Ta’limda sun’iy intellekt d. N. Mamatov, Yangi asr universiteti prorektori, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor

Download 19,17 Kb.
bet	2/2
Sana	12.06.2024
Hajmi	19,17 Kb.
	#262966

1 2

Bog'liq
AI

Foydalanilgan adabiyotlar

Ta’limda SIning afzalliklari

Sun’iy intellekt nisbatan yangi texnologiya bo’lsa-da, u allaqachon ta’limda mazmunli o’zgaruvchan usullar bilan joriy etilmoqda. Ta’limda SIning o’nta afzalliklari:

SI taʼlimni shaxsiylashtiradi
SI talabaning akademik tarixini o’qishi va ma’lumotlar namunalari asosida tanlangan tarkibni taqdim etishi mumkin.
SI o’qituvchilar va ma’murlar uchun vazifalarni avtomatlashtiradi.
Maktab rollari bo’yicha o’qituvchilar qimmatli vaqtni tejash uchun topshiriqlarni joylashtirish, elektron pochta xabarlarini jo’natish, talabalarning mahoratini o’lchash va tendentsiyalarni tahlil qilish kabi ma’muriy vazifalarni yuklashlari mumkin.
SI aqlli ta’lim mazmunini taklif qiladi
O’qituvchilar va talabalar SIdan qiziqarli va ma’lumot beruvchi kontent yaratishni so’rashdan foyda olishlari mumkin. O’qituvchilar butun dars rejalarini odatda yangi o’quv mavzuni yaratishga ketadigan vaqtdan ancha qisqa vaqt ichida yaratishi mumkin.
SI ta’limda tenglikni ta’minlayddi.
Talaba dunyoning qayerida bo’lishidan qat’i nazar, ular yuqori sifatli ta’lim olishlari va hatto uni tarjima qilishlari mumkin, bu esa ta’lim tengligini oshiradi. Ko’rish yoki eshitish qobiliyatiga ega bo’lgan shaxslar kontentni yanada qulayroq formatga o’zgartirish uchun sun’iy intellektga asoslangan konversiya vositalaridan foydalanishlari mumkin.

SI ta’limdagi ko’nikmalar bo’shliqlarini yopishga yordam beradi

SI yordamida talabalar o’qituvchisidan qo’shimcha amaliy materiallar yaratishni so’ramasdan turib, o’z ustida ishlashlari mumkin.

SI talabalar uchun ma’lumotlarga asoslangan fikr-mulohazalarni taklif qiladi

SIning ma’lumotlarga asoslangan qayta aloqa tizimi o’qituvchilar, oilalar va talabalar o’rtasida shaffof muloqot qilish imkonini beradi. U talabalar qoniqishini oshirishi, tarafkashlikni kamaytirishi yoki yo’q qilishi va qaysi talabalar hali kontent standartlariga javob bermayotganini aniqlashi mumkin.

SI o’qituvchilarga yordamchi

O’qituvchilarni SI ga almashtirib bo’lmaydi va ta’lim uchun SI bu qo’shimcha hamkordir. SI talabalarga repetitorlik qilishda yordam berishi yoki o’qituvchilarning kuzatuvlari asosida o’qituvchilarga yardam taklif qilishi mumkin.

SI 24/7 repetitorlikni taklif qiladi

Maktablarda sun’iy intellektning eng mashhur qo’llanilishi bu «o’quv do’stlari» yoki «repetitor botlari». SI maslahatchi bo’lmagan talabalarga yordam berishi mumkin. Chatbotlar o’tmishdagiga qaraganda ancha murakkab. Ular talabalarning savollariga javob berishlari, javoblarni aniqligi uchun tahlil qilishlari va hatto o’tmishdagi faoliyati to’g’risidagi individual ma’lumotlari asosida yaxshilanishlarni taklif qilishlari mumkin.

SI ta’limni baholashning yaxlitligini taklif qiladi

Ta’lim uchun sun’iy intellekt talabalarni shubhali xatti-harakatlardan himoya qilish uchun veb-brauzerdan foydalanishni o’rganish va ularning kamerasi va mikrofoniga kirish kabi onlayn baholashlarni o’tkazish vaqtida kuzatishi mumkin. U tezda o’qituvchilar yoki proktorlarni muammolar haqida xabardor qilishi va individual talabalar bilan kuzatilgan tendentsiyalar haqidagi ma’lumotlarni almashishi mumkin.
Ta’limda sun’iy intellekt atrofidagi qiyinchiliklar va tashvishlar
Ta’limda SI ko’plab afzalliklarni taqdim etsa-da, SIdan mas’uliyatli foydalanish mumkin bo’ladi.
Maxfiylik – hattoki eng yaxshi kiberxavfsizlik amaliyotlariga rioya qilish ham kiberhujumdan toʻliq himoyalanishni kafolatlamaydi. SI mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalar SI texnologiyasi tomonidan qayta ishlangan ma’lumotlar va kontentdan to’g’ri foydalanishni ta’minlash uchun sanoat xavfsizligi standartlariga javob berishi kerak.
Xususiylik - SI dunyoning istalgan nuqtasiga o’quv mazmunini olib kelishi mumkin bo’lsa-da, foydalanuvchi ushbu vosita bilan ishlash uchun Internetga kirishi kerak. Bu allaqachon resurslarga ega bo’lmagan jamoalarga qo’shimcha yuk olib keladi va ularni yanada ortda qoldirishi mumkin.
O’qitish rollari - SI hech qanday tarzda inson o’qituvchilarining o’rnini bosa olmasa-da, biz hozir tushunganimizdek o’qituvchining rolini o’zgartiradi. SIga asoslangan sinfda o’qitish qanday ko’rinishga ega bo’lishi haqida ba’zi xavotirlar mavjud.
Etika - Algoritmik tarafkashlik kabi SIdan axloqiy foydalanish tashvish tug’diradi. Bu algoritm mashinani o’rganish jarayonida noto’g’ri taxminlar tufayli tizimli ravishda noto’g’ri bo’lgan natijalarni ishlab chiqarganda sodir bo’ladi.
SI qanday qilib o’rganishni shaxsiylashtiradi?
Sun’iy intellekt o’rganishni o’qituvchilarga o’xshash tarzda shaxsiylashtiradi: ta’lim mazmuni va tajribalarini individual talabalar ehtiyojlari va afzalliklarini qondirish uchun moslashtirish orqali.
SI buni amalga oshirishning bir necha usullari.
Moslashuvchan ta’lim va SI
SI tizimlari talabaning o’tmishdagi akademik samaradorligi va o’rganish uslubini baholash uchun ma’lumotlar tahlili va mashinani o’rganishdan foydalanadi. Ushbu ma’lumotlarga asoslanib, tizim topshiriqlarning qiyinchilik darajasini sozlashi va mazmunni talabaning hozirgi mahorat darajasiga moslashtirishi mumkin. Agar talaba ma’lum bir sohada muvaffaqiyat qozonsa, tizim yanada qiyinroq materiallarni taqdim etishi mumkin.
Shaxsiylashtirilgan kontent yaratish va SI
SI testlar, kartalar va hatto talabaning kuchli va zSIf tomonlariga moslashtirilgan to’liq darslar kabi maxsus o’quv materiallarini yaratishi mumkin. Bu shaxsiylashtirish talabalar diqqatini eng ko’p yordamga muhtoj bo’lgan mavzularga qaratishini ta’minlaydi va ularning ta’lim samaradorligini oshiradi.

SI va interaktiv tajribalar

Virtual haqiqat va oʻyinlashtirish kabi sunʼiy intellektga asoslangan interaktiv vositalar oʻquvchilarni yanada moslashtirilgan va dinamik tarzda jalb qiladi. Ushbu tajribalar talabaning taraqqiyoti va afzalliklariga moslashib, yanada chuqurroq va qiziqarli o’rganish muhitini yaratadi.

Ma’lumotlar tahlili, bashoratli tahlillar va SI

Sun’iy intellekt talabalarning o’rganish tasavvurlari va taraqqiyoti haqida tushunchaga ega bo’lish uchun katta hajmdagi ma’lumotlarni tezda tahlil qilishi mumkin. Ushbu tahlil o’qituvchilarga talabaning kurashayotganini yoki mukammalligini ko’rganlarida qo’shimcha yordam yoki qo’shimcha qiyinchiliklarni ko’rsatish orqali kerak bo’lganda aralashish imkonini beradi. Bashoratli tahlil shuningdek, talabaning kelajakdagi faoliyatini bashorat qilishi va o’qituvchilarga o’z vaqtida va faol choralar ko’rishga yordam berishi mumkin.
Bugungi kunda ta’limda sun’iy intellektning haqiqiy qo’llanilishi
Tarjima va til o’rganish uchun sun’iy intellekt
SI-tarjima vositalari til to’siqlarini yo’q qiladi. Ba’zi ilovalar talabalarning kuchli, zSIf tomonlari va o’rganish haqidagi ma’lumotlarni to’plash orqali o’z foydalanuvchilari uchun til o’rganishni shaxsiylashtirish uchun SI algoritmlaridan foydalanadi, shunda SI tizimi darslar va mashqlarni mos ravishda moslashtira oladi. Misol uchun, agar foydalanuvchi fe’llarni to’g’ri zamonga bog’lashda qiynalsa, SI ko’proq amaliyot mashqlarini ishlab chiqishi va maqsadli fikr-mulohazalar va takliflar berishi mumkin.
Endi ko’plab onlayn kurslar bepul bo’lib, talabalar tarkibni o’zlari xohlagan tilga tarjima qilish uchun sun’iy intellektdan foydalanishlari mumkin. Agar kimdir platforma orqali non pishirish darsiga qatnashmoqchi bo’lsa, u sun’iy intellekt yordamida yo’riqnomani ingliz tilidan boshqa tillarga tarjima qilishi mumkin.

Yozish va SI

SI yozuvchilarga yozish qobiliyatlarini yaxshilashga yordam berish uchun grammatika va uslublar bo’yicha ko’rsatmalar berishi mumkin. Agar siz Grammarly-dan foydalangan bo’lsangiz, siz qisqa vaqt ichida yuqori sifatli kontent yozishga yordam beradigan SI vositasidan foydalangansiz. SI, shuningdek, insholardagi plagiatni aniqlashi, yozma topshiriqlarni baholash uchun rubrikkalarni ob’ektiv ravishda qo’llashi va talabalarning so’z boyligini shakllantirishi mumkin.
SI va o’qitish
SI dars rejalarini ishlab chiqishi, topshiriqlar va baholash materiallarini yaratishi va hattoki o’qituvchilarga ota-onalar bilan muloqot qilishda yordam berishi mumkin. Shuningdek, u o’qituvchilarga o’z talabalari nimaga qiziqishini yaxshiroq tushunishga yordam beradigan ma’lumotlarni to’plashda yordam beradi va ularga qiziqarli darslarni loyihalashni osonlashtiradi. Ba’zi sun’iy intellektga asoslangan platformalar o’qituvchilar uchun interaktiv slaydlar yaratishi mumkin, so’rovlar, ochiq savollar va hatto rasm chizish vositasini qo’shishi mumkin. Bu o’qituvchilarning qimmatli vaqtini tejaydi.
Repetitorlik va SI
O’qituvchi o’z talabalarining har biriga yetarlicha e’tibor berishi qiyin. Yaxshiyamki, SI bu sohada juda qobiliyatli va talabalarga aniq yordam berishi mumkin. Virtual repetitorlar talabalarga diqqatini eng ko’p yordamga muhtoj bo’lgan mavzularga yo’naltirishlari va real vaqtda fikr-mulohazalarini taqdim etishlari va tabiiy tilda yordam berishlari mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar

Download 19,17 Kb.

1 2

Download 19,17 Kb.