|
Tarmaq qawipsizligi
|
| bet | 1/8 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 154,5 Kb. | | #244325 |
Bog'liq Joba
Joba :
Programmalıq hám apparat támiynatı qawipsizligi. Tarmaqlar hám tarmaqlararo informaciyalardı qorǵaw usılları hám quralları
Tarmaq qawipsizligi
Kiber qawipsizlik hám tarmaq qawipsizligi ortasındaǵı parq
Juwmaqlaw
Paydalanilg’an adebiyatlar
Programmalıq hám apparat támiynatı qawipsizligi. Tarmaqlar hám tarmaqlararo informaciyalardı qorǵaw usılları hám quralları.
Mámleketimiz siyasatınıń ústin turatuǵın baǵdarlarına kiritilgen kompyuter hám informaciya texnologiyaları, telekomunikatsiya, maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaqları, Internet xızmetlerinen paydalanıw rawajlanıp atır hám modernizaciyalashmoqda. Jámiyetimizdiń barlıq tarawlarına kúndelik turmısımızdıńǵa zamanagóy informaciya texnologiyaların keń engiziw keleshektegi maqsetlerimizge erisiwdi támiyinleydi. Hár bir tarawdıń iskerliginde Internet tarmaǵından paydalanıw jumıs ónimliligin asırıp atır.
Áyne tarmaqtan paydalanǵan halda operativ maǵlıwmat almaslaw waqıttan jutıw imkaniyatın beredi. Atap aytqanda, jurtımızda Elektron húkimet sisteması qáliplestiriliwi jáne onıń zamirida mámleket basqarıw shólkemleri hám de xalıq ortasındaǵı óz-ara baylanıstıń bekkemleniwin shólkemlestiriw tarmaqtan paydalanǵan halda ámelge asadı. Tarmaqtan nátiyjeli paydalanıw demokratiyalıq informaciyalasqan jámiyeti qáliplestiriwdi támiyinleydi. Bunday jámiyette, informaciya almasinuv tezligi ósedi, informaciyalardı jıynaw, saqlaw, qayta islew hám olardan paydalanıw boyınsha operativ nátiyjege iye bólinedi.
Biraq tarmaqqa nızamǵa qarsı kirisiw, informaciyalardan paydalanıw hám ózgertiw, joytıw sıyaqlı máselelerden qorǵaw aktual másele bolıp qaldı. Jumıs iskerligin tarmaq menen baylanıstırǵan kárxana, shólkemler hám de mámleket keńseleri maǵlıwmat almaslaw ushın tarmaqqa baylanısıwınan aldın tarmaq qawipsizligine saldamlı itibar qara -tisi kerek. Tarmaq qawipsizligi uzatılıp atırǵan, saqlanıp atırǵan hám qayta islenip atırǵan informaciyanı isenimli sistemalı tárzde támiyinlew maqsetinde túrli qurallar hám usıllardı qóllaw, sharalardı kóriw hám ilajlardı ámelge asırıw arqalı ámelge asıriladı. Tarmaq xavsizligini támiyinlew maqsetinde qollanılǵan qural qawip-xaterdi demde anıqlawı hám oǵan salıstırǵanda qarsı ilaj kóriwi kerek. Tarmaq qawipsizligine abaylardıń kóp túrleri bar, biraq olar bir neshe taypalarǵa bólinedi:
informaciyanı uzatıw processinde hújim qılıw arqalı, esitiw hám ózgertiw (Eavesdropping);
xizmet kórsetiwden waz keshiw;
(Denial-of-service) portlardı tekseriw (Port scanning).
Informaciyanı uzatıw processinde, esitiw hám ózgertiw hújimi menen telefon baylanıs liniyalari, internet arqalı operativ xabar almaslaw, videokonferensiya hám faks posılkaları arqalı ámelge asırilatuǵın informaciya almasinuvida paydalanıwshılarǵa sezdirmagan jaǵdayda informaciyalardı tıńlaw, ózgertiw hám de to'sib qoyıw múmkin. Bir qansha tarmaqtı analizleytuǵın protokollar arqalı bul hújimdi ámelge asırıw múmkin. Hújimdi ámelge asırıwshı programmalıq támiynatlar arqalı CODEC (video yamasa dawıslı analog signaldı cifrlı signalǵa aylantırıp beriw hám kerisinshe) standartı daǵı cifrlı dawıstı ańsatlıq penen joqarı sapalı, biraq úlken kólemdi iyeleytuǵın dawıslı fayllar (WAV) ga aylantırıp beredi. Ádetde bul hújimdiń ámelge asırilish procesi paydalanıwshına ulıwma sezilmaydi. Sistema artıqsha zorıǵıwlarsız hám shawqımsız belgilengen ámellerdi atqaraveradi. Informaciyanıń kelileniwi haqqında ulıwma shubha tuwılmaydı. Tek ǵana aldınan bul abay haqqında maǵlıwmatqa iye bolǵan hám jiberilip atırǵan informaciyanıń óz ma`nisin saqlap qalıwın qáleytuǵınlar arnawlı tarmaq xafvsizlik ilajların qóllaw nátiyjesinde qorǵawlanǵan tarmaq arqalı maǵlıwmat almaslaw múmkinshiligine iye boladılar. Tarmaq arqalı maǵlıwmat almaslaw dawamında jiberilip atırǵan informaciyanı esitiw hám ózgertiwge qarsı bir neshe nátiyjeli nátiyje beretuǵın texnologiyalar ámeldegi:
|
| |
