45
BOSh ILMIY-METODIK MARKAZ
Hozirgi vaqtda mualliflik huquqini buzuvchilarga qarshi kurashishning turli
usullari qo‗llanilmoqda.
Sud jarayoni mahsulotning soxta nusxalarini joylashtiradigan saytlarga
kirishni bloklaydi, resursni nusxalashni cheklaydigan dasturiy va apparat
vositalaridan foydalanadi.
E‘tibor bering, mualliflik huquqi masalasining huquqiy tomoniga qo‗shimcha
ravishda, biz yashayotgan jamiyatda aloqa usuli va vositalarining o‗zgarishi bilan
bog‗liq ijtimoiy jihat ham mavjud. O‗z materiallarini internetda nashr etish,
shuningdek, kimningdir resurslaridan foydalanish orqali pedagog va talaba ochiq
axborot makonida sodir bo‗ladi. Biz esa zamonaviy dunyoda intellektual mulk
haqidagi qarashlar qanday o‗zgarib borayotganini kuzatyapmiz. Kanadalik olim va
o‗qituvchi don Tapskott TED (Technology, Entertainment, Design — texnologiya,
ko‗ngil ochar, dizayn) konferensiyasida "Ochiq dunyoning to‗rtta prinsipi"
ma‘ruzasida shunday deydi.
Tapskottning fikriga ko‗ra ochiqlik tamoyillari quyidagilarni o‗z ichiga oladi:
Hamkorlik
. Darhaqiqat, ko‗pincha yaratilgan raqamli ta‘lim resurslari (uslubiy ishlanmalar, saytlar va
boshqalar) birgalikdagi faoliyat mahsulidir. Shu bilan birga, Internet-nashrning formati uni bitta foydalanuvchi
nomidan, uning akkaunti ostida yaratishni ta‘minlaydi. Muammo aniq: hamkorlik muhitida muallifning huquqlarini
qanday aniqlash mumkin?
Shaffoflik
. Ta‘lim ma‘lumotlari ochiq bo‗ladi. Har bir ta‘lim tashkiloti o‗zining ta‘lim muhitini yaratadi,
rasmiy veb-saytga ommaviy ma‘ruzalar, joriy faoliyat to‗g‗risidagi ma‘lumotlar, fotosuratlar, o‗quv-uslubiy
materiallarni joylashtiradi.
