International Conference on Developments in Education
Hosted from Toronto, Canada
https:
econferencezone.org
10
th
July 2022
51
AVTOMOBIL YO’LLARINI KO’KALAMZORLASHTIRISHDA SUG’ORISH TIZIMINI
TASHKIL ETISH
Tursunboev Farruh Abdusalim o’g’li
Assistent, Toshkent Davlat Transport unversiteti
Usmonov Samariddinxon Sultonovich
Magistr, Toshkent Davlat Transport unversiteti
Annotatsiya
Maqolada hozirgi kundagi avtomobil yo’llarini ko’kalamzorlashtirshda
tomchilash tizimini joriy
qilish va shu bilan bir qatorda suvni tejash, ko’chatlarni qisqa vaqt davomida rivojlanish bosqichini
jadallashtirish ko’zda tutilgan.
Аннотация: В статье описаны современные автомобильные дороги. Внедрение капельных
систем в озеленение, а также экономия воды ускоряет развитие сеянцев в короткие сроки.
Annotation:
The article describes modern roads.The introduction
of drip systems in landscaping, as well as
water saving, accelerates the development of seedlings in a short time.
Kalit so’zlar: Tizim, resurs, sug’orish, sug’orish usuli, sug’orishning
afzalliklari, namlik nazorati.
Ключевые слова: Система, ресурс, орошение, способ орошения, преимущества орошения,
регулирование влажности.
Keywords: System, resource,
irrigation, irrigation method,
irrigation advantages, moisture
regulation.
Global isish tufayli tog‘li hududlarda muzliklarning yerishi, ular hajmining kamayishi yaqin 20 yilda
daryolar oqimi, hususan, Amudaryo hamda qisman Sirdaryo va Zarafshonga quyiladigan suvlarning
25-30% ga qisqarishi mumkin bo‘lib, mintaqaga jiddiy muammolar tug‘dirishi, qurg‘oqchil yillarda
Amudaryoning quyi qismida suv minyeralizatsiyasining o‘rtacha yillik miqdori 1,5 martaga ortishi
mumkin [1].
So‘nggi 50 yil davomida O‘zbekistonda harorat dinamikasi rejimining kuzatuvlari shuni ko‘rsatdiki,
maksimal haroratning o‘sish sur’ati yiliga 0,22
darajaga, minimal esa -0,36 darajani tashkil qildi.
SHunga asoslangan holda, 20 yildan keyin respublikaning shimoliy qismida o‘rtacha yillik harorat
2-3 darajaga, janubiy qismda esa 1 darajaga ortadi [1].
Iqlim o‘zgarishi suv yuzalaridan suvning bug‘lanishini 10-15% ga, o‘simliklar transpiratsiyasi va
sug‘orish me’yorlarining ortishi tufayli suvning 10-20% ko‘proq sarflanishiga olib keladi.
Bu esa
suvning tiklanmay iste’mol qilinishini o‘rta hisobda 18% ga ortishiga olib keladi. Bu, shubhasiz,
qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining keyingi o‘sishini qiyinlashtiradi [2].
Bugungi kunda XXI asrning o‘nta global chaqiriq-muammolaridan biri – suv resurslarining o‘ta
tanqisligidir. So‘nggi 60 yilda ichimlik suvi iste’moli planetamizda 8 marta oshdi.
YUz yillikning
o‘rtalariga kelib, ko‘p davlatlar suvni import qilishga majbur bo‘lishadi. Suv – o‘ta cheklangan resurs
bo‘lib, uning manbalarini egallash hozirdanoq geo -siyosatning zaruriy omillaridan bo‘lib,
planetadagi keskinliklar va mojarolik (konflikt) vaziyatlarning sabablaridan biriga aylanmoqda [2].
