|
Tema: Oksidleniw-qalpine keliw reakciyalari Reje
|
| bet | 1/5 | | Sana | 15.02.2024 | | Hajmi | 0,64 Mb. | | #156866 |
Bog'liq Jasur XMSHM toliq
Tema: Oksidleniw-qalpine keliw reakciyalari
Reje:
Oksidleniw-qalpine keliw reakciyalar turleri
Oksidleniw-Qalpine keliw reakciyaLariniń teńlemelerin dúziw
Oksidleniw-qalpine keliw reakciyalarin yarim reakciya usili menen tenlestiriw
Ximiyalıq reakciyalarda qatnasıp atırǵan zatlar quramına kiriwshi atomlardıń oksidleniw dárejeleriniń ózgeriwi yamasa ózgermewine qarap ximiyalıq reakciyalar ekige bólinedi.
Mıs (II)-oksidiniń sulfat kislota menen óz ara tásir etisiwi:
CuO + H2SO4 = CuSO4 + H2O
Reakciyada qatnasıp atırǵan zatlar quramına kiriwshi atomlardıń oksidleniw dárejeleri reakciyadan burın qanday bolsa, reakciyadan keyin de bir qıylı:
Bunday ximiyalıq reakciyalar oksidleniw-qálpine keliw reakciyalarına tiyisli emes.
2. Natriydiń xlor menen reakciyası :
Bul reakciyada natriy atomları óziniń sırtqı energetikalıq qabatındaǵı valentlik elektronların xlor atomına beredi:
Reakciya nátiyjesinde natriy atomları bir elektron berip, +1 oksidleniw dárejesin payda etedi, xlor atomları bolsa elektron qabıl etip, –1 oksidleniw dárejesine ótedi. Kislorodtıń ximiyalıq qásiyetlerin úyreniw dawamında «kislorod oksidlew shi» degen túsinikti úyrengensiz. Usı túsinikke atomlardıń elektron dúzilisi kóz qarasınan itibar beriń. Demek, kislorod metallar, metall emesler hám quramalı zatlar menen reakciyaǵa kiriskende sırtqı energetikalıq qabatın 8 elektronlı toltırǵan jaǵdayǵa ótkeriw ushın 2 elektron qabıl etip, –2 oksidleniw dárejesin payda etedi.
Vodorodtıń ximiyalıq qásiyetlerin úyreniw barısında tómendegi ximiyalıq processlerge dus kelgensiz.
Oń oksidleniw dárejesindegi metallar vodorodtan elektron alıp, nol jaǵdayına ótedi. Vodorod bolsa elektron berip +1 oksidleniw dárejesin kórsetedi.
Elementlerdiń oksidleniw dárejeleriniń ózgeriwi menen júretuǵın reakciyalar oksidleniw-qálpine keliw reakciyaları dep ataladı.
Oksidleniw-qálpine keliw reakciyalarında elektron biriktirip alǵan element yamasa ion oksidlewshi, elektron bergen element yamasa ion qálpine keltiriwshi dep ataladı.
Oksidlewshi sol ximiyalıq processte elektron biriktirip alıp, qálpine keledi. Qálpine keltiriwshi sol ximiyalıq processte elektron berip oksidlenedi.
Ximiyalıq processlerde metallar barlıq waqıtta elektron beredi. Demek, metallar bárqulla qálpine keltiriwshi. Metall emesler (ftordan basqa) bolsa ximiyalıq processlerde hám oksidlewshi, hám qálpine keltiriwshi bolıwı múmkin.
Mısalı, S0+ =S+4 reakciyada kúkirt kislorodqa 4 elektron berip, qálpine keltiriwshi (oksidlenedi) bolsa, S0+ = S-2 reakciyasında kúkirt 2 elektron biriktirip alıp, oksidlewshi (qálpine keledi) boladı.
Ximiyalıq processlerde elementlerdiń biriktirip alǵan yamasa bergen elek tronlar sanına qarap oksidleniw dárejeleri ózgeredi (sxemaǵa qarań).
Elementtiń oksidleniw dárejesi –3 ten +5 ke artsa: 1) 8 elektron beredi; 2) qálpine keltiriwshi boladı; 3) oksidlenedi; Elementtiń oksidleniw dárejesi +4 ten –2 ge artsa: 1) 6 elektron aladı; 2) oksidlewshi boladı; 3) qálpine keledi.
|
| |
