fan va fanlararo bog‘liqlik

Xozirgi kunda shifokor uzining professional faoltyatidaklinik diagnoz kuyishda uch vaziyatda progressiv metodikaga tayanadi:

• 
  Sindromal diagnostikaga
  
• 
  Diagnostik algoritmga
  
• 
  Optimal maqsadga qaratilgan diagnostika.
  

• 
  birinchidan, fakat etakchi sindromni xosil kiladigan simptomlar va atrofdagi kasalliklar,(sindromal yondashuv);
  
• 
  ikkinchidan, barcha asosiy mayda belgilar ustida xam ishonchli diagnostika utkazish, mayda tekshiruvlarni xam belgilash (optimalnoy maqsadga karatilgan diagnostika);
  
• 
  uchinchidan,yaxshi instruksii bilan bor bulgan simptomlaryordamida kasalliklarda chuqur o’ylangan operatsiyani bajarish, xar bir etapda o’xshash kasalliklar bilan differensial diagnostika qilish talab etiladi , oxirgi etapda yakuniy diagnozga o’tiladi (diagnostik algoritm).
  

differensial diagnostikani umumiy sxemasida beshta savol kiradi bu savollarga vrach javob beradi, va bemor shikoyatlariga solishtiradi:

• 
  extimoli katta sabab (taxmin kilingan diagnozga)
  
• 
  anchagina xavfli kasalliklar
  
• 
  taxminiy diagnozni asosi
  
• 
  shikoyatlar sababi ayyor kasalliklardan biri emasmi?
  
• 
  ruxiy buzilishlar va simulyatsiya bo‘lishi mumkinmi?
  

Qachonki diagnostik xatolar shifokorlarning mayda simptomlarga etibor bermaganda kuzatiladi. Siydik yo’llari infeksiyasi diagnostikasida. diqqat bilan tekshirish talab etiladi .U yuzaga kelishi mumkin bolalarda – genezi nomalum bo’lgan lixoradka ,xomiladorlarda – belda og’riq bilan, qariyalarda – xolsizlik . Kasallarda bu kasalliklar ko’plab klinik simptomlar bilan bazida klinik simptomsiz kelishi mumkin, bu xolatlar -imitator kasalligi yoki simulyatsiya deb ataladi. Quyidagi yettita kasalliklarni simuliyatsiyasini diagnostika qilish kiyin:

1. 
   Depressiya
   
2. 
   Qandli diabet
   
3. 
   Dorilarning kushimcha tasirini va intoksikatsiyani
   
4. 
   Anemiya
   
5. 
   Qalqonsimon kasalliklarini
   
6. 
   Umurtqa kasalliklarini
   
7. 
   Siydik yo’llari infeksiyasini
   

Shifokor amaliyotida nozik xisli psixolog bo’lish kerak. Ko’pincha aniqlanmagan muommolar , shifokorning ustalik bilan olib borilgan muomilasidan so’ng aniqlanadi, shifokor umumiy amaliyotida oila bilan tug’ri munosabatni aniqlay olishi zarur, xavotirli xolatlarda o’zini tuta olishni bilib olishi zarur

Uinn(2003) haqiqatdan ham jahon sog‘liqni saqlashda umumiy fan mutaxassislari va izlanuvchilar uchun o‘zlarining chuqur resurslaridan foydalanish murakkab muammolardan biri hisoblanadi. Bilim, munosabat, ishonchlilik, emotsiya, xulq-atvor,aloqa va ijtimoiy-ekologik faktorlar kasallikni aniqlash va davolashga ta’sir ko‘rsatadi. Shifokorlarning qobiliyati kasallanishni kamaytirish va salomatlikni mutahkamlash o‘zaro murakkab munosabatda samarali ishtirokiga bog‘liq bo‘ladi. Bu murakkab vazifa hozirgi kunda har bir patsiyentning bio-psixo ma’lumotlarining yetarlicha to‘planishiga va to‘plangan ma’lumotlarning integratsiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Har bir ziyrak shifokor barcha patsiyentlarga individual tarzda chegaralangan vaqt ichida muhim psixoijtimoiy savollarga javob olishi va ularni baholashi lozim. 10-15 daqiqada barcha psixoijtimoiy faktorlarga mos baholash amaliyotsiz baholash hisoblanadi. Barcha patsiyentlar bilan suhbat davomida vaziyatga mos aniq konkret savollar asosda ma’lumot to‘planadi. Shifokor bemorlarni to‘liq psixologik xususiyatlarni baholay olmaydi.Shuning uchun shifokor bemor bilan ishlaganda eng muhim muammolarni bartaraf etishi, keyingi muammolarni esa asta-sekin yechimini topishi kerak. Masalan, uydagi zo‘ravonlik holati, bunda shoshilinch tarzda bemorning xavsizligini ta’minlash kerak.Keyinchalik esa, undagi stress holatini va uning natijasida kelib chiqqan holatlarni yechimini topish kerak. Har bir shifokor bemorning birinchi darajali shikoyatlari masalan: ko‘krakda og‘riq, buning bemorning yoshiga mosligi, jinsi, oilaviy anamnezi, bemor kasallik tarixiga e’tibor berish lozim.

GALYeRYeYa BO’YIChA «TUR USULINI» QO’LLANILIShI
Maqsad: berilgan muammo bo‘yicha talabalarni mallumotlarni kritik baxolashga o‘rgatish. Bunda talabalarga fikrlash uchun vakt beriladi so‘ngra 2, 3, 4, 8, kichik guruxlarda muxokama o‘tkazish boshlanadi , qachonki o‘yinda barcha gurux ishtirok etmaguncha bu usul xar bir talabaga o‘z nuqtai nazarini aytib bera olish qobiliyatini beradi. O’qituvchi talabalarga konkret vazifa beradi. O’qituvchi talabalarga gurux tuzib olishini aytadi.

So‘ngra esa xar bir gurux yechgan masalani almashishi aytiladi.