Технология производства чугуна

Cho’yan ishlab chiqarish texnologiyasi

Tuxtasheva M.

Reja:

• Domna pechining maxsulotlari.
• Domna texnologiyasi.
• Domna pechi tuzilishi va qismlari.
• Cho’yan quyish texnologiyasi.

Domna pechining maxsulotlari

• Qayta ishlanadigan cho’yan( oq cho’yan)- Pechda olinadigan cho’yanlarning 80-85 % tashkil etadi.
• Quymakorlik cho’yani. Pechda olinadigan cho’yanlarning 8-17%

3)Ferroqotishmalar. Pechda olinadigan

cho’yanlarning 2-3% tashkil etadi

Domna texnologiyasi

CHo’yan asosiy domna pechida temir rudalaridan pirometallurgiya usulida

olinadi. Binobarin cho’yan ishlab chiqarish uchun xom-ashyo sifatini turli temir

rudalari, koks, xavo va boshqa materiallardan foydalaniladi.

Temir rudalari. Tarkibidan cho’yan ishlab chiqarish uchun arziydigan

miqdorda temir bo’lgan tog’ jismlari temir rudalari deyiladi. Bunda tarkibida

temir keraksiz jismlar bilan aralashgan oqsillar yoki tuzlar tarkibida tarzida

bo’ladi. Temirning xozirgi vaqtda kent ko’lamda ishlatiladigan rudalar bilan

tanilib chiqqamiz.

DOMNA PECHI TUZILISHI

Domna pechi 5-10 yil davomida uzluksiz ishlovchi shaxta pechi bo’lib

o’rtacha xajmi 2000-3000 m3

bo’ladi keyingi yillarda katta domnani lar

qurilmoqda. Domna pechining devori o’rta chidamli shamol g’ishtidan terib

ichki sirt yuzi chidamli qil bildan suvalib sirtidan esa 20-40 mmli po’lat list

bilan payvandlab qoplangan va maxkamlangan.

Pechning o’rta chidamli g’isht terilmalarining chidamliligi oshirish

maqsadida sovitgich trubalar o’rnatilgan va ularda slvuq suv aylanib turadi.

Domna ishlayotganda ajraladigan gazlar uning ko’plik qismidap o’rnatilgan trubalar orqali gaz tazolar apparatlarida o’tadi. Uning katta tsilindrik o’tilida tezligi pasayishi sababli undagi ruda va koks zarrachalari tsilindr tagiga yog’iladi. TSilindrlarga va suv purkagich bilan namlab ajratiladi. Gaz tozalash apparatida tozalangan domna pechlari maxsus trubalari orqali ko’pincha xavo qizdirgichlarda yuboriladi. Pechning qobiq kismi tagida kesik konusli eng katta qismida shaxta deyiladi. Bunday konstruktsiya shaxta yeridan sari uni pastga tushishiga ko’mak beradi. Bu qism o’z navbatida, pechdagi tsilindrik shaklli qism bilan tutashgan bo’lib unda purkash deyiladi. Purkash esa tagidagi kesik taglik qismi bilan tutashgan bo’lib, bu zarbchik deb ataladi.

DOMNA PECHI QISMLARI

• 1 : Temir ruda
• 2 : koks
• 3 : Konveyr lentasi
• 4 : Koloshnik qismi, Gazni atmosferaga chiqaradi
• 5 : Koks qatlami
• 6 : Oxaktosh qatlami, temir oksidi va ruda
• 7 : Issiq xavo ( 1200 °C harorat atrofida)
• 8 : shlak
• 9 : Suyuq yarim tayyor cho’yan
• 10 : shlak kovshi
• 11 : chugunovoz
• 12 : Domna gazi sikloni changdan tozalovchi regeneratorlarga o’tishdan oldin
• 13 : regenerator
• 14 : mo’ri
• 15 : regeneratorga uzatiluvchi havo
• 16 : ko’mir kukuni
• 17 : koks pechi
• 18 : koks uchun rezervuar
• 19 : Qaynoq koloshnik gazi uchun gazo’tqazmasi.