3. fan va fanlararo bog‘liqlik
Dars mobaynida talaba bir qancha fanlarga asoslanadi: anatomiya, gistologiya, embriologiya va tsitologiya, biologiya, normal fiziologiya, bioximiya, patologik anatomiya, patologik fiziologiya, topografik anatomiya va operativ xirurgiya, propedevtika ichki kasalliklar, tuberkulyoz, onkologiya, rentgenologiya va tibbiyot radiologiya, fizioterapiya, endokrinologiya, fakultet terapiya, fanlaridan olingan bilimlarUAShvrachiga qo’l keladi.
4. Darsning tarkibi
4.1. Nazariy kism: Darsning amaliy va nazariy qismida, taxminiy qo’yilgan tashxisni ketma-ket ko’rib chiqiladi, differensial diagnostikasini, xavfli kasalliklarni, imitator kasalligini, psixik buzilishlarni va simulyatsiyani.
UASh AMALIYoTIDA DIFFERYeNSIAL DIAGNOSTIKA
Xozirgi kunda shifokor uzining professional faoltyatidaklinik diagnoz kuyishda uch vaziyatda progressiv metodikaga tayanadi:
Sindromal diagnostikaga
Diagnostik algoritmga
Optimal maqsadga qaratilgan diagnostika.
klinik sindrom bu nima? V.A.Germanova aniklashicha ,malum bir vakt orasida aniklangan, va sabab oqibatlari , moxiyati, patogenitik bog’lik bo’lmagan klinik simptomlar guruxi,.
birinchidan, fakat etakchi sindromni xosil kiladigan simptomlar va atrofdagi kasalliklar,(sindromal yondashuv);
ikkinchidan, barcha asosiy mayda belgilar ustida xam ishonchli diagnostika utkazish, mayda tekshiruvlarni xam belgilash (optimalnoy maqsadga karatilgan diagnostika);
uchinchidan,yaxshi instruksii bilan bor bulgan simptomlaryordamida kasalliklarda chuqur o’ylangan operatsiyani bajarish, xar bir etapda o’xshash kasalliklar bilan differensial diagnostika qilish talab etiladi , oxirgi etapda yakuniy diagnozga o’tiladi (diagnostik algoritm).
Amaliyotda simptom aniklanadi, va o’xshash kasalliklardan ajratib tashxis qo’yiladi.
differensial diagnostikani umumiy sxemasida beshta savol kiradi bu savollarga vrach javob beradi, va bemor shikoyatlariga solishtiradi:
extimoli katta sabab (taxmin kilingan diagnozga)
anchagina xavfli kasalliklar
taxminiy diagnozni asosi
shikoyatlar sababi ayyor kasalliklardan biri emasmi?
ruxiy buzilishlar va simulyatsiya bo‘lishi mumkinmi?
Vrach uzining amaliyotida, xar doim rad qilish kerak ko’p tarqalgan kasalliklarni , xardoim unga zarur kam uchraydigan kasalliklarni bilish va xavfli kasalliklarni, : yomon sifatli yangi xosilani, meningoensefalit, sepsis, infeksion endokardit, VICh-infeksiya, infarkt miokard, nestabilnaya stenokardiya, aritmi, bronxialnaya astma, psixikkasalliklarni va bosh-miya travmalarini.
Qachonki diagnostik xatolar shifokorlarning mayda simptomlarga etibor bermaganda kuzatiladi. Siydik yo’llari infeksiyasi diagnostikasida. diqqat bilan tekshirish talab etiladi .U yuzaga kelishi mumkin bolalarda – genezi nomalum bo’lgan lixoradka ,xomiladorlarda – belda og’riq bilan, qariyalarda – xolsizlik . Kasallarda bu kasalliklar ko’plab klinik simptomlar bilan bazida klinik simptomsiz kelishi mumkin, bu xolatlar -imitator kasalligi yoki simulyatsiya deb ataladi. Quyidagi yettita kasalliklarni simuliyatsiyasini diagnostika qilish kiyin:
Depressiya
Qandli diabet
Dorilarning kushimcha tasirini va intoksikatsiyani
Anemiya
Qalqonsimon kasalliklarini
Umurtqa kasalliklarini
Siydik yo’llari infeksiyasini
Qolganlar imitator kasaliklar «Spravochnik vracha obщey praktiki», Dj.Merta, 1998 god, str.111. keltirilgan.
Shifokor amaliyotida nozik xisli psixolog bo’lish kerak. Ko’pincha aniqlanmagan muommolar , shifokorning ustalik bilan olib borilgan muomilasidan so’ng aniqlanadi, shifokor umumiy amaliyotida oila bilan tug’ri munosabatni aniqlay olishi zarur, xavotirli xolatlarda o’zini tuta olishni bilib olishi zarur
Ilova №4 Klinik amaliyotda psixoijtimoiy savollarning integratsiyasi.
Uinn(2003) haqiqatdan ham jahon sog‘liqni saqlashda umumiy fan mutaxassislari va izlanuvchilar uchun o‘zlarining chuqur resurslaridan foydalanish murakkab muammolardan biri hisoblanadi. Bilim, munosabat, ishonchlilik, emotsiya, xulq-atvor,aloqa va ijtimoiy-ekologik faktorlar kasallikni aniqlash va davolashga ta’sir ko‘rsatadi. Shifokorlarning qobiliyati kasallanishni kamaytirish va salomatlikni mutahkamlash o‘zaro murakkab munosabatda samarali ishtirokiga bog‘liq bo‘ladi. Bu murakkab vazifa hozirgi kunda har bir patsiyentning bio-psixo ma’lumotlarining yetarlicha to‘planishiga va to‘plangan ma’lumotlarning integratsiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Har bir ziyrak shifokor barcha patsiyentlarga individual tarzda chegaralangan vaqt ichida muhim psixoijtimoiy savollarga javob olishi va ularni baholashi lozim. 10-15 daqiqada barcha psixoijtimoiy faktorlarga mos baholash amaliyotsiz baholash hisoblanadi. Barcha patsiyentlar bilan suhbat davomida vaziyatga mos aniq konkret savollar asosda ma’lumot to‘planadi. Shifokor bemorlarni to‘liq psixologik xususiyatlarni baholay olmaydi.Shuning uchun shifokor bemor bilan ishlaganda eng muhim muammolarni bartaraf etishi, keyingi muammolarni esa asta-sekin yechimini topishi kerak. Masalan, uydagi zo‘ravonlik holati, bunda shoshilinch tarzda bemorning xavsizligini ta’minlash kerak.Keyinchalik esa, undagi stress holatini va uning natijasida kelib chiqqan holatlarni yechimini topish kerak. Har bir shifokor bemorning birinchi darajali shikoyatlari masalan: ko‘krakda og‘riq, buning bemorning yoshiga mosligi, jinsi, oilaviy anamnezi, bemor kasallik tarixiga e’tibor berish lozim.
GALYeRYeYa BO’YIChA «TUR USULINI» QO’LLANILIShI
Maqsad: berilgan muammo bo‘yicha talabalarni mallumotlarni kritik baxolashga o‘rgatish. Bunda talabalarga fikrlash uchun vakt beriladi so‘ngra 2, 3, 4, 8, kichik guruxlarda muxokama o‘tkazish boshlanadi , qachonki o‘yinda barcha gurux ishtirok etmaguncha bu usul xar bir talabaga o‘z nuqtai nazarini aytib bera olish qobiliyatini beradi. O’qituvchi talabalarga konkret vazifa beradi. O’qituvchi talabalarga gurux tuzib olishini aytadi.
So‘ngra esa xar bir gurux yechgan masalani almashishi aytiladi.
|
