfdan tashqarida ta'lim berishda
muhim rol o'ynashda davom etdi. Raqamli ta'lim ijodkorlikni rivojlantiradi va
o'quvchilarga muvaffaqiyat tuyg'usini beradi, an'anaviy usullardan tashqari fikrlash
orqali qo'shimcha o'rganishni rag'batlantiradi. Barcha davlatlar televidenie, radio,
onlayn va mobil platformalar kombinatsiyasidan foydalangan holda masofaviy ta'lim
texnologiyalarini o'zlashtira oldi, bu tahsinga sazovor. Bular axborotga oson kirishni,
axborotni oson saqlashni, axborotni saqlashni oshirishni va axborotni taqdim etishni
yaxshilashni ta’minlaydi; ta'lim yanada interaktiv bo'lib, bilim almashishni
osonlashtirdi va o'rganishga bo'lgan ishtiyoqni oshirdi. Bugungi texnologik o'sish bilan
o'qituvchilar smartfon va planshet kompyuterlar kabi turli xil gadjetlardan
foydalanishni o'rganishlari kerak. O'qituvchilar o'zlarining materiallari jonli, qiziqarli
va dolzarb bo'lishini ta'minlash uchun barcha mavjud onlayn resurslardan
foydalanishlari kerak. Texnologiyadan ta'lim maqsadlarida samarali foydalanilsa,
ta'lim yaxshilanadi va talabalarda qiziqish uyg'otadi. Elektron ta'lim tizimlarini
telefonlar va planshetlar kabi yangi aqlli qurilmalar bilan moslashtirish raqamli
ta'limdan foydalanish qulayligi va tezroq o'zlashtirilishining muhim elementi bo'ldi.
Animatsiya, o'yinlar yoki faqat o'yin-kulgi uchun mo'ljallangan sun'iy intellekt tizimlari
kabi maxsus o'quv mahsulotlari ham kiritilgan. Texnologiyani qo'llab-quvvatlaydigan
innovatsiyalar mavzular bo'yicha o'rganishni osonlashtirdi.
Shu bilan birga, ta’limda raqamli texnologiyalarning o’ziga xos muammolari
ham mavjud . Ta'lim texnologiyasi, ayniqsa, amalga oshirish va qo'llashda
qiyinchiliklardan xoli emas. Haddan tashqari ko’p foydalanilgan ekran vaqti,
o'qituvchilarning texnologiyadan foydalanish samaradorligi bilan bog'liq muammolar
ham ko'tariladi. O'qituvchilar onlayn ta'lim mazmunini yaratishi va sharhlashi,
talabalarni mavzuni turli tomonlardan tahlil qilishga undashi kerak.
Odamlar hayotda aloqa qilish orqali emas, balki raqamli qurilmalar orqali
muloqot qilish tobora ortib bormoqda. Bu osongina uzilish va izolyatsiya tuyg'usiga
olib kelishi mumkin. Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, hayotda aloqaning yo'qligi ko'plab
odamlarda ruhiy tushkunlik va boshqa ruhiy kasalliklarni keltirib chiqaradi. Va
shuningdek ta’lim sohasida o’qituvchi yoki professorlar o’quvchi, talabalarga mavzuni
171
to’liq tushuntirib berishda muammolarga duch kelishmoqda. Online ta’limda talabalar
o'zlarining ijtimoiy aloqalari tajribalarini o'rtoqlari va o'qituvchilari bilan almashtira
olmaydilar.O'quv inqirozining ba'zi sabablari ko’pchilkka ma'lum. Muhim omillardan
biri bu o'qitish sifatining pastligi. O'qituvchilar ko'pincha mavzu bo'yicha tajribaga ega
emaslar va kam ta'lim olishgan. Ba’zi malakali professorlar ko’p funksiyali dars o’tish
uchun mo’ljallangan qurilmalarni yaxshi tushunishmaydi va muammolarga duch
kelishadi va ya’na ba’zi yoshi kattaroq o’qituvchilarning sog’ligi ekran qarshisida ko’p
o’tirishga yo’l qo’ymaydi. Bunday muammolarga kundalik hayotda ko’p duch
kelishadi. Online ta’limga o’tish kam ta'minlangan uylarda bolalar uchun mavjud
bo'lmagan uyda apparat va ulanishni talab qiladi. Ba'zi talabalar ushbu onlayn ta'lim
natijasida qiyinchiliklarga duch kelishmoqda. Ba'zi talabalar kam ta'minlangan
oilalardan bo'lib, uylarida mobil telefonlari yo'q va bu o’quv muassasalarida
qiyinchiliklarga duch kelishlariga sabab bo’ladi. Millionlab yoshlar uyda Internetga
kirish imkoniga ega emaslar va bu ayrim talabalarning o’qishdan qolib ketishlariga
sabab bo’ladi. Ba’zi 15 yoshgacha bo'lgan o'quvchilar esa ushbu murakkab
texnologiyani erta egallashadi, lekin ular ko'rish qobiliyati va bel og'rig'i bilan
kurashadilar. O'qituvchilar ham qiyinchiliklarga duch kelishmoqda, chunki ba'zilari
raqamli texnologiyalardan mutlaqo tajribasiz. Nazariy fanlardan ko'ra ko'proq amaliy
fanlarni o'rganadigan kollej talabalari ham xuddi shunday qiyinchiliklarga duch
kelishadi, chunki onlayn dasturlarda amaliy bilimlarga erishib bo'lmaydi. Tegishli
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, internet/mobil tarmoq ulanishi, o‘quv
resurslari va o‘qituvchilar malakasini oshirishsiz talabalar masofaviy ta’limda qatnasha
olmaydi. Resurslar kam bo'lgan joylardan, izolyatsiya qilingan qishloq joylardan va
kam ta'minlangan uy xo'jaliklaridan kelgan talabalar ko'proq ortda qolishadi.
Bu muammolarni bartaraf qilish uchun avvalo mamlakatda raqamli
texnologiyalar ishlab chiqarilishi, davlatda eng so’nggi modeldagi raqamli qurilmalar
importi ko’paytrilishi, rivojlanayotgan davlatlar bu borada rivojlangan davlatlar bilan
muzokaralar olib borishlari muammoga yechim bo’la olishi mumkin.
Bizning hayotimizning har bir sohasi, boshqalar bilan aloqamiz, ish faoliyatimiz
va o'qish jarayonimiz dastlabki raqamli texnologiyalardan foydalanishga muhtoj.
Raqamli texnologiyalar ishlab chiqarish va samaradorlikni oshirish bilan birga
ifloslanish va chiqindilarni kamaytirish yoki yo'q qilishga intiladi va bu bilan birga
ta’lim tizimiga ham katta ta’sirini o’tkazadi. Raqamli texnologiyalar talabalarga o'z
172
kompyuterlari qulayligidan dunyoni his qilish va uzoq joylarga borish imkonini beradi.
Video konferentsiya tizimlari mavzu bo'yicha mutaxassisni qayerda bo'lishidan qat'iy
nazar, yuzma-yuz olib kelishni osonlashtiradi. Onlayn so'rovlar va boshqa raqamli
texnologiyalar barcha talabalarni, odatda sinfda qo'llarini ko'tarmaydiga bolalarni jalb
qiladi. Maktablar bizning jamiyatimizda muhim rol o'ynaydi va ularning yopilishi
ko'plab oilalar va bolalarning psixologik farovonligi uchun katta oqibatlarga olib
keladi. Raqamli texnologiyalar bu qiyinchilikni osonlikcha yengishi mumkin. Onlayn
ta'lim talabalarga o'z tezligida o'rganish, videolarni to'xtatib turish va qayta ko'rish va
kurs mazmunini mustaqil ravishda o'rganish imkonini beradi. Viktorinalar ta'lim
texnologiyasiga yordam berishi mumkin bo'lgan yana bir faol o'rganish strategiyasidir.
Talabalar sinfda birgalikda loyiha ustida ishlashni boshlashlari va ijtimoiy tarmoqlar,
interfaol doskalar va boshqa texnologiyalardan foydalangan holda ravon hamkorlik
qilishlari, muloqot qilishlari va bir-birlari bilan fikr almashishlari mumkin.
Texnologiya talabalarga turli qiziqish sohalari bo’yicha muhokamalarga qo'shilish va
mavzu bo'yicha har qanday qiyinchilik yoki savollarga darhol javob olish imkonini
beradi. O'z-o'zidan o'rganish va individual tafovutlar tufayli talabalar deyarli har doim
o'z ishlarini turli vaqtlarda yakunlaydilar.Bunday vaziyatda, talabalar e'tiborini saqlash
uchun ularga o'quv filmlari, kursga asoslangan o'yinlar yoki interaktiv o'quv
vositalaridan foydalanish imkoniyatini beriladi. Natijada, tezroq o'qiydigan talabalar
endi o'qishni davom ettirishdan oldin barcha hamkasblari tugashini kutishlari shart
emas, sekinroq o'quvchilar esa o'z ishlarini tezda bajarishga vasvasaga solinmaydi.
Xulosa.
Elektron ta'limning afzalliklari va kamchiklari ko’p. Elektron ta'limning eng aniq
afzalliklaridan biri shundaki, siz vaqtni tejashingiz mumkin. O'qituvchining takroriy,
ko'p vaqt talab qiladigan vazifalar sonini kamaytirishning eng samarali yo'li darsda
texnologiyadan foydalanishdir. Ta'lim texnologiyalari ilovalari davomatni kuzatish va
ishlash monitoringi kabi kundalik operatsiyalarni avtomatlashtirish yoki qisman
avtomatlashtirish orqali ko'p vaqt va energiyani tejash imkonini beradi. Raqamli
texnologiyalar talabalarga texnologiyadan mas'uliyatli va strategik foydalanishni
o'rgatadi va bu ularga qaror qabul qilishda va o'z-o'zini intizomni rivojlantirishda
yordam beradi.
| 